وبلاگ

:

رشد شتابان جمعیت،تأثیر فوق العاده ای درافزایش جمعیت لازم التعلیم وجمعیت دانش آموزی داشته است.رشد فزاینده دانش آموزان در سطوح مختلف تحصیلی وپیش بینی افزایش تعدا د آنها در سالهای آتی ایجاب می كند كه مكان گزینی فضاهای آموزشی،پرورشی- ورزشی به عنوان یكی از عوامل اصلی آموزش بر اساس موازین علمی وفنی مورد توجّه قرار گیرد .اگر چه تاكنون مطالعات محدودی در این زمینه صورت گرفته است،اما این مطالعات ،كامل و منطبق بانیازهای آموزشی ،پرورشی-ورزشی مانند نوع فضاهای پیش بینی شده ، حداقل مساحت مورد نیاز برای هرفضا، عملكرد و ساخت مطلوب برای انجام فعالیتهای آموزشی نیست.

بنابراین لزوم بررسی فضاهای آموزشی،پرورشی- ورزشی،مجاورتها واستانداردهای حاكم بر مكان گزینی مطرح می گردد تا بتواند با در نظر گرفتن نیازهای واقعی جامعه و امكانات اقتصادی ،راه حلهای  مناسبی را برای مكان گزینی صحیح فضاهای آموزشی،پرورشی- ورزشی پیداكرده و نیازمبرم جامعه راپاسخگو بود. درغیراینصورت درآینده بامشكل كمبودمراكز آموزشی در سطح شهر روبرو خواهیم بود.

مکان یابی بهینه برای فعالیت ها ،همواره مورد توجه علمای اقتصاد و جغرافی دانان در کنار اقتصاددانان بر اساس رسالتی که در زمینه تغییرات فضایی و مکانی حاکم بر پدیده ها داشته اند ،همواره در تکوین نظریات مکان یابی در راستای حداکثر کردن سود و به حداقل کردن هزینه در استفاده از زمین شهری سهیم بوده اند .(یکانی فرد ،1380 ،ص 16)

امروزه علاوه بر دیدگاه اقتصادی (حداکثر کردن سود و حداقل کردن هزینه ها) که در استفاده از زمین شهری باید مورد استفاده از زمین شهری باید مورد توجه قرار گیرد ، به دلیل پیچیدگی نیاز های بشری و به تبع آن ،پیچیدگی روز افزون نظام های (سیستم های)شهری ، بدون داشتن نظام مند و تعریف معیارهای دقیق ، استفاده از زمین شهری و مکان یابی فعالیت ها بر اساس آن پاسخ گویی مناسب به این نیازها مقدور نخواهد بود .

یکی ازنیازهای اساسی سکونتگاه های بشری که باید به صورت جمعی پاسخ داده شود ،نیاز به آموزش است از این رو در برنامه ریزی شهری به ویژه برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ،کاربری های آموزشی از حیث اختصاص زمین کافی ،مکانی و طراحی از جایگاه مناسبی برخودار هستند با وجود تفاوت هایی که در سرانه های اختصاص یافته و پیشنهاد شده به کاربری های آموزشی در مناطق گوناگون جهان وجود دارد در بیشتر کشور ها این کاربری ها از سرانة شهری بر اساس استاندارد های تعریف شده در ایران حدود 4/4متر مربع و سهم مدارس از آن 9/0متر مربع است .(شیعه 1389 ،ص175)

کاربری آموزشی بنا به ماهیت و سطوح فعالیتشان : اولاً ،باید در محلی استقرار یابند که در فعالیت خود و سایر کاربری ها مزاحمت و ممانعتی به وجود نیاورد (سازگاری).ثانیاً ،مکان استقرار شان شرایط لازم را برای فعالیت آنها داشته باشد (مطلوبیت).ثالثاً ،حوزه عملکردی مناسبی داشته باشند .(ظرفیت)رابعاً ،برای ارائه خدمات مطلوب از یک سو به فعالیت و خدمات پاره ای از کاربری های دیگر نیاز داشته و از سوی دیگر از بعضی از کاربری ها فاصله مناسب داشته باشد (وابستگی و دوری گزینی) براین اساس ،هر یک از کاربری آموزشی در فرایند برنامه ریزی اراضی شهری ،بعد از حوزه  عملکردی در سلسله مراتب تقسیمات کالبدی شهری با رعایت سایر ضوابط و معیار ها ،مکان یابی و طراحی می شوند .مدارس دبیرستان و خدمات ارائه شده از سوی آن ها ،از جمله نیاز های آموزشی است که در سلسله مراتب تقسیمات شهری با لحاظ نمودن آستانه ی جمعیتی مورد نیاز و شعاع عملکردی در ناحیه با رعایت سایر ضوابط استقرار یابند.

