یكی از مهمترین تحولاتی كه در زمینه بهبود عملكرد در دهه آخر قرن بیستم به وقوع پیوست موضوع شناخته شدن اندازه گیری میزان رضایت مشتری به عنوان یكی از عناصر والزامات اصلی سیستم های مدیریتی در موسسات و بنگاه های كسب وكار بود. تلاش و كوشش فراوانی كه امروزه درجهت ارتقای ابزارهای مدیریت عملكرد و گسترش نگرش مشتری مداری توسط محققان، كارشناسان و مدیران سازمان های تجاری صورت می گیرد، نشان دهنده آن است كه اكنون رضایت مشتری یكی از مهمترین عوامل در تعیین موفقیت سازمان ها در امر تجارت و سودآوری به شمار می آید. بنابراین ایجاد و پیاده سازی سیستم های اندازه گیری و پایش رضایت مشتری به عنوان مهمترین شاخص درامر بهبود عملكرد از نیازهای اساسی سازمان های امروزی به شمار می رود. به هر حال هرگز نمی توان از این نكته چشم پوشید كه محرك اصلی برای سازمان های تجاری و خدماتی نظیر بانك هاكه به دنبال بهبودهای عمده در مسیر پیشرفت خویش هستند، همانا مشتریان آن سازمان هستند. به بیان دیگر، هیج كسب و كاری بدون مشتری قادر به ادامه بقا نیست. بنابراین بسیار حیاتی است تا هر موسسه تجاری، چارچوبی برای درك، تجزیه و تحلیل و ارزیابی وضعیت رضایت مشتریانش در اختیار داشته باشد. از سوی دیگر، به واسطه گسترش شدید رقابت و پویایی اقتصاد، آرمان ها و اهداف سازمان ها طی چند سال اخیر دچار تغییرات عمده ای شده است. در حالی كه پیش از این تمركز بر جذب مشتریان جدید، سیاست عمده سازمان ها بود، امروز سیاست های راهبردی و تجاری بر حفظ و بهبود وفاداری و افزایش اعتماد مشتریان نسبت به سازمان متمركز شده اند. مهمترین علل چنین تغییری افزایش آگاهی و اطلاع عمومی نسبت به
پیامدهای مطلوب رضایت و وفاداری مشتریان است. به عبارتی دیگر، مشتری مداری به عنوان سنگ بنای نظریه های مدیریت بازاریابی نوین شناسایی شده است. تردیدی نیست كه در عصر تولید انبوه و رقابت بی انتها، سازمان هایی می توانند به موفقیت دست یابند كه میزان رضایتمندی مشتریان خود را تا سطح وفاداری كامل افزایش دهند و اصلی ترین مساله در رسیدن به این رضایت، ارائه كالایا خدمات با كیفیت مورد انتظار مشتریان است كه از طریق اعمال مدیریت مناسب در مواجهه با مسائل درون سازمانی تحقق می یابد. كیفیت كالا از مهمترین عوامل رضایتمندی مشتریان است كه در موسسات همواره از مسائل درون سازمانی متاثر بوده و تحت تاثیر متغیرهای گوناگونی قرار می گیرد. متغیرهایی كه بی توجهی به آنها افول مشتری مداری را به دنبال دارد.
