وبلاگ

ی کتاب غره الکمال امیرخسرو دهلوی نقل شده است: یکی از امتیازات شعر فارسی بر شعر عرب، وجود ردیف می‌باشد که شعر عرب فاقد آن است. (شفیعی کدکنی، 1370: 134) وجود ردیف در شعر موجب غنای موسیقی شعر می گردد و از نظر معانی به تداعی های شاعر کمک می کند. قافیه نیز حالت تکمیل کننده ی وزن شعر را دارد؛ در مقام اهمیت قافیه همین بس که وجود آن را الزامی دانسته اند و به قول نیما «شعر بدون قافیه گوشت بدون استخوان و یا هچون خانه ی بی سقف و در است.» (یوشیج، 1363: 67) بنابراین در قافیه هر چه تعداد صامت ها و مصوت های یکسان بیشتری میان کلمات باشد، موسیقی حاصل از آن نیز به مراتب بیشتر و گوش نواز تر خواهد بود. مثلاً در قصیده ی شماره ی 19 از سلمان ساوجی:

باز این منم که دیده بختم منورست                         زان خاک ره، که سرمه خورشید انور است

                                                                                   (سلمان ساوجی، 1389: 45)

زلف شبرنگش که باد صبح سرگردان اوست             گوی حسن و دلبری امروز در چوگان اوست

                                                                                                      (همان، 56)

همانطور که ملاحظه می گردد در بیت اول، واژه های (منوّر و انور) و در بیت دوم (سرگردان و چوگان) واژه های قافیه می باشند و میزان اشتراک صامت و مصوت در این دو قافیه موجب افزایش موسیقی شعر گردیده است؛ همچنین وجود ردیف (است) و (اوست) عامل افزونی موسیقی دیگر است که در مقایسه با اشعار بدون ردیف، کاملاً موسیقائی شعر بیشتر گشته است.

از عوامل تمایز زبان شعر از زبان روزمره و متداول وجود روابط معنایی و لفظی واژگان است که در شعر بیشتر به چشم می خورد. در همان دو مثال فوق، می بینیم که شاعر در بیت اول برای بیان تعابیر خود میان واژه های دیده، منور، خاک، سرمه و انور چه رابطه ی زیبایی برقرار کرده است و موجب زیبایی شعر شده است. و در بیت دوم میان واژگان گوی و چوگان با ایجاد رابطه ی تناسب و با مفهوم کنایی سبقت و پیشی گرفتن در زیبایی موجب خلق مضمون زیبای ادبی شده است. اینجاست که اهمیت زبان شعری شاعر جلوه گری می کند و دیگران را مورد رشک و حسادت خویش قرار می دهد. «بزرگ ترین نقاش معاصر جهان پیکاسو به عجز خود در این زمینه ـ یعنی آفرینش نقشی واحد که دو وجه داشته باشد ـ اعتراف می کند و می گوید من حسرت ان را دارم که قوطی کبریتی نقش کنم که در عین حال خفاش هم باشد.» (شمیسا،1372: 18) می بینیم که شعرا به راحتی از عهده ی این کار بر می آیند.

سده ی هشتم هجری قمری از پربارترین دوره های ادبیات ما از جهت آثار ادبی و تواناترین گویندگان شعر فارسی است. دوره ای که در آن شاعران پرآوازه ای چون: حافظ، خواجوی کرمانی، عبید زاکانی، محمود شبستری و سلمان ساوجی به رشد و بالندگی رسیده اند. به طور کلی وضعیت عمومی شعر فارسی در قرن هشتم با کاهش شعر مدحی و رواج اشعار ذوقی و عرفانی و همچنین در میان قالب های شعری، قالب قصیده رو به کاستی گرایید و عده ای نیز به روش متقدمان خود به ساختن قصاید و استقبال از قصیده های معروف سنایی، انوری، خاقانی و نظایر آن پرداختند.«قصیده های مصنوع و التزام های مختلف و انتخاب ردیف های مشکل در این دوره امری متداول و عمومی است. در قصیده های این دوره از شعر فارسی، به کار بردن لغت ها و ترکیب های وافر عربی رایج بود و شاعران به ایراد تعبیرهای جدید و مضمون های دقیق و به کاربردن صنعت های مختلف توجه روز افزون داشتند. اگر چه شاعرانی چون: مجد همگر و سعدی در قصیده های خود سخنان سهل و روان دارند، کسانی دیگر چون سعید هروی، سراج قمری، بدر چاچی، خواجو و سلمان ساوجی در التزام ردیف های دشوار و به کاربردن استعاره ها و تشبیه های دقیق دیریاب اصرار می ورزند.»(صفا، 1370: 88) از میان شاعران مذکور، موضوع مورد بحث ما،

 سلمان ساوجی می باشد که قصاید وی از لحاظ جنبه های مختلف موسیقی مورد بررسی قرار می گیرد. در مقام اهمیت شعر و شاعری او همین بس که لسان الغیب شیراز در مرتبه ی شاعری او گفته است:

«ســرآمد فضلای زمانه دانی کیست                ز روی صدق و یقین نه ز راه کذب و گمان        

شهنشه فضـــلا پادشاه ملک سخـن                جمال ملت و دین خواجه ی جهان سلمان»

                                                                                               (حافظ، 1320: 343)

