وبلاگ

متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته : معماری

 

گرایش :معماری 

 

عنوان : تحلیل ساختاری و فضایی عنصر چوب در معماری بومی استان گیلان

 

 

 

دانشگاه آزاد اسلامی

 

واحد دامغان

 

دانشکده

 

 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته معماری

 

گرایش معماری- معماری

 

 عنوان

 

تحلیل ساختاری و فضایی عنصر چوب در معماری بومی استان گیلان

 

 استاد راهنما

 

دکتربهنام قلیچ خانی

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

 

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                صفحه

 

 فصل اول- کلیات

 

1-1-بیان مساله : ……………………………. 1

 

1-2-سوابق تحقیق : …………………………… 3

 

1-3-پرسش های تحقیق : ………………………… 5

 

1-4-فرضیه های تحقیق : ……………………….. 5

 

1-5-اهداف تحقیق : …………………………… 6

 

1-6-نوع روش کار : …………………………… 6

 

فصل دوم

 

2-1-1ویژگی های جغرافیایی : …………………… 8

 

2-1-2 ویژگی های اقلیمی استان گیلان: ……………. 9

 

2-1-3 رودها و منابع آبی مهم:………………….. 11

 

2-1-4 تاریخچه: ……………………………… 12

 

2-1-5 گیلان در دوره صفویه و کیاییان: …………… 13

 

2-1-6 میرزا کوچک خان جنگلی و دکتر حشمت ………… 15

 

2-1-7 انسان شناسی :………………………….. 16

 

2-1-7-1 گروه های قومی گیلان:……………………. 16

 

2-1-7-2 نژاد: ………………………………. 17

 

2-1-7-3 زبان: ………………………………. 17

 

2-1-7-4 مذهب: ………………………………. 18

 

2-1-8 اقتصاد: ………………………………. 19

 

2-1-8-1 قابلیت‌های كشاورزی ومنابع طبیعی استان گیلان . 19

 

2-1-8-2 قابلیت‌های صنعتی ومعدنی استان گیلان ……… 20

 

2-2-1 تفاوت معماری بومی با معماری سنتی:………… 22

 

2-2-2 معماری بومی روستایی و شهری استان گیلان ……. 22

 

2-2-3 معماری روستایی گیلان ……………………. 23

 

2-2-3-1 تلمبار : ……………………………. 23

 

2-2-3-2 کتام: ………………………………. 25

 

2-2-3-3 کندوج……………………………….. 26

 

2-2-4 انواع بناها در گیلان…………………….. 28

 

2-2-4-1 گالی پوش خانه  ………………………. 28

 

2-2-4-2 لته سر………………………………. 29

 

2-2-4-3 سفالی خانه ………………………….. 30

 

2-2-4-4 سیمکاخانه  ………………………….. 31

 

2-2-5 معماری شهری گیلان ………………………. 31

 

2-2-5-1 جهت بنا …………………………….. 33

 

2-2-5-2 شکل ساختمان …………………………. 34

 

2-2-5-3 فرم بنا …………………………….. 34

 

2-2-5-4 ارتباط با طبیعت ……………………… 35

 

2-2-5-5 سیرکولاسیون…………………………… 36

 

2-2-6 نتیجه گیری ……………………………. 36

 

فصل سوم

 

3-1-تاریخچه چوب …………………………….. 39

 

3-2 جنگل …………………………………… 39

 

3-3 اهمیت جنگل ……………………………… 41

 

3-4 نقش زیست محیطی جنگل ……………………… 42

 

3-5 گونه ها، تیپ ها و جوامع جنگلی گیلان ………… 42

 

3-6 جوامع جنگلی گیلان…………………………. 44

 

3-6-1 جامعه اوری، کچفوتوس ……………………. 45

 

3-6-2 جامعه راش  ……………………………. 46

 

3-6-3 جامعه بلوط، ممرز  ……………………… 47

 

3-6-4 جامعه آزاد ……………………………. 48

 

3-6-5 جامعه انجیلی  …………………………. 49

 

3-6-6 جامعه لرگ، توسکا و سفیدپلت  …………….. 50

 

3-6-7 جامعه شمشاد …………………………… 51

 

3-6-8 جامعه زربین …………………………… 52

 

3-7 بهره برداری از جنگل های گیلان ……………… 53

 

3-8 نتیجه گیری ……………………………… 55

 

فصل چهارم

 

4-1-1آثار چوبی در دوران تاریخی ……………….. 56

 

4-1-2 تاریخچه چوب در ایران …………………… 57

 

4-1-3 خواص چوب ……………………………… 59

 

4-1-4 انواع ساختارهای چوبی در معماری ………….. 60

 

4-1-4-1 ارسی ……………………………….. 60

 

4-1-4-2 پله ………………………………… 61

 

4-1-4-3 تخت ………………………………… 62

 

4-1-4-4 تیرهای چوبی …………………………. 62

 

4-1-4-5 در …………………………………. 63

 

4-1-4-6 زیارتنامه ها و کتیبه های چوبی  ………… 64

 

4-1-4-7 ستون های چوبی ……………………….. 65

 

4-1-4-8 شیرسر ………………………………. 65

 

4-1-4-9 صندوق قبر …………………………… 65

 

4-1-4-10 ضریح ………………………………. 66

 

4-1-4-11 قاب  ………………………………. 66

 

4-1-4-12 گره چینی و کاربرد آینه ………………. 67

 

4-1-4-13 گلدسته …………………………….. 67

 

4-1-4-14 منبر ……………………………….. 68

 

4-1-4-15 نرده ………………………………. 68

 

4-1-4-16 نورگیرهای چوبی یا دارافزین  ………….. 69

 

4-2 عناصر سازه ای گیلان ………………………. 70

 

4-2-1 پی …………………………………… 70

 

4-2-1-1 پی شیکیلی  ………………………….. 70

 

4-2-1-2 پی سگت چاه ………………………….. 72

 

4-2-1-3 پی پاکونه …………………………… 73

 

4-2-2 ستون  ………………………………… 77

 

4-2-3 انواع دیوار …………………………… 78

 

4-2-3-1 دیوار زگالی …………………………. 78

 