1-1- بیان مسأله تحقیق
امروزه بسیاری از مدیران دریافته اند که باید کالاها و خدماتی را ارائه دهند که انتظارات مشتریان خود را برآورده ساخته و موجب کسب رضایت آنان گردد. (استوارد،1996) به عبارت دیگر تمامی سازمان ها از بالاترین سطح گرفته تا پایین ترین سطح بایستی به فکر خدمت به خریداران خود باشند. خدمت به مشتریان شامل کلیه اموری است که شرکت به منظور جلب رضایت خاطر مشتریان و کمک به آنان برای دریافت بیشترین ارزش از محصولات یا خدماتی که خریداری کرده اند را انجام دهد.(روستا و دیگران ، 1381).امروزه سازمان ها ، مشتریان خود را به عنوان دارایی های ارزشمند می دانند و از همه کارکنان خود می خواهند که برای حفظ رضایت آنان ، در ارائه خدمات مختلف سعی و تلاش نمایند.(روستا و دیگران،1381) بدین منظور بایستی ابتدا عواملی که بر رضایت مشتریان اثرگذار می باشد، شناسایی کرده و در جهت برآورده ساختن آنان همت گمارند. شرکت کندوکاو ماشین نیز از زمان آغاز به کار خود تا کنون خدمات مختلفی از جمله خدمات پس از فروش به مشتریان خود ارائه نموده و وضعیت موجود شرکت، رضایت نسبی مشتریان را بیان می کند. هدف آرمانی شرکت کندوکاو ماشین برطرف نمودن شکاف های موجود و نیل به رضایت کامل مشتریان از خدمات ارائه شده توسط این شرکت می باشد.
لذا این تحقیق نیز با هدف پیدا نمودن جواب های مناسب به سؤال های اصلی زیر که ذهن پژوهشگر را به خود جلب کرده است ، انجام شده است: آیا از دیدگاه مشتریانی که از خدمات شرکت کندوکاو ماشین استفاده می کنند، کیفیت خدمات ارائه شده به آنها در وضعیت مطلوبی قرار دارد؟ کدام عوامل در موجب افزایش رضایت مشتریان می شود؟ راهکارهای مناسب برای این امر کدام است؟
تحولات شتابان دنیای فناوری اطلاعات و پیشرفت های حاصله در زمینه تجارت الکترونیکی لزوم بازنگری در شیوه های ارائه خدمات به شکل سنتی را یادآور می سازد و نشان دهنده این واقعیت است که در آینده ای نه چندان دور در جهان، نیاز به تجارت الکترونیک و بانکداری الکترونیک بیشتر احساس خواهد شد.
بر این اساس رشد و توسعه بانکداری الکترونیکی به عنوان زیر مجموعه ای از تجارت الکترونیکی، امری اجتناب ناپذیر می نماید. از این رو بانکها درصدد هستند با بهره گیری از این نگرش نوین تجاری، امکان فعال سازی هر گونه تراکنش مالی را در هر مکان و زمان بین حساب ها فراهم کنند.
پیشرفت و توسعه روزافزون اطلاعات و پردازش داده ها و رشد چشمگیر ارائه خدمات در محیط مجازی، تاکیدی است بر اینکه شبکه بانکی نیز می بایست همگام با سایر بخش های اقتصادی دستخوش تغییر و تحول شود.
از سوی دیگر بانک ها باید به دنبال تقویت موقعیت و موضع رقابتی خود باشند. یکی از راه های افزایش موقعیت رقابتی، جذب و نگهداری مشتریان و بالابردن میزان وفاداری آنان است. زیرا آگاهی مشتریان از خدمات ارائه شده در بانک های رقیب افزایش یافته و آن ها منابع خود را به بانکی خواهند سپرد که خدماتش را با کیفیت بهتری ارائه کند.
در چنین وضعیت رقابتی ، مناسب ترین استراتژی برای بانک ها ، رویکرد بهبود کیفیت خدمات می باشد. این موضوع نشان دهنده اهمیت بحث کیفیت، در ارائه خدمات بانکی است.
1-2- بیان موضوع
امروزه بسیاری از شرکت ها و سازمان های موفق ، مفاهیم جدید بازاریابی را پذیرفته و طبق آن عمل می کنند. تمرکز بر نیازهای مشتریان و پاسخگویی صحیح به خواسته های آنان ضروری ترین وظیفه موسسات برای تحقق اهداف آنها می باشد. به عنوان اصلی ترین مفهوم در زنجیره سودآوری سازمان ها ، سازمان های پیشرو دریافته اند که مطلوب ترین و موفق ترین محصول ، اگر نیازها، خواسته ها و انتظارات مشتریان را برآورده نکند، مورد تقاضا واقع نخواهد شد.