 «با این حال این شاعر در قصیده تواناتر بود و قصیده های شیوایی در ستایش شاهان و بزرگان عهد خود سرود و در آنها غالب قصیده های استادان مقدم مانند: منوچهری، سنایی، انوری، خاقانی و ظهیر را جواب گفته و به شیوه ی فصیحان متقدم در تشبیب آنها به توصیف معشوق و یا زبایی های طبیعت همت گماشته و در همگی آنها به نیکوترین بیان از عهده ی آنها برآمده است.»(صفا،1370، 208)

در قصاید سلمان ساوجی نیز کارکردهای هنری زبان با به کارگیری اوزان مطبوع و استفاده از قافیه های متداول و پرکاربرد شعر فارسی بیش از هر چیزی ذهن خواننده را به خود معطوف می کند. از آنجا که سلمان ساوجی یکی از شاعران طراز اول سده ی هشتم هجری می باشد، به طور قطع و یقین در ایراد معانی و خلق مضامین و بهره گیری از ظرفیت های هنری زبان دست توانایی دارد. قرار گرفتن نام او در کنار شاعر پرآوازه ی این سده یعنی حافظ شیرازی مؤیّد این مطلب است.

پایان نامه ی حاضر که بررسی جنبه های موسیقایی قصاید سلمان ساوجی می باشد، شامل فصل های زیر است:فصل اول کلیات تحقیق، فصل دوم مبانی نظری تحقیق فصل سوم شرح احوال و آثار و سبک سلمان ساوجی، فصل چهارم بررسی جنبه های موسیقی از قبیل: موسیقی بیرونی(عروضی)، موسیقی کناری(قافیه و ردیف)، موسیقی درونی و موسیقی معنوی در قصاید سلمان ساوجی اختصاص داده شده است. فصل پنجم نتیجه گیری می باشد.

در این پایان نامه برای استفاده از قصاید سلمان ساوجی، کلیات سلمان ساوجی به تصحیح دکتر عباسعلی وفایی، انتشارات سخن، چاپ اول، 1389 مورد استفاده قرار گرفته است که جهت ارجاع در این  پایان‌نامه در داخل متن به ذکر شماره‌ی قصیده اکتفا شده است.

1-2-     بیان مسأله

بررسی و تحلیل همه جانبه ی موضوعی، مستلزم شناخت و آگاهی از حدود و چارچوب آن موضوع می‌باشد. برای این منظور ابتدا لازم است موضوع اصلی تحقیق تعریف و تشریح گردد.

بشر از همان آغاز سعی کرده است کلام خود را آهنگین و موزون در قالب دعا و نیایش به کار گیرد و این دلیل بر پیوند موسیقی و کلام است که همیشه همراه هم بوده اند. احساسات و عواطف بشری نیز همیشه بر موزون و مخیّل بودن کلام استوار بوده است؛ به طوری که تمامی حرکات و سکنات آدمی و پدیده های طبیعی پیرامون ما حکایت از این امر دارد؛ ضربان موزون قلب، تاخت و تاز اسب، صدای خش خش برگ ها، شرشر آب و… همه از  پدیده ای به نام آهنگین بودن نظام هستی حکایت دارند.

مجموعه عواملی که زبان شعر را از از زبان روزمرّه و متداول، به اعتبار بخشیدن توازن و آهنگ امتیاز می بخشند و موجب تشخص واژه ها در نظام زبان می گردند، موسیقی شعر گفته می شود. در بررسی موسیقی شعر که آن را به موسیقی کناری، بیرونی، درونی و معنوی تقسیم بندی کرده اند، باید گفت که هر یک از این عوامل چه تأثیری در ایجاد کلام مخیّل دارند؟

موسیقی بیرونی شعر که از طرز قرار گرفتن واژگان، صامت ها و مصوت ها در شعر، آهنگی را به وجود می آورد که به آن وزن یا موسیقی بیرونی گویند.  اهمیت موزون بودن کلام در این است که خواننده را در فضای عاطفی قرار می دهد و تأثیر شگرفی در مخاطب بر جای می گذارد. در واقع احساس مشترکی که بین شاعر و مخاطب پدید می آید، برخاسته از همین موزونیت کلام است.

موسیقی کناری شعر که همان «ردیف» و «قافیه» می باشد، پس از «وزن» نقش آفرینی بالایی در شعر دارند. برخی از صاحبنظران «قافیه» را مکمل وزن دانسته اند؛ زیرا علاوه بر اشتراک در برخی از صامت ها، موزون بودن آن است.«ردیف» نیز از دیگر جنبه های موسیقی شعر است و آن را تکرار کلمات از لحاظ لفظ و معنی در آخر مصرع ها می دانند.

موسیقی درونی(سجع،جناس،تکرار) که از آن به نام آرایه های لفظی شعر یاد می کنیم و موسیقی معنوی که به بررسی تمام ارتباط های پنهانی عناصر یک مصرع که از رهگذر انواع تضاد ها و تقابلها ،تشبیه و استعاره ها، انواع ایهام و …پدید می آید، اطلاق می گردد.

سلمان ساوجی از بزرگ ترین شعرای قرن هشتم هجری قمری است. وی در ردیف قصیده سرایان طراز اول ادب پارسی و آخرین قصیده سرای بزرگ قبل از دوره ی بازگشت به شمار می آید. با توجه به این که سلمان در عصری به سر می برد که شعرای نامی و پرآوازه ی پیش از خود چون سعدی  و پس از خود حافظ شیرازی را تجربه کرده است. طبیعی است که شهرت سلمان نیز در میان این بزرگان کمتر از آنها نیست و این بیانگر توانائی او در عرصه ی شعر و شاعری است.

