وبلاگ

:

 

در اوایل دهه 30، 75درصد جمعیت کشور روستانشین و 25درصد شهرنشین بوده اند؛ ولی از سال 85 تاکنون این آمار بر عکس شده و در حال حاضر 75درصد جمعیت شهرنشین و 25درصد روستانشین شده اند و این روند باعث شده تعادل جمعیتی بین کلان شهرهایی چون اصفهان، شیراز، تهران و …. بر هم خورده و تمرکز فعالیت های صنعتی، خدماتی و دانشگاهی از بین برود.و این کلان شهرها بخصوص پایتخت را گریبان گیر مشکلات عدیده ای نموده است.علت اصلی آن در مهاجر پذیری کلانشهرها می باشد.و تهران با جذابیت های فراوانی که دارد از جمله: 35 درصد مراکز آموزش عالی در کشور و 50درصد فعالیت های آموزشی کل کشور و… که در کنار بیشترین میزان حمل و نقل عمومی و ساخت و ساز در تهران در جریان است.

 

یکی از طرح هایی که برای حل معضلات تهران پیشنهاد شده است انتقال پایتخت می باشد که جوانب مختلف این طرح در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد.

 

 1-2- بیان مساله تحقیق :

 

چشم انداز کنونی شهر تهران مبین توسعه فضای ناهمگون و توزیع نامتعادل جمعیت و فعالیت های اقتصادی است که در پی تمرکز بیش از حد فعالیت های صنعتی، خدماتی و اداری متصور شده است. این تراکم از یکسو تهران را به کانون برتر سیاسی، اقتصادی تبدیل کرده و از جنبه های دیگر آسیب های مبتلابهی را در مسیر توسعه آن قرار داده است. در متن رویا رویی با این ناهنجاری ها دو تفکر و راهبرد کلی وجود دارد:

 

1 ‏. اصلاح گرایی و ترمیم

 

2 ‏. جابه جایی و تمرکززدایی

 

‏از میان این اندیشه ها بنا بر باور بسیاری، برترین گزینه و رهیافت انتقال مراکز اداری، سیاسی و اقتصادی به سایر نواحی جغرافیایی کشور است. ازاین رو علی رغم وجود محدودیت های موجود این سؤال مطرح می شود که تحقق این راهبرد چگونه و تا چه میزانی ضروری است؟

 

1-3- اهمیت موضوع تحقیق و  دلایل انتخاب آن :

 

بحث جدی مربوط به انتقال پایتخت در سال 1364 مصادف با دویستمین سال مرکزیت یافتن تهران مطرح شد و درسال 1367 نیز توسط مشاور شهرساز به دستور وزارت مسکن و شهرسازی کارهای مطالعاتی صورت پذیرفت اما در تمام طول این سالها مشکلات ومعضلات آینده پیشرو پایتخت فقط مورد بحث کارشناسان و مسئولین بود و اقدام جدی صورت نگرفت.

 

انتقال پایتخت راه حلی است که مسئولین پیشنهاد نموده اند ولی اجرای این طرح برای ایران نیازمند زمان طولانی و هزینه های اجرایی بسیار بالا وانجام مطالعه و برنامه ریزی مدونی است

 

به طور یقین انتقال پایتخت در شرایط امروز ایران،کاری بسیار حساس و مهم می یاشد که بدون پشتوانه کار مطالعاتی قوی دچار چالش خواهد شد.

 

 

 

1-4- هدفهای تحقیق :

 

هدف اصلی :

 

           بررسی میزان تحقق  پذیری انتقال پایتخت

 

اهداف فرعی:

 

• شناسایی اثرات انتقال پایتخت در حل معضلات شهری تهران

 

• شناسایی طرح های جایگزین انتقال پایتخت

1-5-  سوالات:

 

پژوهش علمی بر پایه و مبنای سوالاتی که در ذهن پژوهشگر مطرح می شود، شکل می گیرد. در این پژوهش نیز برآنیم تا به سوالاتی نظیر:

 

هدف از انتقال پایتخت چیست؟

 