تحولات اقتصادی در سطح بین الملل و توسعه فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی زمینه شکل گیری شیوه جدیدی از مدیریت و فعالیت های
اقتصادی را برای بنگاه های تجاری فراهم کرد که به کسب و کارالکترونیک شهرت یافت.
توسعه کسب و کار مبتنی بر فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی نیازمند لوازم و زیر ساخت های مختلفی است که شاید بتوان مهم ترین آنها را توسعه بانکداری الکترونیک عنوان کرد.
بانکداری الکترونیک با اشاعه ابزارهای دریافت و پرداخت الکترونیکی باعث کاهش وابستگی مبادلات روزانه به پول نقد و چک و در نهایت کاهش هزینه های مربوط به چاپ ، نگهداری اسکناس می شود.
شبکه جهانی تلفن همراه و امکان استفاده از صفحه های اینترنتی در آن به طور اساسی انتظارات مشتریان را در مورد سرعت ، دقت و قیمت خدمات تغییر داده است. فاصله جغرافیایی معنای خود را از دست داده است و در دسترس بودن خدمات، سهولت و سرعت توزیع خدمات باعث ایجاد مزیت رقابتی برای بانک ها می گردد. بانک ها برای رقابت در این محیط پیچیده کسب و کار مجبور هستند جدیدترین و جذاب ترین خدماتی را که مشتریان خواستار هستند در اختیار آن ها قرار دهند.
در این راستا بانک های بسیاری در سطح جهان به ارائه خدمات اینترنتی و یا موبایل بانک مبتنی بر بسترهای موجود در سیستم های مخابراتی تلفن همراه پرداخته اند. زیرا می دانند که اصل بقای آن ها سرعت در ارائه خدمات و اطلاع یافتن از خواست مشتری است.
از طریق به کارگیری سیستمهای ارتباط از راه دور و فناوری ها، یک بانک به آ سانی به مشتریان خوددسترسی پیدا می کند و نه تنها اطلاعات کلی درباره خدمات در اختیار آن ها قرار می دهد، بلکه فرصت اجرای بانکداری را نیز فراهم می نماید. مشتریان بانک با بهره گرفتن از این خدمات می توانند ، عملیات بانکی خود را بدون ترک منزل یا محل کار انجا دهند.
در واقع بانکداری مبتنی بر موبایل بخشی از بانکداری الکترونیکی است که مشتریان برای دسترسی به حساب های خود و نقل و انتقال وجه بین حساب ها و یا پرداخت صورتحساب های خود از ان استفاده می کنند.
توجه روافزون بانک های بزرگ در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه به ارائه خدمات بانکی از طریق تلفن همراه و توسعه بانک ها و موسسات مالی مجازی موجب افزایش رقابت در صنعت بانکداری شده است. به طوری که سایر بانکها نیز در صدد توسعه رویکردهای مختلف بانکداری الکترونیکی برآمده اند.
در بانک صادرات استقبال مشتریان از بانکداری همراه در مقایسه با دیگر کانالهای بانکداری الکترونیک از جمله بانکداری اینترنتی کمتر می باشد از اینرو در این پژوهش از طریق ارزیابی و سنجش کیفیت خدمات بانکداری همراه بانک صادرات به شناسایی عوامل موثر بر کیفیت این خدمات پرداخته تا با تمرکز هر چه بیشتر بر این عوامل ، موجبات هر چه بیشتر رضایت مشتریان تامین گردد.
از سوی دیگر در تحقیق حاضر مدل E-RecS-Qual , E-S-Qual به عنوان یک ابزار مفید در جهت سنجش کیفیت خدمات موبایل بانک در بانک صادرات معرفی شده استکه محقق به دنبال این بوده که مشخص نماید آیا سیستم موبایل بانک در بانک صادرات به شرایط مطلوب مذکور رسیده است یا خیر .