در مقام اهمیت این شاعر همین بس که در کنار خود شاعر پر آوازه ی تمام اعصار، یعنی حافظ شیرازی را داشته است. بدین صورت که حافظ در سرودن غزلیات خود از سلمان ساوجی تأثیر پذیرفته است و در مواردی به حدی است که از حیث شیوه بیان و از لحاظ مضمون و وزن و قافیه و ردیف بسیار ملموس است؛ به طوری که حافظ به استقبال برخی از غزلیات سلمان ساوجی پرداخته است. همچنین سلمان ساوجی از گنج های معنوی شاعران پیش از خود بهره ها یافته است.دیوان اشعار او که شامل غزلیات، قصاید، قطعات، رباعیات، ترجیعات و ترکیبات می باشد، مملو از صناعات مختلف بدیعی و بیانی است. وی شاعری است تصویر آفرین و صنعت پرداز که از رهگذر به کار گیری آرایه ها در کلام، موفق به خلق تصاویر زنده گشته است.

ای بر روش های اصلاح سطح :
همواره اصلاح سطح منسوجات مد نظر بوده است و از اصلاح  سطح برای تغییر ترکیبات و یا تغییر ساختار خواص الیاف استفاده می شود. هدف از اصلاح میتواند موارد زیر باشد:

• بدست آوردن خواص جدید

• تاثیر گذاری روی بعضی خواص مطلوب

• از بین بردن خواص منفی ، مانند کاهش نپ و افزایش ظرفیت جذب رنگ ، مواد شیمیایی و آب .

مشکل اساسی این است که یک اصلاح ایده آل که همه ی خواص منفی را از بین برده و خواص مثبت را جایگزین کند ، وجود ندارد. به همین دلیل است که روش های اصلاح سطحی مختلفی وجود دارد. با وجود تعدد روش های اصلاح سطح هنوز طبقه بندی خاصی برای آنها مشخص نگردیده است.بعضی محققین آنها را به دو گروه تقسیم کرده اند یک دسته آنهایی که ترکیب شیمیایی الیاف را تغییر می دهند (اصلاح شیمیایی) و دیگر آنهایی که ساختار الیاف را تغییر می دهند و به (اصلاح فیزیکی) معروف هستند [8] .
1-2-1 پلاسما:
1-2-1-1 تاریخچه پلاسما:
در سال 1923 میلادی لانگ میور (Long Muir) و تنگس (Tonx) دو فیزیكدان آمریكایی اعلام        نمودند كه پلاسمای گازی است كه اكثر اتمها یا مولكولهای آن یونیزه شده باشد.اصولاً پلاسما یک حالت ماده از درجه حرارت 1000 به بالا می باشد و این همان حالتی از ماده است كه اكثر اجرام سماوی مانند خورشید از آن تشكیل شده اند. پلاسما فراوان ترین حالت ماده در جهان است و اصولاً اجرام سماوی را كه منبع حرارت هستند، توده های متراكم پلاسمایی نامیده اند. طبقه فوقانی جو نیز از پلاسما تشكیل شده، به همین خاطر آن را یونوسفر می نامند]

 9[.

 در تعاریف علمی، پلاسما گاز یونیزه شده ای است كه قسمت های زیادی از اتمهای آن یک یا چند الكترون خود را از دست داده باشند و به یونهای مثبت تبدیل شوند. محیط پلاسما شامل الكترونهای آزاد، رادیكال ها، یونها ، تشعشعات ماوراء بنفش ، مادون قرمز و تعداد زیادی اجزای برانگیخته مختلف می باشد ]10[.
پلاسما حالت خاصی از ماده است چرا که خواص یکنواخت و منحصر به فردی دارد. یونیزه شدن یا واژه (Ionized) اشاره به وجود یک یا چند الکترون آزاد دارد که با اتم و مولکول ها پیوند برقرارنمی کنند.و همین سبب می شود که پلاسما را از لحاظ الکتریکی هادی بدانیم. پلاسما با حرارت دادن و یا یونیزه کردن گاز توسط جدا کردن الکترون ها از اتمهای خنثی ایجاد می شود. در گاز معمولی هر اتم شامل تعداد مساوی از شارژ مثبت و منفی میباشد . بارهای مثبت در هسته توسط الکترونهایی با بار منفی احاطه شده و هر اتم از لحاظ الکتریکی خنثی است . یک گاز وقتی پلاسما می شود که با اعمال یک حرارت افزوده و یا دیگر انرژی ها ، تعدادی از اتم های آن ، بعضی یا تمام الکترون های خود را رها کنند. برای جداسازی الکترون از اتمهای خنثی و تشکیل پلاسما انرژی لازم است که این انرژی می تواند از منابع مختلف مانند حرارتی ، الکتریکی ، نوری (فرابنفش ، نور مرئی یا لیزر) باشد. پلاسما توسط میدانهای مغناطیسی و الکتریکی شتاب داده و کنترل می شود [11] .
1-2-2 مكانیزم عملیات پلاسما
 در یک راكتور پلاسما واكنشهای شیمیایی به دو دسته واكنش همگن و غیر همگن، تقسیم می گردد.         واكنش های غیر همگن بین ذرات پلاسما و سطح جامد كه در حال غوطه وری یا تماس با پلاسما هستند انجام می شود ولی واكنش های همگن بین ذرات در فاز گازی اتفاق می افتد كه به عنوان نتیجه ای از برخورد غیر الاستیک بین الكترون ها و ذرات سنگین و یا بین تركیبات ذرات سنگین اتفاق می افتد. میدان مغناطیسی خارجی، انرژی الكترون ها را تأمین می كند و الكترون ها نیز آن را به گاز منتقل می كنند تا پلاسما را تحریک و نگهداری نماید [9] .
عوامل فعال در محفظه پلاسما روی زمینه واكنش می دهند و بسته به پارامترهای مورد استفاده، ممكن است باعث تمییز كردن، تغییر سطح یا پوشش دادن سطح شوند [12] .اصلاح سطح پلیمرها می تواند از چهار طریق مكانیزم خوردگی (ablation) ، ایجاد اتصالات عرضی (cross linking) ، فعال سازی (activation) و پوشش (deposition) صورت گیرد [12] .