4-2-3-2 دیوار زگمه ای ( دارورچین)……………… 81

 

4-2-3-3 دیوار خشتی آجاری …………………….. 83

 

4-2-4 انواع سقف …………………………….. 86

 

4-2-4-1 گالی پوش ……………………………. 86

 

4-2-4-2 لت پوش ……………………………… 88

 

4-2-5 عناصر معماری ………………………….. 94

 

4-2-5-1 کف سازی …………………………….. 94

 

4-2-5-2 پله ………………………………… 95

 

4-2-5-3 نرده ……………………………….. 96

 

4-2-5-4 در و پنجره های چوبی  …………………. 98

 

4-2-5-5 دستک منازل  …………………………. 99

 

4-2-5-6 پوشش بامی چوبی ………………………. 100

 

4-2-6 اتصالات  ………………………………. 105

 

4-2-6-1 اتصال کام و زبانه  …………………… 105

 

4-2-6-2 اتصال نیم به نیم  ……………………. 105

 

4-2-6-3 اتصال گوه بندی……………………….. 106

 

4-2-6-4 انواع اتصالات استفاده شده در بناهای گیلان…. 106

 

4-2-7 نتیجه گیری ……………………………. 108

 

فصل پنجم

 

5-1-نگاهی به پژوهش پیش رو:……………………. 110

 

5-2-روند انجام پژوهش: ……………………….. 111

 

5-3-نتایج:………………………………….. 112

 

5-4-فرضیه…………………………………… 114

 

5-5-پیشنهاد ها برای پژوهش های آینده: ………….. 115

 

منابع:……………………………………… 116

 

فصل اول- کلیات

 

1-1-بیان مساله :

 

ایران به لحاظ تنوع اقلیمی یک نمونه خاص در میان سایر کشورهای دنیا به حساب می آید و شاید کمتر کشوری را بتوان یافت که تا این حد برخوردار از اقلیم های مختلف باشد. در ایران هوای گرم و خشک، سرد و کوهستانی، معتدل و مرطوب و گرم و مرطوب را می توان در نواحی مختلف کشور مشاهده کرد.

 

این تنوع آب و هوایی تاثیر مستقیمی بر سبک زندگی مردم و همچنین معماری و شهر سازی آنان گذاشته است به طوری که بناها و نحوه ی شهرسازی و مصالحی که در هر ناحیه استفاده شده است در هر منطقه بستگی به اقلیم آنجا دارد. در هر مکانی با توجه به آب و هوای آن ناحیه و  نیاز انسان ها به سرما یا گرمای بیشتر و رسیدن به شرایط آسایش معماری متفاوتی را می توان دید و همچنین مصالحی که برای ساخت بناها استفاده می شده از مصالح بوم آورد آن منطقه بوده است.

 

در گذشته به دلیل حمل ونقل سخت مصالح سعی می شده که از مصالح در دسترس همان مناطق برای ساخت بناها استفاده شود. در این میان حاشیه ی شمالی رشته کوه البرز که در جنوب دریای مازندران قرار دارد واجد کیفیت اقلیمی خاص و متفاوت نسبت به سایر مناطق ایران است و مهمترین ویژگی و وجه تمایز آن با سایر مناطق ایران برخورداری از بارش های فراوان و رطوبت هوا است.

 

همچنین به لحاظ محیطی نزدیکی به دریا و بدنه های پهناور و بزرگ جنگلی، این منطقه از ایران را نسبت به سایر پهنه های اقلیمی متفاوت می کند. استان گیلان به عنوان غربی ترین و مرطوبترین بخش این خطه دارای نوع خاصی از معماری بومی است که به صورت سازگار با آب و هوای این منطقه در طول سالیان دراز شکل گرفته است.

 

در این استان چه در معماری شهری و چه در معماری روستایی نوع خاصی از معماری را می توان مشاهده کرد که در راستای غنی بودن جنگل ها و وجود چوب در این منطقه می باشد. همان طور که گفته شد در گذشته از مصالح بوم آورد برای ساختن بناها استفاده می شده است. در این استان به دلیل وجود جنگل های پهناور و همچنین خاک حاصلخیز از چوب درختان برای ساخت بناها استفاده می کردند، به طوری که در همه ی ساختمان ها هم در شهر و هم روستاها از چوب استفاده شده است.

 

اغلب بناهای این استان از پی تا سقف آن ها از چوب ساخته شده است و به دلیل این که از چوب های مقاوم استفاده می کردند این ساختمان ها عمر طولانی داشته اند و زود از بین نمی رفتند. برای ساخت این ساختمان ها از روش های گوناگونی استفاده می شده است. در این استان شاهد تنوع زیادی از ساختمان ها که هر کدام در نوع خود جذابیت ویژه ای دارند را هستیم. در آن زمان در این استان بیشتر از آن که بناها در ساخت ساختمان ها نقش اساسی داشته باشند نجارها نقش مهمی را ایفا می کردند. نحوه کار با چوب ، نحوه اتصال آن ها، ابزارهایی که برای ساخت آن ها استفاده می شده و این که از چه نوع چوبی در کجا استفاده شود در تبحر نجارها بوده است.  

 

به دلیل رطوبت بالای این منطقه چوب بهترین گزینه برای ساخت بناها بوده چون هر مصالح دیگری در مقابل رطوبت زیاد مانند چوب مقاومت نداشته و زود از بین می رفتند.انتخاب چوبهایی که در نقاط مختلف یک بنا استفاده می شده از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. نکته دیگر این است که چوبها علاوه بر این که مزایای زیادی دارند معایبی هم نیز دارند. شناسایی چوبها و این که هر چوبی با توجه به مزایایی که دارد بهترین کاربرد را در کدام قسمت ساختمان دارد نیازمند تجربه و شناخت بسیاری از درختان داردکه در آن دوره نجارها و بناها به مقدار کافی این شناخت را داشتند.

 

چوب در ساختن ساختمان های استان گیلان، هم نقش سازه ای بسیار قوی و هم نقش معماری قوی داشته است. در دیگر نقاط کشور از چوب اگر استفاده می کردند برای عناصر معماری نظیر درب و پنجره بوده ولی در شمال ایران و به خصوص در استان گیلان چوب نقش همه متریال هایی که در بقیه نقاط کشور استفاده می کردند را ایفا می کرده است. در این استان نیز برای ساخت اسکلت بنا هم از چوب استفاده می شده است ولی برای ساخت پی به روش های مختلف تا سقف ها و ستون ها و دیوارها و همچنین برای ساخت تمام عناصر سازه ای از چوب به روش های مختلف بهره می بردند. برای ساخت همه عناصرمعماری نظیر درب، پنجره، پله، نرده و… نیز فقط از این عنصر بهره برده و همچنین در ساخت وسایل منزل نیز از چوب استفاده می شده است.

 

این تحقیق به دنبال بررسی و تحلیل حضور عنصر چوب در معماری بومی این منطقه است و در پی آن است که با مطالعات میدانی و کتابخانه ای و حضور بر سر بناهای بومی این استان، به دسته بندی و تحقیق پیرامون حضور عناصر چوبی در معماری و ساختار بناهای این منطقه بپردازد. پرداختن به موضوعاتی نظیر شناخت انواع چوب های مورد استفاده، جایگاه حضور این چوب ها در بناها، روش های عمل آوری و آماده سازی چوب، استفاده از چوب به عنوان عنصر تزئینی، حضور چوب به عنوان عنصر سازه ای در بنا و موضوعات مشابه، بخش های اصلی این تحقیق را تشکیل می دهد.

 

1-2-سوابق تحقیق :

 

نگاهی گذرا به تاریخ ما را به وضوح به این نکته می رساند که چوب در عرصه های مختلف زندگی بشر ماده و مصالحی پر حضور بوده است. بنابراین چندان عجیب نخواهد بود چنان چه انتظار داشته باشیم که افراد بسیاری در ادوار تاریخی گذشته و حوزه های متفاوت جغرافیایی قدم در راه پژوهشی مرتبط با چوب گذاشته باشند. حال چه این پژوهش ها مستقیما با حوزه ی ساختمان و معماری مرتبط بوده باشد و چه از زوایایی دیگر به موضوع چوب نظری افکنده باشد.

 

از آن جا که محوریت پژوهش پیش رو مربوط به حضور چوب در معماری و ساختمان است.طبیعی است که ما نیز در معرفی سوابق تحقیق به سراغ آن دسته از منابعی برویم که ارتباط بیشتری با این مسأله داشته باشد در یک دسته بندی کلی این موارد را می توان در حوزه های زیر معرفی کرد:

 

 الف- کتاب ها

 

ب- مقالات علمی

 

ج- پژوهش های دانشگاهی

 

د- سایر پژوهش ها

 

     نکته ای که پیش از بیان پیشینه ی تحقیق باید به آن توجه کرد این است که با توجه به ظرفیت های موجود در پژوهش پیش رو در این جا ناچاریم تنها از مواردی محدود نام ببریم و طبیعتا به سراغ آن دسته از منابع خواهیم رفت که در مسیر این پژوهش ما را یاری می رساند.

 

الف- کتابها

 

 

 

از مهمترین کتاب هایی که در این جا قابل ذکر است می توان موارد زیر را برشمرد:   

 

1 – برومبرژه،کریستیان،1370،مسکن و معماری در جامعه ی روستایی گیلان،علاءالدین گوشه گیر،تهران، چاپ اول

 

زمرشیدی،حسین،1389،معماری ایران اجرای ساختمان با مصالح سنتی،تهران، چاپ یازدهم 2 –

 

 3 – معماریان، غلامحسین،1391، معماری مسکونی ایرانی گوده شناسی برونگرا،تهران، چاپ ششم

 

4 – رحمانیان، جمشید 1387، طراحی سازه های چوبی، انتشارات دانشگاه علم وصنعت، تهران    

 

5-Holan, Jerri,1990, Norwegian Wood: A Tradition of Building, Rizzoli First edition

 

6-Makoto, Suzuki,1979, Wooden Houses, Harry N Abrams; 1st Am. ed. Edition

 

7-A. J. Bicknell & Co,2006, Victorian Wooden and Brick Houses with Details, Dover Publications

 

 

 

ب- مقالات علمی :

 

درباره ی مقالات، اشاره به این نکته ضروری است که متاسفانه مقالات چندانی در مجلات معتبر علمی داخلی در ارتباط با محورهای چوب و معماری وجود ندارد و تعداد انگشت شماری در این زمینه قابل اشاره است اما اگر خارج از این محور به موضوع چوب نگاه بیندازیم می توانیم به مجلات و به تبع آن مقالات بسیاری دسترسی داشته باشیم. برای مثال می توان به مقالات قابل توجهی که به صورت تخصصی به چوب شناسی و جنگل شناسی مربوط اند اشاره کرد اما در میان مقالات مرتبط با چوب و معماری نمونه های زیر قابل ذکر هستند:

 

1 – یوسفی،1385،واچینی و دوباره چینی خانه های روستایی جلگه ی شرق استان گیلان، مجله کندوج، شماره 2

 

خاکپور،1384،ساخت خانه های شیکیلی در گیلان،نشریه هنرهای زیبا،شماره 25 2 –

 

3 – موسوی،1386، خانه ی میرسیار،مجله کندوج،شماره 4

 

4- Stephen, Tobriner,1999, Wooden Architecture and Earthquakes in Turkey

 

5-YAMATO, Satoshi,2005, The Tradition of Wooden Architecture in Japan

 

6-Adem Dogangun, Iskender Tuluk,2008, Traditional wooden buildings and their damages during earthquakes in Turkey

 

ج- پژوهش های دانشگاهی

 

این پژوهش ها عمدتا در دو دسته پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین طرح های پژوهش دانشگاهی قابل بررسی هستند. متاسفانه در این زمینه نیز دست ما چندان پر نیست و تنها به برخی موارد محدود یافت شده اکتفا می کنیم.