ترکیبات کربوسیکل مولکولهای حلقوی هستند که در آنها حلقه فقط از اتمهای کربن تشکیل شده است، در صورتی که ترکیبات هتروسیکل ترکیبات حلقوی هستند که در آنها یک یا چند هترو اتم (یعنی اتمی غیر از کربن) جایگزین شده اند.
بیش از نیمی از ترکیبات آلی شناخته شده دارای حداقل یک جزء هتروسیکل هستند. ترکیبات هتروسیکل استفاده وسیعی دارند و در میان انواع ترکیبات دارویی دامپزشکی و گیاهی دارای سهم وسیعی هستند. آنها به عنوان شفافکننده نوری، ضد اکسایش، ضد خوردگی، افزودنیها و بسیاری از عوامل دیگر به کار میروند [1]. از جمله کاربردهای دیگر هتروسیکلها می توان به علف کشها، قارچ کشها، حشرهکشها، رنگها، رساناهای آلی و فرآورده های دارویی اشاره کرد [2].
شیمی هتروسیکلها منبع تمام نشدنی ترکیبات یونی است. ترکیبات نامحدود کربن، هیدروژن و هترو اتم می توانند به گونه ای طراحی شوند تا هتروسیکلهای جدید با خواص بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی گوناکون ایجاد شوند [3]. یکی از دلایل استفاده وسیع از ترکیبات هتروسیکل آن است که ساختار آن ها برای دستیابی به سایر ساختارهای مورد نظر قابل تغییر است. بسیاری از هتروسیکلها را میتوان در یک گروه ساختمانی مشابه قرار داده، اما اختلاف عمدهای در گروه وجود دارد، چنین اختلافاتی شامل اختلاف در خاصیت اسیدی یا بازی،
اختلاف در قابلیت حمله توسط الکترون دوستها یا هسته دوستها و اختلاف قطبیت میباشند. اختلاف ساختمانی شامل جا به جایی یک هترو اتم با هترو اتم دیگر در یک حلقه و موقعیتهای متفاوت همان هترو اتم داخل حلقه میباشد. به عنوان مثال نحوه استفاده از هتروسیکلها، بررسی روند تهیه یک ضد قارچ میباشد [4].
از آنجاییکه مواد طبیعی به مقدار کم در طبیعت وجود دارند و جدا کردن آنها به مقدار زیاد از منابع طبیعی مشکل است، شیمیدانان آلی با تدابیر سنتزی خود این مساله را حل کرده اند. بسیاری از ترکیبات هتروسیکل از طریق سنتز، در آزمایشگاه تهیه میشوند.
هتروسیکلهای سنتزی دارای کاربردهای وسیعی از جمله در تهیه علفکشها (1)، ضد قارچها (2)، حشرهکشها (3)، رنگها (4)، تنظیمکننده نمو گیاهان (5) و در بسیاری از بیماریها از جمله سرطان (6) هستند (شکل 1-1) [1, 2].
به دلیل وسعت کارایی ترکیبات هتروسیکل و اهمیت ویژه این ترکیبات در شیمی، همواره و بالاخص در دهه اخیر تلاش های زیادی در جهت ارائه و طراحی روش هایی برای سنتز این ترکیبات صورت گرفته است. هتروسیکلها به دو دسته آروماتیک و غیر آروماتیک تقسیم بندی میشوند. شیمی هتروسیکل مرهون سه کشف زیر است:
(1 جداسازی چندین مشتق فوران از مواد گیاهی (1780 میلادی)
2) کشف پیرول از تقطیرخشک استخوان و شاخ توسط رانگی (1834 میلادی)
3) جداسازی پیکولین از قطران زغال سنگ توسط اندرسون شیمیدان اسکاتلندی (1846 میلادی)
بررسی شیمی هتروسیکل مرهون تلاش بی وقفه بسیاری از شیمیدانان، فیزیکدانان و زیستشناسان بوده است.