تأثیر متقابل میان صنایع‌دستی و گردشگری بر اکثر محققان پوشیده نیست زیرا صنایع‌دستی می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در جذب گردشگر باشد و متقابلاً صنعت گردشگری در رشد، توسعه و گسترش صنایع‌دستی، حفظ اصالت و بهبود کیفیت آن مؤثر واقع شود. صنایع‌دستی به ویژه با توجه به تأثیر بنگاه‌های کوچک تر می‌تواند نقش حیاتی در توسعه اقتصادی داشته باشد. این تأثیر به‌عنوان‌مثال از طریق ارتباط آن با صنعت گردشگری و نقشی که در توسعه صنایع خلاق و فرهنگی و همچنین از طریق تلاش‌های کارآفرینانه در اقتصاد روستایی ایفا می کند، تسهیل می‌گردد. بخش صنایع‌دستی منبعی از خلاقیت و نوآوری است و کسانی که در این بخش فعالیت دارند بسیاری از ویژگی‌های کارآفرینانه از ایجاد ایده، شناخت فرصت‌ها، ریسک‌پذیری را با در نظر گرفتن طراحی محصول و در ارتباط با تصمیم‌گیری‌های کسب‌وکار به نمایش می‌گذارد. صرف‌نظر از آن دسته از شرکت‌های صنایع‌دستی که روش تولید انبوه را پذیرفته‌اند و بنابراین دیگر به صورت جدی مبنا و اساس آثار دستی را ندارند، اکثریت کسب‌وکارهای صنایع‌دستی در زمره شرکت‌های خرد و کوچک هستند. سه واژه میراث «فرهنگی»، «گردشگری» و «صنایع‌دستی» ازجمله مفاهیمی هستند که عموماً در کنار هم قرار می‌گیرند. صنایع‌دستی را می‌توان یکی از شاخه‌های میراث فرهنگی و صنایع خلاق دانست(کیقبادی و همکاران،30:1387). بکار بردن این سه واژه در کنار هم‌زمانی امکان‌پذیر است که بخواهیم از طریق گردشگری مفاهیم و پیام‌های فرهنگی و آگاه‌سازنده را منتقل کنیم. مقوله گردشگری فرهنگی که در کنار گردشگری صرف مطرح می‌شود، آگاه‌سازی فرهنگی را یکی از مهم‌ترین رهیافت‌های خود می‌داند. از محورهای اصلی گردشگری فرهنگی مواردی چون دیدار از جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی، آشنایی با آداب و رسوم، بازدید از نمایشگاه‌ها و موزه‌ها، صنایع‌دستی و فرهنگ اقوام مختلف و به‌طورکلی بحث در مورد جذابیت‌های فرهنگی را می‌توان برشمرد. باید اشاره کرد مقصدها خود را از طریق عوامل مختلف فرهنگی مثل سوغات، صنایع‌دستی، تفریحات، معماری، تاریخ، هنر و سایر ویژگی‌های شیوه‌های زندگی، معرفی می‌نمایند و این جاذبه‌های فرهنگی بخشی از جاذبه‌های کشورهای درحال‌توسعه هستند. جاذبه‌های فرهنگی جریان‌های گردشگری ایجاد می‌نمایند بنابراین برای جامعه محلی فرصتی جهت تعامل با گردشگران و کسب درآمد از طریق آن‌ ها فراهم می‌آورند. جشنواره‌ها، سوغات، رقص‌های سنتی، غذاهای محلی و غیره همه و همه بخشی از جاذبه‌های فرهنگی می‌باشند. یکی از عواملی که باعث می‌شود سفر و مسافرت برای مقاصد گردشگری سودآور باشد خرید، به ویژه خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران است. این عمل تا آنجا مهم تلقی می‌شود که گاهی صنایع‌دستی را شاخه‌ای از گردشگری فرهنگی می‌دانند.

برای شفاف‌تر نمودن موضوع و چگونگی انجام کار، فراهم‌سازی طرح تحقیق اساسی‌ترین مرحله از مراحل تحقیق است و به عبارتی مرحله جهت‌یابی تحقیق نیز نامیده می‌شود. با توجه به اینکه در هر پژوهش شناخت دقیق عناصر تحقیق شامل مسئله تحقیق، اهمیت و ضرورت موضوع پژوهش، اهداف تحقیق، روش پژوهش، فرضیات، قلمرو مکانی، قلمرو زمانی، ابزار گردآوری داده‌ها و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و تعریف واژه‌های پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار بوده و پایه و محور مطالعه است در آغاز این پژوهش سعی گردیده این موارد بیان شود.