 

1 – کریمی، محمد صادق ،1390، چوب در گذشته معماری ایران و نقش آن در معماری پایدار، دانشگاه علوم تحقیقات واحد تهران

 

2 – علایی ،علی، 1388، کاربرد چوب در ساختمان، دانشگاه علم و صنعت 

 

3 – حسینی، سپیده، 1391، انواع چوب و کاربرد آن ها، دانشگاه علوم تحقیقات واحد تهران

 

د- سایر پژوهش ها:

 

منظور از سایر طرح های پژوهشی آن دسته از پژوهش ها است که بیرون از موارد 3 گانه فوق یافت می شوند. مثلا پژوهش هایی توسط سازمان ها و نهاد ها و حتی شرکت های خصوصی به انجام می رسند مثلا بنیاد مسکن- میراث فرهنگی یا وزارت راه و شهرسازی. مواردی از این پژوهش ها قابل ذکراند:

 

1 – چرختاب مقدم،نعمتی مژده،حسینی،1391،بررسی معماری چوبی کرانه جنوبی دریای خزر، سازمان مسکن استان گیلان

 

2 – عظیمی- جمشیدیان،1384،بررسی اثرات کالبدی اجرای طرح هادی روستایی غرب گیلان، بنیاد مسکن استان گیلان  

 

1-3-پرسش های تحقیق :

 

1. آیا عنصر چوب در معماری بومی استان گیلان عنصر اصلی و تعیین کننده نخستین است یا عوامل موثر دیگری که نسبت به این عنصر جایگاه مهمتری دارند در این معماری دیده می شوند ؟

 

1. آیا استفاده از عنصر چوب فقط به دلیل در دسترس بودن در این بنا ها صورت گرفته است و آیا استفاده کنندگان از این مصالح برای شکل دادن معماری بومی، شناخت قبلی نسبت به این متریال و خاصیت و ویژگی های آن داشته اند یا نه ؟

 

1. آیا سازگاری عنصر چوب با اقلیم معتدل و مرطوب شمال کشور، مورد کشف و نظر استفاده کنندگان و سازندگان این بناها بوده است یا نه؟

 

1. اتصالات چوبی که بخش مهمی از ساختار این بناها را تشکیل می دهد، تا چه حد با مدل سازه ای رایج در این بناها تطبیق و سازگاری دارد؟

 1-4-فرضیه های تحقیق :

 

1. چوب عامل اصلی و تعیین در معماری بومی استان گیلان است .

 

1. استفاده از این عنصر در بناهای گیلان با شناخت قبل و بر اساس جایگاه استفاده از آنان و بنا صورت گرفته است

 

1. به لحاظ اقلیمی، عنصر چوب سازگاری مناسبی با آب و هوای معتدل ومرطوب استان گیلان دارد .

 

1. اتصالات چوبی به کار رفته در ساختار این بناها با مدل سازه ای رایج در این مناطق انطباق و سازگاری دارد

 

 

1-5-اهداف تحقیق :

 

1. بالا بردن فهم عمومی از معماری بومی کشور از طریق شناخت معماری استان گیلان

 

1. ارائه دسته بندی جدید و به دست دادن منابع تحقیقی نو برای تحقیق پیرامون حضور چوب در معماری ایران

 

1. پیشنهاد راه کارهای جدید برای استفاده از چوب در معماری معاصر ایران از طریق شناخت این عنصر در معماری گذشته و استفاده از تجربه های پیشینیان در این زمینه.

1-6-نوع روش کار :

 

الف. نوع روش تحقیق

 

به لحاظ روش شناسی تحقیق، با توجه به این که بخشی از فعالیت های تحقیقی معطوف به توصیف واقعیت خارجی بناها و مشخصات فیزیکی و فضایی آنها است و در بخش دیگری از پژوهش به دلیل نیاز به تحلیل باید به مقایسه موضوعات مختلف پرداخت و معیاری برای این مقایسه تعریف کرد، روش تحقیق توصیفی مقایسه ای (بر اساس تقسیم بندی متدولوژی های تحقیق از دیدگاه استیوارت چپین) پیشنهاد     می گردد.

 

به لحاظ روششناسی تحقیق، با توجه به این که بخشی از فعالیت های تحقیقی معطوف به توصیف واقعیت خارجی ساختارهای مبتنی بر چوب و مشخصات فیزیکی و فضایی آنها است و در بخش دیگری از پژوهش باید به مقایسه ی موضوعات مختلف پرداخت و معیاری برای این مقایسه تعریف کرد، بر اساس تقسیم بندی متدولوژی های تحقیق از دیدگاه استیوارت چپین ، روش تحقیق «توصیفی، مقایسه ای» اتخاذ شده است(Chapin,1949,460-462). از زاویه ی راهبردهای تحقیقی که لیندا گروت  و دیوید وانگ  دسته بندی و معرفی کرده اند، پژوهش حاضر به تحقیق «تفسیری-تاریخی» نزدیک و شبیه است. در این نوع از، تحقیق جستجوی پدیده ای اجتماعی کالبدی در زمینه ای پیچیده با جهت گیری تبیینی روایتی کُل نگر تعریف می شود.(گروت و وانگ،136،1386)

 

ب. روش گردآوری اطلاعات (میدانی، کتابخانه ای و غیره )

 

1. مطالعات کتابخانه ای: بررسی ادبیات موضوع و جستجو در مطالعات پیشین که در کتاب ها، مقالات، طرح های پژوهشی و پایان نامه های دانشجویی مرتبط با موضوع مندرج است.

1-1    تاریخچه آشکارسازهای سوسوزن

 

در یک بلور جسم جامد، برهم‏کنش میان ذره باردار حامل انرژی و الکترون‏ها باعث کنده شدن الکترون از محل خود در شبکه بلور می‏شود. الکترون جابجا شده از خود حفره‏ای باقی می‏گذارد. هنگامی که الکترونی در این حفره می‏افتد نور گسیل می‏شود. بعضی از بلورها نسبت به این نور شفاف هستند. بنابراین عبور ذره باردار حامل انرژی در بلور با سنتیلاسیون یا سوسوزنی نور گسیل شده از بلور علامت داده می‏شود. این نور در یک آشکارساز سوسوزن به یک تپ الکتریکی تبدیل می‏شود. نخستین جامدی که با بهره گرفتن از این روش به عنوان یک آشکارساز ذره به کار رفت سوسوزنی بود که رادرفورد در سال 1910 میلادی، در آزمایش‏های خود در زمینه‏ی پراکندگی ذرات آلفا مورد استفاده قرار داد. در وسیله مورد استفاده او، ذرات آلفا به یک صفحه‏ی سولفور روی برخورد کرده و تولید نور می‏کردند، و به کمک یک میکروسکوپ شمرده می‏شدند. این روش فوق العاده ناکارا، بی دقت و وقت‏گیر بود و حدود 30 سال کنار گذاشته شد و روش استفاده از شمارنده‏های گازی که در آن شمارش به طور الکترونیکی انجام می‏شد، جانشین آن گردید. عیب شمارنده‏های گازی بازده کم آنها برای