رفتار شیمیایی بسیاری از ترکیبات هتروسیکل را میتوان بر مبنای دو سیستم حلقوی توضیح داد:
1) ترکیباتی که از جایگزینی یک یا چند گروه CH کربانیون سیکلوپنتادیانیل با ناجور اتمهایی مانندO ، S، Se، Te، N یا P به دست میآیند.
2) ترکیبات هتروسیکل آروماتیکی که از جایگزینی یک یا چند گروه CH در بنزن به دست میآیند.
ترکیبات هتروسیکل در بسیاری از خواص شیمیایی نظیر: قدرت اسیدی، بازی، تمایل برای حمله هسته دوستی یا الکترون دوستی و قطبیت با هم متفاوت هستند. تفاوت ساختاری مهم آنها در تعویض هترواتم با هترواتم دیگر و یا تعویض مکان هترواتم در حلقه است. خصوصیت ساختاری مهم ترکیبات هتروسیکل این است که گروههای عاملی میتوانند به عنوان استخلاف یا بخشی از خود سیستم حلقوی ظاهر شوند. به عنوان مثال، نیتروژن بازی می تواند هم به صورت استخلاف و هم به صورت بخشی از حلقه آروماتیک قرار گیرد.
ترکیبات هتروسیکل در فرایندهای زیستی نقش کلیدی دارند. به عنوان مثال اجزای غذایی اصلی مانند تیامین (ویتامین)، نیاسین، ریبوفلاوین (ویتامین)، پیروکسول (ویتامین)، نیکوتیامید (ویتامین) و اسید آسکوربیک (ویتامین C) ترکیبات هتروسیکل هستند.
اهمیت و کاربردهای شیمی هتروسیکل باعث شده تا کار تئوری و سنتزی زیادی نیز در این زمینه صورت گیرد [1, 2, 5].
از مصادیق از بین بردن فقر در جامعه اسلامی و بازتوزیع درآمدها، حجم قرضالحسنه و گسترش آن میباشد. در شرایطی که اقتصاد کشور به طور مستمر با تورم دورقمی مواجه بوده، از یک سو میزان تقاضا برای تسهیلات قرضالحسنه بسیار فراتر از میزان منابع قابل دسترس از محل سپردههای قرضالحسنه بوده و از سوی دیگر نرخ تورم دو رقمی کشور سبب گردیده که بسیاری از سپردهگذاران از جنبه خیرخواهانه و عامالمنفعه بودن سپردههای قرضالحسنه به جنبه اقتصادی آن روی آورند. در همین راستا و به دلیل ماهیت نظام بانکی کشور و لحاظ كردن موازین شرع اسلام میطلبد که بانک با هدفمند نمودن این منابع و تفکیک مشتریان، موجبات سودمندی نیازمندان واقعی را فراهم آورد. لذا پیادهسازی قرضالحسنه با برنامههای مدرن در اموری مشخص و با شروط خاص میتواند بستر مناسبی را برای تحقق صحیح بانكداری اسلامی در سیستم بانكی مهیا نماید. یکی از تفاوتهای اساسی مکتب اقتصادی اسلام با سایر مکاتب اقتصادی، توجه خاص به نیازمندان، آسیبدیدگان و اقشار ضعیف جامعه است و برای تأمین نیازهای معیشتی آنان، راهکارهای انسانی و مناسب با شأن و کرامت انسان در نظر گرفته شده است. از جمله این راهكارها که در قرآن و روایات مورد تشویق و ترغیب جدی بوده، اعطای قرض بدون سود و به اصطلاح قرض حسن یا قرضالحسنه است به طوری که فرهنگ غنی اسلامی با برانگیختن انگیزههای معنوی در صدد تنظیم رفتارهای اقتصادی درجهت رفع نیازهای اجتماعی برآمده است ( هدایتی ، 1373).