1-2-بیان مسئله پژوهش

نخستین و مهم‌ترین ویژگی حاکم بر بیشتر محصولات صنعت گردشگری آن است که این محصولات بیشتر در قلمرو خدمات قرار می‌گیرند و این امر عاملی است که مطالعه بازاریابی آن‌ ها را پیچیده‌تر و دشوارتر می‌سازد. ولی برخی محصولات این صنعت ازجمله سوغات و صنایع‌دستی، کالاهایی ملموس‌اند و امکان مطالعه بهتر آن‌ ها فراهم است. با این وجود هنوز تحقیقاتی ازاین‌دست به‌اندازه کافی انجام‌نشده است. صنایع‌دستی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی وابسته به گردشگری است. با ورود یک گردشگر به کشور درآمدزایی اقتصادی ایجاد می‌شود و پول تزریق‌شده به واسطه اثر تکاثری[1]، نه یک‌بار، بلکه چندین بار در احیا و جان‌بخشی اقتصاد کشور مؤثر می‌افتد (فرزین،1389: 251). به واسطه هزینه‌هایی که گردشگران در مقصد صرف می‌کنند، گردشگری را صادرات نامرئی نیز می‌نامند (شمس،1391). از طریق خرید صنایع‌دستی فکر، اندیشه و فرهنگ یک ملت به کشور دیگر منتقل می‌شود. ازاین‌جهت آنچه صادر می‌شود فرهنگ سرزمین مقصد است. گردشگران با عناصر فرهنگی مقصد از طریق صنایع‌دستی، مشاهده آداب‌ و رسوم و زندگی روزمره مردم مقصد و شرکت در فستیوال‌ها آشنا می‌شوند. ایران به جهت برخورداری از فرهنگ غنی باسابقه چندین هزارساله، از منابع گسترده‌ای در حوزه گردشگری فرهنگی و صنایع‌دستی برخوردار است اما فراوانی و تنوع این منابع و مقایسه آن با آمار گردشگر ورودی و نیز شاخص‌های رقابت‌پذیری گردشگری و صنایع‌دستی در بازار جهانی دلالت بر آن دارد كه نیازمند نگاهی نو به بازار صنایع‌دستی کشور هستیم. با وجود تنوع صنایع‌دستی در کشور و زیبایی و ظرافت خاص به‌کاررفته در تولید آن‌ ها موانعی بر سر راه بازاریابی این محصولات وجود دارد به طوری که کشورهای رقیب (چین، هند، تایلند و …) با برنامه‌ریزی و درک صحیح از بازار توانسته‌اند حجم قابل‌توجهی از بازارهای جهانی این صنعت را به خود اختصاص دهند بااین‌حال در صورت برنامه‌ریزی و بازاریابی مناسب هنوز فرصت برای حضور کشور در بازارهای جهانی صنایع‌دستی وجود دارد. یکی از مشکلاتی که در مسیر بازاریابی مؤثر صنایع‌دستی وجود دارد عدم توجه به سلایق مصرف کننده است. باید توجه داشت حساسیت این مسئله در آن است که چطور باید بین حفظ اصالت فرهنگی صنایع‌دستی و خواسته‌ها و سلایق گردشگران تعادل مناسب برقرار کرد. یافتن پاسخ این پرسش به تحقیقات همه‌جانبه‌ای نیاز دارد و در این مسیر شناسایی رفتار خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران می‌تواند مفید واقع شود.

این پژوهش به شناسایی صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان و ویژگی‌هایی که موجب این محبوبیت شده پرداخت، به

 علاوه وجود و یا عدم وجود رابطه معنی‌دار میان متغیرهای جمعیت شناختی (سن، تحصیلات، درآمد)، نوع سفر و تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی بررسی شدند. بدین ترتیب می‌توان در عرصه صنایع‌دستی با تأکید بر حفظ اصالت و عناصر فرهنگی و کیفیت این محصولات به سوی بخش‌بندی بهتر بازار هدف، تبلیغات و بازاریابی، نیاز سازی و افزایش تقاضا برای آن‌ ها، گام برداشت و از این طریق سهم کشور را هم در مبادلات فرهنگی حاصل از خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران و هم در کسب منافع اقتصادی و فاصله گرفتن از اقتصاد نفتی افزایش داد. همچنین با به‌کارگیری نوآوری و خلاقیت و اعمال ویژگی‌های مشخص‌شده در این پژوهش می‌توان در سایر صنایع‌دستی که با استقبال کمتری روبه‌رو هستند در عین حفظ اصالت آن‌ ها، به رونق بیشتر این اقلام کمک کرد.