 بسیاری از تابش‏های مورد نظر در فیزیک هسته‏ای است. دلیل اصلی آن هم این است که برد یک فوتون گامایMeV1 در هوا حدودm100 می‏شود. در آشکارسازهای حالت جامد به دلیل چگالی‏های بیشتر نسبت به آشکارسازهای گازی، احتمال جذب در آشکارسازی با اندازه معقول افزایش می‏یابد. لذا با پیشرفت الکترونیک و دستگاه‏های تقویت نور، استفاده از سوسوزن‏های جامد رونق یافت [1]. در سال 1944 میلادی لوکان و بیکر فتومولتی‏پلایر را جانشین روش استفاده از چشم غیر مسلح نمودند و کمی بعد کالمن نفتالین را جانشین کریستال کوچک و نازک zns نمود. این دو تغییر انقلابی را در آشکارسازی با بهره گرفتن از سوسوزن‏ها، ثبت و تجزیه و تحلیل پالس‏هایی که توسط هر یک از ذرات تابش به وجود می‏آیند، امکان پذیر ساخت[2]. در سال 1948 رابرت هافستادر[1] برای اولین بار ثابت کرد کریستال یدور سدیم، که مقدار ناچیزی تالیم به عنوان ناخالصی به آن اضافه شده است، در مقایسه با مواد آلی که ابتدا مورد توجه بودند، نور بیشتری تولید می‏کند[3]. به دنبال این کشف آشکارسازهای سوسوزن در دهه 1950 ساخته شدند و مورد استفاده قرار گرفتند. از زمان کشف رابرت هافستادر تاکنون ترکیبات سوسوزنی مختلفی اعم از سوسوزن‏های آلی وغیر آلی که دارای بهره‏ نوری و زمان واپاشی سریع هستند، در آزمایشگاه‏های مختلف مورد مطالعه قرار گرفتند[2]. به دلیل اهمیت کاربرد سوسوزن‏ها در صنعت و پزشکی دامنه تحقیق در زمینه کشف ترکیبات سوسوزنی جدید گسترده است. امروزه طیف سنجی پرتوهای گاما با بهره گرفتن از سوسوزن‏ها به یک علم جامع و پرکاربرد در بسیاری از حوزه‏های تکنیکی تبدیل شده است. NaI(Tl) تقریباً اولین محیط آشکارسازی جامدی بود که برای طیف سنجی پرتوهای گاما مورد استفاده قرار گرفت، و همچنان رایج‏ترین ماده سوسوزنی برای طیف سنجی پرتوهای گاماست. یدور سزیم نیز هالید قلیایی دیگری است که شهرت زیادی به عنوان یک ماده سوسوزن دارد. این ماده به صورت تجاری هم با فعال ساز سدیم و هم تالیم موجود است و ویژگی‏های سوسوزنی حاصل از این دو حالت با یکدیگر متفاوت است. مزیت CsI(Tl) نسبت به NaI(Tl) این است که  حساسیت کمتری نسبت به رطوبت داشته و سخت‏تر است،و در نتیجه توان تحمل بیشتری در برابرقرارگیری در معرض شوک‏ها و ارتعاشات شدیدتر را دارد[4]. از آنجا که آشکارسازهای سوسوزن از جمله NaI(Tl) وCsI(Tl) نسبت به آشکارسازهای حالت جامد مقاوم‏تر و ارزان‏تر بوده و برای پرتو گاما ی پر  انرژی  کارآمد هستند و همچنین می‏توان آنها را بدون خنک سازی در دمای اتاق مورد استفاده قرار داد، بنابراین می‏توانند در زمینه کاربردهای مختلف تحت شرایط آب و هوای نامطلوب استفاده شوند[5]. لذا این سوسوزن‏ها در بسیاری از کاربردهایی که قدرت تفکیک انرژی و مشخصات زمانی خوب مد نظر نیست، به وفور مورد استفاده قرار می‏گیرند[6].

امروزه از شهر به عنوان موتور محرکه توسعه کشورها یاد می کنند، به طوری که شهر مرکز تبدیل فن آوری است و هر روز فنون جدید خلق و ابداع و در شهرها به کار گرفته می شود. اثرات شهرنشینی، توسعه شهری سبب دور شدن شهروندان از طبیعت می شود.  فضای سبز شهری بخش جاندار ساخت كالبدی شهر است و امروزه به عنوان یكی از عناصر بافت شهر در جهت كاهش آسیب پذیری شهر و افزایش كارایی بافت شهری در برابر مخاطرات طبیعی نظیر سیل ، زلزله مورد توجه است. پارکها و فضای سبز شهری، محیط زیست انسان را قابل سکونت کرده، با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله می کند یعنی تعادل بخشی به متابولیسم شهر از یک سو و بالا بردن سطح زیبایی از سوی دیگر، سبب افزایش کیفیت زیستی در شهرها می شود چرا که به نحو موثری می تواند در کاهش گردوغبار ، آلودگی های شیمیایی ، آلودگی هوا ، تعدیل درجه حرارت ، افزایش نسبی رطوبت و تلطیف هوا ایفای وظیفه کند. بحثی که می بایست در این پژوهش به آن پرداخته شود با عنوان بررسی و تحلیل کاربری فضای سبز( پارک محله ای) با تاکید بر توسعه پایدار شهری و نمونه موردی آن شهر سلمان شهر می باشد. در این فصل که به کلیات تحقیق اختصاص داده شده است ابتدا به طرح بیان مسئله و اهداف موضوع تحقیق می پردازیم، سپس اهمیت موضوع، سوالات، فرضیات، اهداف ، متغیرها بیان می شوند و در ادامه روش تحقیق ، روش گردآوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها، قلمرو تحقیق و همچنین مشکلاتی که فرا روی این تحقیق بوده است، پرداخته می شود.