در این فرهنگ شاید قرضالحسنه تنها موردی است كه در مقام پاداش از صدقه پیشی میگیرد؛ به گونهای كه پیامبر اكرم(ص) میفرمایند:
شب معراج بر در بهشت، این نوشته را دیدم: صدقه به ده برابر و قرض به هجده برابر پاداش داده میشود (النجار وهمكاران، 1368).
در نظام بانکداری اسلامی بانک ها، با تکنیک هایی که دارند نیاز مشتریان خود را برآورده می کنند، یعنی مشتری پس از مراجعه به بانک مشکل وامی خود را عنوان نموده و در اینجاست که بانک آن نیاز مشتری را در قالب یکی از عقود تامین می کند و پس از بررسی از طریق کارشناسان و اخذ وثایق مورد قبول مبادرت به اعطای تسهیلات می نماید. یک بررسی دقیق تر و جزئی تر این است که عملکرد هر یک از
عقود 12 گانه در بخش های مختلف اقتصادی نسبت به سایر بانکها مورد مقایسه قرار گیرد ولی از آنجایی که این مقایسه مستلزم زمان و گستردگی زیاد است، لذا دراین تحقیق تاثیر تسهیلات قرض الحسنه اشتغال صندوق مهر امام رضا (ع) در بخش های مختلف اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرد .
1-2- بیان مساله تحقیق
در این تحقیق تلاش بر این است، نشان داده شود که صندوق مهر امام رضا ( ع ) در پرداخت اعتبارات یا تسهیلات خود به متقاضیان در بخش های مختلف اقتصادی چه مقدار موفقیت داشته است و آنگاه عملکرد این صندوق با سایر بانک های فعال در استان مورد مقایسه قرار خواهد گرفت تا نهایتا نشان داده شود که موفقیت صندوق در اعطای تسهیلات بانکی نسبت به سایر بانکها در سال های مورد مقایسه چگونه بوده است آگاهی از نتیجه عملکرد یک سازمان می تواند در روند عملیات آن سازمان در آینده موثر باشد به عبارت دیگر بازخورد یک عمل می تواند در چگونگی هدایت و رهبری آن عمل در سازمان موثر باشد .
این پژوهش بدان جهت حائز اهمیت است که با بهره گرفتن از آمار و اطلاعات و مقایسه عملکرد صندوق مهر رضا در یک دوره 7 ساله ( 91– 85 ) میتواند به سوال اصلی تحقیق پاسخ داد کهتسهیلاتاعطایی اشتغال جواناندرصندوق مهر امام رضا (ع) در مقایسه با سایر بانکهای فعال در استان از چه میزان موفقیتی برخوردار بوده است ؟
از آنجا که آثار تسهیلات اعتباری ارتباط مستقیم به بخش های اقتصادی دارد، لذا موفقیت بیشتر در اعطای تسهیلات به معنای توجه بیشتر به رشد و توسعه اقتصادی کشور است، در نتیجه هدف نهایی صندوق مهر امام رضا کمک و مساعدت هر چه بیشتر به اقتصاد و رشد و شکوفایی آن است .جهت نیل به پاسخ اصلی می توان سوالهای زیر را مطرح کرد.
سوالهای تحقیق عبارتند از:
1- آیاصندوق مهر رضا در اعطای تسهیلات در بخش کشاورزی نسبت به سایر بانک های استان موفقیت بیشتری داشته است ؟
2- آیاصندوق مهر رضا در اعطای تسهیلات در بخش صنعت نسبت به سایر بانک های استان موفقیت بیشتری داشته است ؟
3- آیاصندوق مهر رضا در اعطای تسهیلات در بخش مسکن نسبت به سایر بانک های استان موفقیت بیشتری داشته است ؟
4- آیاصندوق مهر رضا در اعطای تسهیلات در بخش خدمات نسبت به سایر بانک های استان موفقیت بیشتری داشته است ؟
5- آیاصندوق مهر رضا در اعطای تسهیلات در بخش ازدواج جوانان نسبت به سایر بانک های استان موفقیت بیشتری داشته است ؟
6- آیاصندوق مهر رضا در اعطای تسهیلات در بخش سپرده گذاران نسبت به سایر بانک های استان موفقیت بیشتری داشته است ؟
1-Emam reza
اهمیت و حساسیت نظام بانکی در کل نظام اقتصادی و در تنظیم روابط و مناسبتهای پولی هر کشور از یک طرف و تأثیر بسزای آن در صحنه اقتصاد جهانی از طرف دیگر، باعث گردید تا صاحبنظران اقتصادی، بانکها را بعنوان یکی از عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی و شکلگیری ظرفیت و توان تولید کشورها به حساب آوردند. بانکها به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای اجرای سیاستهای پولی در سیستم اقتصادی محسوب میگردند و از آنجاییکه سودآوری از اهداف اساسی هر بنگاه تجاری میباشد، واحدهای تجاری بانکی نیز تلاش میکنند خود را در جهت رسیدن به اهداف برنامه ریزی شده به منظور نیل به بازدهی مورد انتظار و با توجه به اثرات چگونگی تعیین ساختار مالی خود و اثرات خارجی و غیر قابل کنترل اقتصادی گام بر دارند.
در این فصل به تشریح و بیان موضوع پژوهش، اهمیت، اهداف و مبانی اصلی پژوهش شامل سوالات، فرضیات، روش پژوهش و در انتهای فصل نیز برخی واژههای کلیدی و اختصاصی پژوهش بیان میشود.
تغییرات اقتصادی در هر جامعهای بخشهای مختلف فعال در آن را بطور مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار خواهد داد. عوامل گوناگونی درون این اقتصاد نقش اصلی را ایفا میکنند که میتوانند بر کل سیستم تأثیرگذار باشند. از جمله این عوامل را میتوان، بیکاری، نرخ تورم[1]، تولید ناخالص داخلی[2] (GDP)، نرخ ارز[3] و قیمت نفت اشاره نمود که برآیند تغییرات در این عوامل در بخشهای مختلف اقتصاد قابل لمس میباشد. از سوی دیگر بانکها یکی از اصلیترین فعالان بازار پولی و اقتصاد جامعه میباشند که به عنوان یک واسطه، منابع مالی مازاد را در قالب انواع سپرده جذب نموده و آنها را بصورت تسهیلات به متقاضیان دریافت منابع مالی، پرداخت میکنند و با توجه به اینکه تمامی این فعالیتها درون اقتصاد انجام میشوند از اینرو هرگونه تغییر در وضعیت اقتصاد میتواند بر آنها نیز تأثیرگذار باشد(کلانتری، 1390). از آنجائیکه سود نیروی حیاتی کسب و کار میباشد و بدون آن کسب وکارها قادر به ادامه حیات در بازار رقابتی نخواهند بود، از اینرو منجر به بقای کسب و کارها میگردد و رشد و توسعه اقتصاد ملی را دربر خواهد داشت. همچنین توانائی خلق سود بوسیله مدیریت کسب و کارها وابسته به مهارت و تجربه آنان و همچنین به درک فضای اقتصادی کشور در فعالیتهایشان میباشد.
منطبق بر تحقیقات گذشته در داخل و خارج از کشور در بخش بانکداری، ساختار مالی و متغیرهای اقتصاد کلان ثأثیر معناداری بر سودآوری بانکها داشته است. ساختار مالی به بکارگیری ترکیبات تأمین مالی از طریق بدهی و حقوق صاحبان سهام در عملیات شرکت اشاره دارد. نسبتهای سودآوری شامل نرخ بازده داراییها[4] (ROA)، حاشیه بهره خالص[5] (NIM) و نرخ بازده صاحبان سهام[6] (ROE)
میباشند که همگی بوسیله بدهی که بعنوان اجزا کلیدی ساختار سرمایه میباشد، تأثیر میپذیرند. اینکه چه مقدار بدهی در عملیات بانکها نیاز میباشد زمانی مهم تلقی میگردد که بانکها اهرم مالی بالایی بواسطه جذب سپرده داشته باشند. بدهی منجر به تأمین مالی دارییهای بلندمدتی میگردد که منجر به درآمد شرکتها میگردد. بر اساس مطالعه بِراندِر و لویس[7] (1986) و ماکسیموویچ[8] (1986) بدهی بالای شرکت به منزله جسورانه بودن شرکت و منجر به افزایش بازدهی میگردد. این حاکی از آن است که شرکتهای بانکی با اهرم بالا با توجه به رقابت نامناسب و آسیب پذیری بواسطه هزینه قرضگیری بالا، در نرخ تورم بالا آسیبپذیرند. شارپ (1995) معتقد است که ماهیت چرخشی نیروی کار با اهرم مالی مرتبط میباشد و سودآوری مستمر یک شرکت بانکی تا حد زیادی به کیفیت مدیریت وابسته است و معتقد است که جهت فراهم آوردن فرصتهای بهتر آتی بهترین مدیران را انتخاب نمایید. این بدین معنی این است که بدهی های بالا ممکن است منجر به نقض مهارتهای تیم مدیریت امور بانک گردد و در نتیجه منجر به ناکارآمدی و سودآوری پایین گردد. نرخ بهره بالا اقتصاد منجر به دستیابی هزینه وامگیری میگردد که بر ساختار تأمین مالی بواسطه خالص درآمد بهره بانک افزایش مییابد.
منطبق بر مطالعات بیکِر و هو[9] (2002)، یک رابطه مثبت بین سودآوری بانک و چرخه تجاری وجود دارد. سودآوری بانکها منجر به توسعه اقتصاد و کاهش بحران مالی میگردد. توسعه اقتصادی (GDP بالا)، منجر به ایجاد شغل و کاهش بیکاری میگردد. و این منجر به پس انداز بیشتر در بانکها میگردد. کسب کارهای از بانکهایی که سود خود را بیشتر از حاشیه درآمد خالص افزایش دادهاند، وام میگیرند. در کشورهای با GDP پایین بیکاری افزایش یافته و نتیجه آن قرضگیری پایین و نرخ معوق بالا منجر به عملکرد پایین بانکها میگردد.
مقداری که تورم بر سودآوری بانکها تأثیر میگذارد به قابل پیش بینی بودن نوسانات آتی نرخ تورم بستگی دارد. چنانچه نرخ تورم قابل پیش بینی باشد، سود بانکهایی که بدرستی از طریق تعدیل نرخ بهره میگردد و درنتیجه درآمد افزایش مییابد. منطبق بر مطالعات بورک[10] (1989)، مولینیوکس و دورنتون[11] (1992) رابطه مثبت بین تورم و نرخهای بهره بلندمدت و عملکرد بانکها وجود دارد. گِرلاچ و همکاران[12] (2003) به این نتیجه دست یافت که، تغییر در سودآوری بطور مستقیم با حاشیه بهره خالص مرتبط میباشد. با توجه به مفاهیم فوق در این تحقیق بدنبال آنیم که در بانکهای ایرانی، ساختار مالی و فاکتورهای اقتصادی کلان چه تأثیری بر عملکرد منطبق بر سودآوری بانکها دارد.
[1] Inflationary Rate
[2] Gross Domestic Products
[3] Exchange Rate
[4] Return on asset
[5] Net interest margin
[6] Return on equity
[7] Brander and Lewis
[8] Maksimovic
[9] Bikker and Hu
[10] Bourke
[11] Molyneux and Thornton
[12] Gerlach et al