1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش

حضور گردشگران و خرید صنایع‌دستی توسط آن‌ ها پیامدهای دوگانه مثبت و منفی برای فرهنگ و صنایع‌دستی مقاصد به همراه دارد. ازجمله پیامدهای مثبت آن می‌توان به «حفظ و احیای مجدد هنر وصنایع‌دستی» و «اشتغال‌زایی» در این زمینه به ویژه برای زنان و جوانان، به ویژه در جوامع روستایی و عشایری، اشاره کرد. پیامدهای منفی آن نیز در ارتباط با «کالایی سازی فرهنگ» و «کاهش اصالت» کالاهای فرهنگی ازجمله صنایع‌دستی، «تطابق با خواست گردشگران» جهت راضی نگه‌داشتن آن‌ ها و پاسخ به تقاضاهای متنوع و در حال رشد گردشگران مطرح می‌شوند. کارآفرینان فرهنگی در عرصه صنایع‌دستی و گردشگری می‌توانند با توجه به شناسایی نیازهای بازار، به تولید و طراحی محصولات فرهنگی به ویژه صنایع‌دستی که وسیله‌ای برای انتقال ارزش‌های فرهنگی و اندیشه‌های جامعه مقصد به گردشگران است اقدام نمایند (البته با تأکید بر عناصر فرهنگی و وفاداری به حفظ اصالت این محصولات و نه صرفاً با مقاصد تجاری‌سازی و فروش انبوه). در سطوح بالاتر آگاهی از نیازهای گردشگران در زمینه صنایع‌دستی می‌تواند چراغ راه مسئولان سیاست‌گذاری و اجرایی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باشد. چرا که این سازمان با مدیریت و نظارت اصولی‌تر می‌توانند از آثار منفی حضور گردشگران بر فرهنگ و صنایع‌دستی (شامل کالایی سازی صرف فرهنگ، کاهش اصالت صنایع‌دستی، تطابق با خواست گردشگران) بکاهند و آثار مثبت آن (شامل: تبادل فرهنگی و احیای هنرها و صنایع‌دستی، اشتغال‌زایی و افزایش تقاضا برای آن‌ ها و رونق اقتصادی مقاصد) را افزایش دهند.

آگاهی و شناسایی نسبی رفتار خرید گردشگران در صنایع‌دستی به ویژه در شرایط رقابت جهانی موجود به استفاده از این اطلاعات در بازاریابی و فروش بهتر این محصولات فرهنگی در بازار داخلی و یا به منظور دنبال کردن اهداف صادراتی کمک‌ می‌کند. نتایج پژوهش‌هایی از این دست می‌تواند به عنوان منبعی مفید برای برنامه‌ریزان، تولیدکنندگان و طراحان صنایع‌دستی و سرمایه‌گذاران در این بخش به شمار آید.

باید به این نکته نیز اشاره شود که یکی از ویژگی‌های محصولات صنایع‌دستی این است که در صورت برخورداری از ویژگی‌های خاص (تمایز)، قابل پنهان کردن نیستند و به محض عرضه در یک رقابت جهانی قرار می‌گیرند و مورد تقلید واقع می‌شوند؛ بنابراین می‌توان با به‌کارگیری نوآوری و خلاقیت و اعمال ویژگی‌های مشخص‌شده از پژوهش‌های این‌چنینی، کسب امتیازهایی مانند مهر اصالت صنایع‌دستی توسط یونسکو را تسهیل کرد و به این طریق مقدمات لازم برای معرفی جهانی صنایع‌دستی و نیز شناخته شدن آن‌ ها با نام سازنده آن را فراهم کرد که این امر به نوبه خود می‌تواند به ایجاد و حفظ برند صنایع‌دستی در کشور کمک نماید.

همچنین با در نظر گرفتن نیازهای گردشگران و اعمال ویژگی‌های مدنظر آن‌ ها در مورد یک سوغات و صنایع‌دستی محبوب در سایر صنایع‌دستی که با استقبال کمتری روبه‌رو هستند، به رونق بیشتر آن‌ ها کمک کرد و از این طریق موقعیت صنایع‌دستی کشور را به جایگاه شایسته آن نزدیک تر کرد و امکان رقابت جهانی را فراهم ساخت.

کشورهایی که گوی سبقت را در صادرات و عرضه صنایع‌دستی ربوده‌اند (چین، هند، تایلند و…) این توفیق را از طریق به کار بستن فنون بازاریابی مناسب و شناخت سلایق و اولویت‌های مشتری و یا حتی نیاز سازی، به دست آورده‌اند.

دستاوردهای این پژوهش موارد زیر را در بر می‌گیرد:

• کمک به توسعه گردشگری

• کمک به احیای رشته‌های صنایع‌دستی

• ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای هنرمندان صنایع‌دستی

1-4-اهداف پژوهش

• شناسایی و اولویت‌بندی صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان.

• شناسایی و اولویت‌بندی ویژگی‌های صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان.

• بررسی رابطه ویژگی‌های جمعیت شناختی (درآمد، سن، میزان تحصیلات) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان.

• بررسی رابطه تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان.

• بررسی رابطه نوع سفر (گردشگرانی که با تور سفر می‌کنند، گردشگران مستقل که بدون تور سفرکرده‌اند) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان.

1-5-پرسش‌های پژوهش

• صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان کدام‌اند؟

• ویژگی‌های صنایع‌دستی موردعلاقه گردشگران خارجی در اصفهان کدام‌اند؟

1-6- فرضیه‌های پژوهش

• بین ویژگی‌های جمعیت شناختی (سن، میزان تحصیلات، درآمد) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان رابطه معنی‌داری وجود دارد.

• بین تعداد همراهان سفر با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان رابطه معنی‌داری وجود دارد.

• بین نوع سفر (گردشگرانی که با تور سفر می‌کنند، گردشگران مستقل که بدون تور سفرکرده‌اند) با میزان خرید صنایع‌دستی توسط گردشگران خارجی در اصفهان رابطه معنی‌داری وجود دارد.

1-7-قلمرو پژوهش

قلمرو  موضوعی: این پژوهش به منظور به بررسی رابطه عوامل مؤثر بر رفتار خرید صنایع‌دستی گردشگران خارجی با میزان خرید صنایع‌دستی انجام شد. قلمرو مکانی: این پژوهش در بازار میدان نقش جهان شهر اصفهان انجام شد. قلمرو زمانی: از نظر قلمرو زمانی این پژوهش مدت زمان فروردین 1393 لغایت پاییز 1393 را در برگرفت.

1-8- حجم جامعه، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری

در این پژوهش جامعه آماری تمام گردشگرانی خارجی است که در طول مدت تحقیق از بازار صنایع‌دستی میدان نقش جهان شهر اصفهان بازدید نموده‌اند. با توجه به نامحدود بودن این جامعه برای تعیین حجم نمونه با توجه به جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان[2] به تعداد 384 پرسشنامه توزیع شد که از این تعداد 328 پرسشنامه قابل‌استفاده جهت تجزیه‌وتحلیل بود. جهت تعیین نمونه پژوهش نیز از نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد.

1-9-روش پژوهش

1-9-1-روش پژوهش از نظر هدف

تحقیق حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی است.

1-9-2-روش پژوهش از نظر روش

پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی- تحلیلی و  پیمایشی و نیز از نوع  همبستگی است.

1-10-ابزار جمع‌ آوری داده‌ها

تحقیق حاضر بر اساس نحوه گردآوری داده‌ها پیمایشی است. ابزار جمع‌ آوری داده‌ها شامل پرسشنامه (محقق ساخته) است و همچنین منابع کتابخانه‌ای نیز مورداستفاده قرار گرفت.

هنر قرن بیستم در زیر سؤال بردن سنت دیرینه نقاشی به عنوان ابزاری منحصر با مزیت بازنمایی، گرایشی مصرانه داشته است و این گرایش به رغم قابلیت ها یش در برخی زمینه ها کلی بوده است وبه قدر کافی گستردگی فعالیت های هنری این قرن را برای ما بیان نمی نمود. لذا هنرمندان از پوسته رایج خود فراتر رفته و انواع مختلفی از مواد جدید را در آثارشان درهم آمیختند ، اشیاء حاضر آماده و عناصری که با زندگی روزمره  مردم عجین بودن به آثارهنرمندان اضافه شدن وتمرکز زدایی از بازنمایی به بیان فردی تغییر یافت و به واسطه فناوری های جدید به منظور انتقال معا نی و نگرش های نو ،حضور رسانه های نوین و سیر تحولات آن مطرح می شود . سرعتی که در این قرن در ایجاد یک سیاره ی به هم مرتبط الکترونیکی داشته است ،در گسترش سریع فعالیت های هنری فراسوی سنت نقاشی و مجسمه سازی و با راهیابی تقریبا گسیخته اشیاء روزمره به عرصه ی هنر منعکس می شود. توجه به روابط بین هنر و زندگی روزمره، آثار متعلق به دو حوزه بسیار متفاوت پاپ و مینیمالیسم را به هم پیوند می دهد. از طرفی کاوش در دغدغه های مشترک این دو گرایش، درک درستی از دامنه وسیع آثار بعد از مینیمال را در اختیار ما خواهد گذاشت. در پژوهش حاضر به بررسی سیر این تحول با نیم نگاهی تاریخی می پردازد و همچنین به معرفی رسانه های نوین ازجمله ویدئو آرت،هنرچیدمان ،هنر خاکی،هنر اجرا،هنر مفهومی ،هنردیجیتال با رویکردی تطبیقی نمونه های شاخص و بررسی محتوا هریک پرداخته و آنها را تحلیل می نماید.

1-2اهداف پژوهش،هدفهای تحقیق:

– هدف اصلی : بررسی  تحلیلی حضور رسانه های نوین در هنر قرن بیستم

– هدف فرعی: معرفی رسانه های نوین در هنر معاصر و هنرمندان شاخص آن      

1-3سوالات پژوهش:

– سوال اصلی :چرایی حضور رسانه های نوین  در هنر معاصر و سیر شکل گیری آن  می باشد؟

– سوال فرعی: چگونگی معنا گرایی  در آثار معاصر؟

1-4فرضیه پژوهش:

-آیا  حضور رسانه های نوین  در هنر معاصر توانست معانی جدیدی را به هنر اضافه نماید ؟

1-5روش تحقیق:

روش تحقیق رساله حاضر از نوع نظری به شمار می رود و به صورت روش توصیفی – تحلیلی می باشد که به عبارتی داده ها و اطلاعات موجود به روش کتابخانه ای گردآوری و مورد تحلیل قرار گرفته اند.در این فرایند با استناد به معتبر ترین منابع داخلی و خارجی اعم از مقالات،کتب و بعضاً رساله های دانشگاهی با بهره گیری از فیش و یادداشت برداری متعدد،اطلاعات لازم استخراج و در نهایت در پژوهش حاضر قرار گرفته است.