 

1-2-  بیان مسئله

 

امروزه کاربری های عمومی به عنوان یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری می باشد که به دلایلی               چون تراکم بالای جمعیت و عدم توجه به شعاع دسترسی و آستانه های جمعیتی در ارتباط با مکان یابی نامناسب کاربری ها قادر به ارائه کارکردهای مطلوب به شهروندان نمی باشد. شهر نشینی ، توسعه شهری و بدنبال آن مشکلات اجتماعی- اقتصادی و کالبدی در شهرها باعث تعارض میان شهرها و محیط زیست طبیعی،کاهش فضای سبز و بیگانگی شهروندان از یکدیگر می شود . فضای سبز شهری نوعی از سطوح کاربری زمین شهری است که با پوشش گیاهی انسان ساخت و واجد بازدهی اجتماعی- اکولوژی می باشد و اهمیت آن امروزه به عنوان یکی از عناصر اصلی سیمای شهری در جهت نیل به شاخص های                 توسعه یافتگی جوامع شهری محسوب شده و بازسازی و دست یابی به فضاهای زیستی در قالب رویکرد توسعه پایدار، اندیشه توسعه پایدار شهری را شکل می دهد که در سالهای اخیر فضای سبز شهری بخصوص پارکهای محله ای به عنوان بازگشت به طبیعت و یکی از مهمترین راهکارهای دست یابی به توسعه پایدار شهری در جهت تامین فضاهای موردنیاز شهروندان

 بدون کاستن از توان های محیطی برای نسل آینده شامل کمیت و کیفیت فضاهای سبز شهری است که با افزایش سرانه فضای سبز بر اساس سلسله مراتب عملکردی شهرها ، نمادهای معماری و با ضوابط و مقررات زیست محیطی به شهر شکل می گیرد. سلمانشهر یک شهر ساحلی- توریستی است که توسعه و گسترش فضای سبز و پارکهای محله ای آن           با توجه به ساخت و سازهای شهری در سالهای اخیر و نیازهای ضروری شهروندان به این کاربری                 برای ایجاد تعادل اجتماعی- جسمانی و روحی در آنان یک ضرورت است . توسعه فیزیکی این شهر از سال 1377 – 1340 اکثراً به صورت افقی بوده است و امروزه از جهات شمال بدلیل وجود دریای خزر و از شرق و غرب با شهرهای کلارآباد و عباس آباد همجوار است و فاقد اراضی مناسب جهت توسعه شهر           می باشد و از جنوب نیز درحال ادغام با بافت روستای دانیال می باشد . وجود شهرک صنعتی به وسعت  85 هکتار و دارای 120 قطعه ، افزایش تردد وسایل نقلیه ، نبود امکانات تفریحی مناسب ، عدم نظارت          بر حسن اجرای قوانین و مقررات، آفات و بیماری های گیاهی ، تصرف و تخریب باغ ها بدون درنظر گرفتن نیازهای شهروندان به فضای سبز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه باید به گونه ای طراحی شود که سازگار با فصول سال و مورد استفاده شهروندان در زمان حال و آینده شهری قرار گیرند چرا که برای داشتن شهری پایدار با بررسی و ارائه پیشنهاداتی مناسب در جهت تعادل بخشی به ساخت کالبدی-اجتماعی و نظام مدیریتی و اداری حاکم بر چگونگی نظارت و ارزشیابی در ایجاد ، حفاظت و توسعه فضای سبز شهری، استفاده از نیروی متخصص و کارآمد ، تدوین طرح هادی فضای سبز سلمانشهر توجه بیشتر داشته باشند و به این کاربری با رویکرد توسعه پایدار شهری بنگرند.

 

1-3-  اهداف تحقیق

 

1-3-1-  هدف اصلی از انجام پژوهش

 

بررسی وضعیت موجود فضای سبز سلمانشهر برای ارائه راهکارهایی در جهت نیل به توسعه پایدار شهری با توجه به اینکه یکی از وظایف واحد فضای سبز شهرداری ، بررسی و شناسایی وضعیت موجود                فضای سبز شهری است ، این پژوهش می تواند مسئولین شهر را در شناخت و برنامه ریزی برای ارتقاء           آن در آینده یاری نماید. 

 

1-3-2-  اهداف فرعی از انجام پژوهش

 

–   تبیین و تحلیل نحوه توزیع و پراکنش پارکهای محله ای از نظر نوع، اندازه و عملکرد در تقسیمات کالبدی سلمانشهر

 

–   پیش بینی سطح موردنیاز و برآورد کمبود زمین موردنیاز فضای سبز سلمانشهر

 

1-4-  اهمیت موضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن

 

فضای سبز و پارکهای شهری نه تنها بدلیل اهمیت تفریحی مورد توجه می باشد بلکه در حفظ و تعادل محیط زیست شهری، تعدیل آب و هوا و پرورش روحی و جسمی ساکنان شهر نقش بسزایی را ایفا           می کند. رشد شهر سلمانشهر به دو گونه شکل می گیرد : یکی رشد جمعیت و دیگری رشد کالبدی شهر که هر کدام دارای شاخص ها ، محاسن و معایب خاص خود در جامعه شهری می باشند و شهروندان به عنوان مهمترین عامل تاثیرگذار در توسعه پایدار شهری باید با مشارکت همه جانبه در برنامه های توسعه شهری بویژه در ابعاد بهینه سازی فضاهای سبز آن، به عنوان یکی از مصالح مهم معماری استفاده کنند تا بتواند با حفظ و نگهداری صحیح از فضاهای سبز سلمانشهر برای نسل حاضر و آینده به توسعه پایدار شهری دست یابند ، گستردگی ابعاد این موارد پژوهش دقیق و همه جانبه را موجب گردیده است.

 

1-5- سوال پژوهش

 

1-5-1- سوال/ سوال های اصلی پژوهش

 

 

1. سرانه فضای سبز موجود در سلمانشهر با استاندارد تعیین شده از سوی وزارت راه و شهرسازی(12-7 مترمربع) انطباق دارد؟

 

1. وضعیت کاربری فضای سبز سلمانشهر در رابطه با رویکرد توسعه پایدار شهری چگونه است؟

سوانح طبیعی مجموعه ای از حوادثی است که خسارت های جانی و مالی فراوانی را به دنبال دارد. پیش بینی این رویدادها ممکن نبوده و یا بسیار دشوار است و اتفاق افتادن آنها غافلگیری را به دنبال خواهد داشت. در این میان زلزله به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی بویژه زمانی که در مناطق پرجمعیت شهری اتفاق می افتد گاها اثرات جبران ناپذیری بر جای می گذارد. به عنوان مثال زلزله های 1994 کالیفرنیای  آمریکا و زلزله سال 1995 کوبه ژاپن منجر به کشته شدن هزاران نفر و خسارات اقتصادی سنگین نزدیک به 200 میلیون دلار شد. زلزله سال 1999 ازمیر ترکیه با 15000 کشته و 24000 زخمی و برجای گذاشتن هزاران بی خانمان، در حدود 41000 بنا از جمله ساختمان های دولتی و اداری را ویران کرد. زلزله سال 2001 گجورات هند در حدود 20000 کشته و 1614700 زخمی برجای گذاشت و

 348000 خانه را ویران کرد.

با نگاهی به نقشه خطر زلزله جهانی در می یابیم که ایران در ناحیه ای بسیار فعال از لحاظ تکتونیکی واقع شده و زلزه های گذشته مصداق این امر است. بسیاری از شهرها در نزدیکی گسلها قرار دارند و از اینرو هر چند سال یکبار شاهد وقوع زلزله مخرب با خسارات مالی و جانی فراوان هستیم. مجموعه اقدامات مدیریت بحران پس از رخداد زلزله می تواند باعث کاهش میزان تلفات انسانی گردد. اما این موضوع زمانی می تواند موثر واقع شود که عملیات امداد و نجات، سریع و با طرح و برنامه همراه باشد. یکی از باارزشترین منابع اطلاعاتی که می تواند مدیران بحران را در امر سازماندهی عملیات امداد و نجات و همچنین تخصیص منابع یاری نماید، نقشه تخریب منطقه می باشد. با داشتن نقشه تخریب ساختمان ها  که در آن میزان تخریب هر ساختمان مشخص شده می توان عملیات امداد و نجات، اسکان، آواربرداری و حتی بازسازی مناطق آسیب دیده را کارآمدتر انجام داد.
به منظور تعیین سریع اثرات بلایای طبیعی بویژه زلزله، مجموعه داده های حاصل از سنجش از دور می تواند اطلاعاتی مفید و مهم در اختیار بگذارد. فناوری سنجش از دور امروزه با فراهم آوردن داده های متنوع و مفید و با گستره پوششی وسیع از منطقه بحران زده و با قدرت تفکیک مکانی بالا ابزاری مفید جهت تعیین میزان تخریب ساختمانها شده است. با ظهور نسل جدید سیستم های ماهواره ای جدید همچونIkonos   و Geoeye امکان تصویربرداری با قدرت تفکیک مکانی بالا فراهم گردیده است که این امر به نوبه خود امکان پردازش های دقیقتر و حصول نتایج بهتر در برآورد میزان خسارت ساختمان های شهری را در پی داشته است

در سال های اخیر، تحقیقات گسترده ای در زمینه ی سیستم های نانوساختار انجام شده است. به خصوص با کوچکتر شدن اجزای تشکیل دهنده ی قطعات الکترونیکی، بررسی نانوساختارها اهمیت زیادی در علوم وصنعت پیدا کرده است. از میان انبوهی از نانوساختارها که هر کدام توان بالایی برای استفاده در سیستم های نانو دارند، ساختارهای گرافنی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردارند که به دلیل ابعاد بسیار کوچک و خواص الکتریکی جالب و منحصر به فردشان، به عنوان یکی از اجزای اصلی قطعات نانوالکترونیکی مدنظر قرار گرفته اند.

 

گرافن تک لایه ای از اتم های کربن است، که در یک شبکه شش گوشی منظم شده اند. اتم های کربن با پیوند کوالانسی به یکدیگر پیوند می خورند و یک الکترون از هر اتم کربن باقی می ماند که پیوند برقرار نمی کند. طبیعت دو بعدی گرافن منجر به بسیاری از ویژگی های جالب الاستیکی، گرمایی و الکترونیکی می شود. به عنوان مثال ، یکی از این ویژگی ها آن است که گرافن در دمای اتاق نیز اثر کوانتومی هال را نشان می دهد]1[. همچنین طول واهلش اسپین، به طور منحصر به فردی بالا بوده و به نزدیک 1.5 میکرومتر می رسد و این امر گرافن را برای کاربردهای اسپینترونیکی بسیار مناسب می سازد]2[. به این ترتیب کشف گرافن به علت ویژگی های الکترونیکی عالی و پایداری مکانیکی و شیمیایی، شاخه الکترونیک را دگرگون ساخته و راه نوینی را به سوی وسایل الکترونیکی فوق سریع و سنسورهای شیمیایی و زیستی گشوده است]3[.

 

امروزه الکترونیک آلی شاخه ای جذاب و در حال رشد برای علم و صنعت محسوب می شود. دراین میان، یک خانواده مهم از مواد آلی شامل آلوتروپ های کربن است. آلوتروپ های کربن ساختارهای تعریف شده ای شامل اتم های کربن هستند. الماس و گرافیت را می توان شناخته شده ترین اعضای این خانواده دانست. گرافیت طبیعی بیش از چهار صد سال پیش کشف گردید و از آن برای نوشتن استفاده می شد. با این وجود این ماده از قرن بیستم به علت رسانایی بالا، تولید ارزان و وزن کم به صنعت راه یافت]4[. گرافیت یک ساختار لایه ای، شامل لایه های دو بعدی از اتم های کربن است که به صورت شبکه های شش گوشی قرار گرفته اند. فاصله این لایه ها nm 3/0است]5[. اگرچه پیوندها در صفحات دو بعدی  کووالانسی و قوی هستند، در جهت عمود بر صفحات شاهد پیوندهای ضعیف واندروالسی هستیم. لذا

 گرافیت رسانای خوبی به شمار می رود. برخلاف گرافیت، در الماس، همه پیوند ها کووالانسی است و در نتیجه هیچ الکترون آزادی وجود ندارد و به همین دلیل رسانایی ضعیف است. همین پیوندها هستند که الماس را به یکی از سخت ترین مواد تبدیل می کنند.