 طرح انتقال پایتخت از چه میزان قابلیت اجرایی لازم برخوردار است؟

 

چگونه میتوان بدون انتقال پایتخت بر مشکلات تهران فائق آمد؟

 

1-6- چهارچوب نظری  و پیشینه  تحقیق :

 

در گذشته ، امنیت ، عامل اصلی انتخاب و یا انتقال پایتخت بوده است اما امروزه با توجه به پیشرفت فنون به ویژه در عرصه‌های امنیتی و تغییر شیوه های جنگی و همچنین اهمیت یافتن گردش اطلاعات و ارتباطات در این عرصه ، عامل مذکور کم رنگ شده است و در مقابل مرکزیت ثقل اقتصادی اهمیت یافته است.

 

امروزه اگر پایتختی انتخاب می شود و یا انتقال می یابد عمدتاً به دلایل غیرامنیتی است. تمرکززدایی ، حل مشکلات موجود در یک پایتخت ، تسلط مناسب بر اقتصاد کشور و یا انتخاب رأس مناسب برای هرم سلسله مراتب شهری است. تجارب عملی انتقال  پایتخت کشورهای آلمان ،پاکستان و برزیل و مباحث نظری مطروحه در ایران در قرن حاضر همگی شاهد این مدعاست که انتقال پایتخت هیچ یک ازاین کشور ها به دلایل نظامی نبوده است.

 

نحوه و روند انتقال پایتخت و دلایل این امر در کشور های مذکور بطور مفصل در فصل2 بیان میشود

 

1-7- روش تحقیق :

 

روش تحقیق این پژوهش  کیفی است. «تحقیق کیفی در نقطه ی تمرکز خود چند روشی و متضمن رهیافت تفسیری-طبیعی گرایانه به موضوع مورد مطالعه است. این به معنای آن است که پژوهش گران کیفی اشیا را در محیط های طبیعی خود مطالعه کرده و تلاش می کنند پدیده ها را بر حسب معنایی که افراد به آنها می بخشند معنادار کرده و تفسیر نمایند. تحقیق کیفی مستلزم کاربرد و گردآوری طیفی از مواد تجربی- مطالعه موردی، تجربه شخصی، درون نگری، داستان زندگی، مصاحبه، متون مشاهده های تاریخی و تصویری- است که لحظه ها و معانی عادی و چالش برانگیز در زندگی افراد را تشریح می کند.» (محمد پور، 1389: 94 به نقل از :دنزن و لینکلن، 1994: 2؛ کراسول، 1998: 15) اگرچه در مورد تحقیق کیفی تعاریف متعددی ارائه شده است.  «روش تحقیق کیفی بر خلاف عنوان آن یک روش واحد و منسجم نیست. بر همین اساس؛ تعاریف متعددی از این روش ارائه شده است.» (محمد پور، 1389: 94)  

 

1-8- روش پژو هش یا روش گرد آوری اطلاعات:

 

به دلیل گسترده بودن موضوع بحث و از طرفی فقدان اطلاعات در برخی از حوزه های مورد نیاز پژوهش، جمع آوری اطلاعات مورد نیاز به روش های مختلف صورت گرفته در پژوهش حاضر طیف نسبتاً وسیعی از کتب و مقالات فارسی و غیر فارسی جهت استخراج نکات مورد نظر، مطالعه و بررسی شده است. از طرف دیگر به منظور تکمیل و پر نمودن خلأهای اطلاعاتی به فراخور از اسناد، قوانین و گزارشات مرتبط با موضوع بهره گرفته شده است. در مواردی هم که دسترسی به منابع یادشده امکان پذیر نبوده از لوح های فشرده و پایگاه های اینترنتی مرجع و معتبر استفاده گردیده است.

 

1-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:

 

روش تجزیه و تحلیل علی می باشد در واقع اطلاعات جمع آوری شده و نظریه های افراد در قالب طرح های فرادست و تجربیات گذشته بر پایه اصول برنامه ریزی و مبانی نظری گردآوری شده مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد