فرهنگستان سوم زبان و ادب فارسی با تشکیل‌گروه‌‌های متعدد واژهگزینی تلاش‌کرده‌است در حوزۀ زبان علم، واژه‌سازی کند. در این مدت تعداد واژههای مصوب برخی از گروههای تخصصی از مرز هزار واژه فراتر رفت و تدوین فرهنگ‌های موضوعی واژههای مصوب در حوزه‌های مختلف ضروری می‌نمود. از این رو، گروههای واژهگزینی، فرهنگ‌های موضوعی را با عنوان هزار واژه تدوین، و به جامعۀ علمی عرضه‌کرد. فرهنگستان، در برابر برخی واژههای بیگانه با پذیرفتن لفظ بیگانه، یک برابر نهاد ِفارسی در کنار آن به تصویب رساند، به این امید که این معادل فارسی به‌تدریج جای لفظ بیگانه را بگیرد. در این پژوهش تلاش خواهدشد ساخت صرفی واژههای مصوب فرهنگستان درحوزۀ علوم نظامی بررسی گردد. با مشخص شدن فرایند واژه‌سازی یا واژهگزینی زبان فارسی در گذشته، می‌توان راه را برای واژه سازی مناسب در زمان حال، و برطرف کردن نیازهای زبان دربارۀ واژگان جدید برای جلوگیری از ورود واژگان بیگانه آماده‌کرد. با آگاهی از پیشینۀ واژگان نظامی و نحوۀ تغییر آن ها می‌توان آیندۀ واژگان فعلی و اقبال مردم به واژگان نوساز نظامی را پیشگویی نمود.
١-2- بیان مسئله
واژه‌سازی از رهگذر ترکیبو اشتقاق می‌تواند در راستای حفظ زبان فارسی و همگام نمودن آن با جریان پرسرعت تغییرات علمی، اجتماعی، صنعتی و حتی فرهنگی جامعه مؤثر باشد. ترکیب و اشتقاق، دو راه اصلی واژه‌سازی در زبان هستند که از نظر معنایی قواعد ویژه‌ای دارند. درترکیب، دو یا چند واژه به هم می‌پیوندند و واژۀ مرکب می‌سازند. در اشتقاق، واژۀ جدید از طریق وندافزایی ساخته می‌شود. مواجهۀ زبان فارسی با فرهنگ و تمدن جدید آن را با مشکلی بزرگ رو به رو ساخته‌است که آن بیانِ مفاهیم علمی و فنی و فرهنگی جدید است. جوامعی که خود در کارِ خلق این فرهنگ بودند، طبیعتاً فرصت آن را داشتند تا زبان علمی هم پدید آورند. اما فارسی زبانان هنگامی با این فرهنگ مواجه شدند که علم نوین، عرصه را در نوردیده‌بود و تعدادی از واژههای بیگانه، به زبان فارسی وارد شدند و بنابراین فرهنگستان زبان و ادب فارسی به معادل سازی دست‌زد. بروز تغییرات و تحولات هر جامعه در ابعاد گوناگون اجتماعی، سیاسی، علمی، فنی، فرهنگی و نظامی مستلزم ایجاد دگرگونی در سطح واژگان زبان است. یکی از حوزه‌های بسیار مهم که در سالیان اخیر مورد هجوم واژههای بیگانه بوده حوزۀ نظامی است. گروههای واژهگزینی تا سال 1392به 61 گروه رسید، در حال حاضر گروههای تخصصی در شش حوزه، به امر گردآوری واژههای بیگانۀ حوزۀ تخصصی خود و معادل‌یابی آن ها، مطابق با اصول و ضوابط فرهنگستان می‌پردازند. اعضای این گروه‌ها را افرادی متخصص از فرهنگستان های علوم، علوم پزشکی، هنر و استادان برجستۀ دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران تشکیل می‌دهند.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با تشکیل گروههای تخصصی واژهگزینی، که یکی از فعال‌ترین گروههای واژهگزینی فرهنگستان است به طور مستمر و با روندی منظم دست اندر‌کار ساخت، باز آفرینی و تصویب واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی بوده‌است که تا آغاز سال1390 بیش از 1280 واژه و اصطلاح تخصصی را در حوزه‌های فنون علوم نظامی تولیدکرده و به تصویب شورای عالی فرهنگستان رسانده‌است. ازاین رو محقق در صدد برآمده‌است که ساخت صرفی واژههای مصوب فرهنگستان را در علوم نظامی براساس فرایندهای واژهگزینی، در زبان فارسی مورد بررسی قرار دهد.
فرم در حال بارگذاری ...