1-6روش تجزیه تحلیل اطلاعات:

از آنجایی که اندازه گیری و تقلیل دادن پدیده مورد بررسی به اعداد و ارقام،در علوم طبیعی و محض توجیه پذیر است،اما در حوزه مطالعات و تحقیقات هنری و بررسی پدیده های هنری صرفاً به روش های کلی ممکن است،لذا به منظور رسیدن به تحلیل های دقیق و جامع از ماهیت ویژگی مورد بحث این پژوهش نگارنده از روش کیفی برای تحلیل اطلاعات استفاده کرده است.

:

کرمانشاه دارای پیشینه ژرف در تاریخ ایران است.نقش برجسته کتیبه بیستون ، نقش زیبای طاقبستان و نقش برجسته اردشیر مربوط به دوره اشکانیان و شکارگاه خسرو پرویز، نشان از قدمت این سرزمین و توجه خاص شاهان گذشته به این دیار دارد و امروزه کرمانشاه سهمی در فرهنگ ایران زمین دارد نقش های ماندگار استاد الخاص، صدای دلربای کمانچه استاد کیهان کلهر، و آثار خوش نویسی استاد کلهر، سهم ناچیزی از هنرمندان کرمانشاهی است.

2-1 موقعیت جغرافیایی شهر کرمانشاه

استان کرمانشاهان که در غرب ایران واقع شده است. از شمال به استان کردستان و از شرق و جنوب شرقی به استان همدان و از مغرب و جنوب غربی به کشور عراق و از جنوب به استان‌های ایلام و لرستان محدود است( سلطانی، 1372،18).

2-2 نژاد:

 اهالی استان کرمانشاهان از نژاد کُرد و آریایی که خالصترین نژاد ایرانی است به شمار می‌روند نشانه‌های بارز جسمی و روحی آنان بر این امر شاهد وواضح است، در استان کرمانشاهان که ایلات بزرگ کُرد (کلهر- زنگنه- گوران- اورامی) زندگی می‌کنند، معیشت کوچ‌نشینی و یکجانشینی هر دو وجود داردو مسکن متحرک چون سیاه چادر از بافته‌های محلی و مسکن ثابت و خانه‌های روستایی متداول است.

2-3 زبان:

زبان اهالی کرمانشاهان که با آن تکلم می‌کند مجموعه‌ای از گویش‌های مختلف کُردی است که از جمله زبان‌های بازمانده از محاوره ایرانیان باستان و اقوام آریایی‌ است که دارای ادبیات غنی حماسی، ملی، کُردی محلی، سورانی، و کردی اورامی می‌باشد.

2-4 مذهب:

استان کرمانشاهان به سبب تنوع در عقاید و آراء اهالی از دیرباز به «هندوستان ایران» معروف بوده است. دین اسلام چون گوهری تابناک بر تارک این مجموعه می‌درخشد، و دو مذهب شیعه دوازده امامی و سنی «شافعی» که پیروان امام محمد ادریس شافعی هستند در طول هزاران سال مونس و یار و غمخوار یکدیگر بوده‌اند. شعبات صوفیه از این دو مذهب چون در اویش خاکسار و جلالی ابوترابی وصوفیان نعمت الهی در مذهب شیعی و در اویش قادریه و صوفیان نقشبندیه در مذهب اهل سنت، فرقه مذهبی اهل حق یا یارستان که بازمانده ادیان ایران باستان است، همچنین پیروانی از یهودی و مسیحی و… با آزادی کامل در انجام مراسم و آئین‌های مذهبی با داشتن مراکز شخصی و ویژه و همچنین وجود روحانیون مطلع در کیش و آئین مربوط، فضایی کاملاً کاملاً متنوع و انسانی با چهره‌ای فرهنگی و منطقی به این دیار بخشیده است که همین ویژگی خود موجب حضور محققین و مشرقین و سیاحان و جهانگردان پویا در این سرزمین شده است.

2-5 موسیقی:

لالایی‌های افسونگر مادران کُرد که کودکان ناآرام را در مسیر کیلومتر‌ها راه کوچ به خوابی هم وزن صخره‌های زاگرس فرو می‌برد. از همان زمان با خون مرد و زن کرمانشاهی عجین شده است و در سراسر زندگی آنان سایه دارد. پس زمانی که متولد می‌شوند اولین اصواتی که می‌شنود نواهای موسیقی است، هنگام عروسی با موسیقی به خانه بخت می‌روند و در ایام رنج، تسکین آلام درونی آنان است. و در هنگام دفاع و مبارزه محرک و دست مایه ضربات مرد افکن آنان می‌باشد و چون بیمار می‌شوند در شفای خود از موسیقی مد می‌گیرند، و روز مرگ بانوای سوزناک چَمری جهان فانی را به درود می‌گوید. تحقیقات انجام شده ثابت می‌کند که موسیقی این سرزمین ابتدا منحصراً رزمی بوده است و حماسی و بعدها نواها و ریتم‌ها و آهنگ‌های بزمی نیز وارد موسیقی کُردی شده است. انواع سازهای متداول در سرزمین کرمانشاهان سُرنا و دهل، دوزله، طبل و شمشال و بلور و تنبور که به ترتیب گروه اول، جنبه بزمی و رزمی و گروه سوم جنبه عرفانی و مورد سوم جنبه‌های مذهبی دارد(نظافتی، 1377،77)