در تکمیل فرایند بر نامه ریزی راهبردی ،برای حصول اطمینان از صحت واستقرار کاربری ها و ارائه ی خدمات بهینه ،وضعیت موجود کاربری ها به روش های کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار می گیرند تا در صورت نیاز ،تغییرات لازم را در برنامه های آتی اعمال شود .

بیان مسئله  :

     در ایران رشد شتابان شهر نشینی در سه دهه گذشته با توان تجهیز فضاهای شهری و گسترس زیر ساختها متناسب نبود و مشاغل مولد مورد نیاز را ایجاد نمی کرد .از آنجا که توزیع فضایی شهر ها و جمعیت کنترل شده در چهار چوب یک برنامه جامع که مبتنی بر هماهنگیهای بخشی و ناحیه ای باشد  صورت نگرفته است مشکلات ناشی ازرشد شتابان جمعیت شهر نشین ابعاد پیچیده ای یافته است ؛در نتیجه ،مشکلاتی نظیر فضاهای آموزشی ، خدماتی ،کاربری های اراضی به شدید ترین شکل ممکن در سیمای شهری کشور ظاهر شده است که رفع آنها مستلزم تلاش همه جانبه و برنامه ریزی شده ای است. (زیاری ،کرامت ا.. ، 1390،ص 6)

توزیع ناموزون و غیر اصولی مراکز آموزشی منجر به تردد بی رویه دانش آموزان درسطح شهر می شود  فشار بر خدمات سایر مناطق و ازدحام در برخی  نقاط شهر موجب مشکلات می گردد . دسترسی مطلوب به این نوع خدمات ضرورت شناخت چرایی و چگونگی این مشکلات با اعمال اصول کاربری اراضی شهری و مدیریتی متناسب برای کاهش آن اجتناب نا پذیر خواهد بود . سهولت دسترسی و توجه به مجاورت کاربری های متناسب می تواند اثرات مثبتی در پرورش و شکوفایی استعدادها و کاهش اتلاف وقت و سرمایه وهمچنین حفظ سلامتی دانش آموزان داشته باشد .(پورمحمدی ،محمد رضا ،1385،ص54)

یکی از اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ،تامین مناسب خدمات عمومی از جمله دسترسی به خدمات آموزشی است مطالعه فضاهای اختصاص یافته به خدمات آموزشی درکشور های مختلف تفاوتهای عمده ای را نشان می دهد ؛به طوری که در شهر کلکته سرانۀ آموزشی برابر با 8/0متر مربع و در فرانسه بر اساس برنامه توسعه شهرها ی جدید برابر با 10 متر مربع است. در کشور ما استانداردهای مربوط به فضاهای آموزشی برای کودکستان ،دبستان ،مدرسه راهنمایی ،و دبیرستان به ترتیب سرانهای معادل 8،9،11، 12متر مربع است. ( پورمحمدی،محمد رضا  ،1390،ص 54)

مشکلاتی که درشهر های ایران و به خصوص شهر رودسر به وضوح قابل رویت است استقرار نامناسب کاربری های آموزشی در سطح شهر است بدون اینکه توجه ای به رعایت همجواری ها و حریم ها…شود . گاه دیده شده کمبود اعتبارات برای احداث مدارس جدید چنان تأثیر گذار است که در اولین مکانی که امکان مالی برای احداث مدرسه وجود دارد ویا وجود افراد خیری که زمین خود را وقف می نمایند بدون توجه  به معیار های مربوط ، اقدام به ساخت مدرسه می شود.

لازم به ذکر است تعداد مدارس دبیرستانهای دخترانه  دولتی دوره ی دوم  6مورد  است که عبارتنداز: دبیرستانهای بنت الهدی صدر(جمزاد) – رضازاده – توحید – فرزانگان – هنرستان زینبیه و کاردانش حجاب که با  مسایل و مشکلات مکانی از نظر تعداد کلاس ها ، فضاهای باز ، عدم تجهیزات و مشکلات فضایی  توزیع استقرارکاربریها از نظر« سازگاری ، مطلوبیت ،ظرفیت ، وابستگی، سلامتی ،دسترسی ،کارایی ،آسایش و ایمنی» در شهر باتوجه به حوزه نفوذ آنها در سطح  واقع در خیابا نهای  اصلی و فرعی رودسر مواجه می شود.