 

بعدها آلوتروپ های جدیدی از کربن در آزمایشگاه ها تهیه شدند. ابتدا در سال 1980 میلادی، فولرن کشف شد که در آن اتم های کربن یک ساختار بسته را تشکیل می دهند. فولرن عمدتا به صورت یک سیستم صفر بعدی  رفتار می کند و لذا خواص الکتریکی جالبی دارد. در سال 1990 میلادی نانو لوله های کربنی کشف شدند. می توان این ساختار های استوانه ای از اتم های کربن را به عنوان سیستم های یک بعدی در نظر گرفت. کشف فولرن و نانو لوله های کربنی دریچه جدیدی را فراروی الکترونیک بر مبنای کربن گشود. خانواده آلوتروپ های کربن کامل به نظر می رسید و تنها آلوتروپ دو بعدی نداشت. این آلوتروپ دو بعدی، گرافن نامیده شد. پس از کشف فولرن و نانو لوله های کربنی، ساختار نواری گرافن با جزئیات بیشتری مورد مطالعه قرار گرفت]4[، زیرا می توان گرافن را به شکل کره در آورد که فولرن حاصل شود و یا به شکل استوانه ای لوله کرد که نانو لوله های کربنی را نتیجه دهد.

 

در سال 2004 میلادی نواسلف و گایم و همکارانشان با جداسازی گرافن در دانشگاه منچستر جامعه علمی را شگفت زده کردند. اساسا علت کشف دیرهنگام گرافن دوچیز بود، اول این که قبل از کشف آن تصور می شد که گرافن ناپایدار است  و دوم آن که هیچ ابزار آزمایشگاهی برای نمایش گرافن به ضخامت یک اتم وجود نداشت.  دلیل اینکه گرافن بر خلاف پیش بینی های نظری ناپایدار نشد را می توان در ناهمواری های موج گونه ای در سطح صفحه گرافن دانست که آن را پایدار می سازند]6[.

 

پدیده ابررسانایی که در اوایل قرن بیستم کشف شد شاید اولین پدیده ای باشد که نشان داد قوانین مکانیک کوانتومی می توانند در مقیاس ماکروسکوپی نیز بروز کنند. این پدیده،  نمونه بارزی از اشغال ماکروسکوپی حالت کوانتومی منفرد است. به عبارت دیگر خواص غیر عادی (در مقایسه با حالت هنجار) حالت ابررسانایی در نتیجه این امر رخ می دهند. صفر شدن مقاومت نرمال و دیامغناطیس شدن نمونه در حالت ابررسانایی دو مشخصه اصلی این پدیده می باشند. تعداد مقالات چاپ شده در باره پدیده ابررسانایی از اوایل قرن بیستم اکنون بیانگر این است که بی شک یکی از مسائل مهم و مورد علاقه جهان و بویژه علم فیزیک، پدیده ابررسانایی است. تعداد جوایز نوبل که به این موضوع اختصاص یافته در هیچ موضوع دیگری سابقه ندارد.

 

در سال 1913 میلادی به اونس برای کشف ابررسانایی در جیوه، در سال 1972 به باردین، کوپر و شریفر برای ارائه نظریه BCS، در سال 1973 برای ابداع روش تونل زنی در تعیین گاف انرژی به گیاور و به جوزفسون برای پیوندگاه جوزفسون و تونل زنی جفت و در سال 1987 به بدنورز و مولر برای کشف ابررساناهای دمای بالا.

 

حتی تصور دست یافتن به چنین تکنولوژیی در دمای اتاق هیجان انگیز است، چون این به معنای رسیدن به مقاومت صفر و دست یابی به شدت جریانها و میدانهای مغناطیسی بسیار بالا در دمای اتاق است که موارد کاربرد بسیاری در علوم و صنایع از جمله خطوط انتقال نیرو، حمل و نقل، پزشکی و ساخت ابرکامپیوترهای قدرتمند و ابرسریع در تکنولوژی آینده دارد. به این معنا انقلاب واقعی در صنعت با کشف پدیده ابررسانایی در دمای اتاق روی خواهد داد. علاوه بر جنبه کاربردی این مواد، فهم عمیقی که پژوهشگران در تلاش برای دستیابی به نظریه ابررسانایی (چه در گذشته برای ابررسانایی متعارف (BCS) و چه در حال برای ابررسانایی دمای بالا) از سیستم های شامل میلیاردها ذره با همبستگی شدید کسب کردند و شاید در تاریخ علم فیزیک ماده چگال بی سابقه باشد. مشکل اساسی در ابررسانایی متعارف، پایین بودن دمای گذار ابررسانایی، Tc در حدود دمای هلیم مایع بود که با پیشرفت های اخیر این دما با کشف سرامیک های ابررسانایی دمای بالا به حدود k 100 (k 135) در ترکیبی از جیوه، که تحت فشارهای خیلی بالا برای این ترکیب اکسید مس جیوه دمای گذار حدود k 165  نیز گزارش شده است) افزایش یافته و آینده روشنی را پیش رو می گذارد]7[.

 

در سال 1908 اونس با مایع کردن گاز هلیوم، فیزیک دماهای پایین را بنیان نهاد، او روی اثر دماهای خیلی پایین بر خواص فلزات مطالعه کرد. سه سال بعد او مشاهده کرد که در دمای k 18/4 و کمتر از آن مقاومت الکتریکی جیوه صفر می شود. با این کشف، مبحث ابررسانایی متولد شد. اونس دو سال بعد مشاهده کرد که با اعمال یک میدان مغناطیسی نسبتا قوی می توان جسم را از حالت ابررسانایی خارج کرد.