1-1 تیازول
تیازول یا 1،3-تیازول ترکیب هتروسیکلی است که دو اتم نیتروژن و گوگرد به عنوان بخشی از حلقه پنج عضوی آروماتیک آن هستند. تیازول و مشتقات آن 3،1-آزویی است که یک نیتروژن و یک هترواتم دیگر در 5 عضوی بجای نیتروژن دیگر آن جایگزین شده است. سیستم حلقه تیازول در بسیاری از ترکیبات طبیعی یافت شده است و از اهمیت بیولوژیکی ویژهای برخوردار است. حلقه تیازول در تیامین (1) (ویتامین B1 که برای عملکرد طبیعی و متابولیسم کربوهیدرات حیاتی است)، آنتیبیوتیکهای پنیسیلین[3] و باسیتراسین[4] وجود دارد. تیازولها همچنین به عنوان یک حدواسط در تولید بسیاری از داروهای سنتزی مثل داروی ضد میکروبی سولفاتیازول[5] (2)، داروی ضد تشنج ریلوزول[6] (3)، ضد افسردگی پرامیپکسول[7]، داروی ضد آسم سینالوکست[8]،و همچنین قارچکشها و رنگها استفاده میشوند (شمای1-1)] 1-8[.
شکل 1-1 تیامین (1)، سولفاتیازول (2)، ریلوزول (3)
1-2 سنتز
1-2-1 سنتز تیازولها از ترکیبات α-هالوکربونیلو مشتقات آن (سنتزهانش)
متداولترین روش سنتزتیازولها روش هانش است که یک ترکیبα-هالوکربونیل (4) با تیوآمید (5) (یا تیو اوره برای سنتز مشتقات 2-
آمینو) واکنش میدهد. واکنش با حمله هسته دوستی سولفور به اتم کربن دارای هالوژن پیش میرود. سپس حد واسط غیر حلقوی نمک α-s-آلکیل ایمینیم (7) بعد از یک انتقال پروتون، متحمل حلقهزایی و بدنبال آن حذف آب شده و محصول تیازول مورد نظر(6) تهیه میشود (شمای 1-1). این واکنش علاوه بر تیوآمیدها (5) با تیواورهها، تیو سمیکاربازیدها و همچنین سایر ترکیبات حاوی ساختمان N-C=S نیز انجام میپذیرد ]11-9[.
شمای 1-1 سنتز تیازول از روش هانش
این واکنش معمولاً به آرامی پیش میرود و تیازولهای ساده را با بازده خوبی به دست میدهد. هرچند برای بعضی انواع استخلافدار محدودیتهایی دارد و بازده پایین است. استفاده از تیوآمیدها و α-هالوکربونیل بدون استخلاف دستیابی به تیازولهای دارای استخلاف در موقعیت 2 را امکان پذیر میسازد ]16-12[.
برای سنتز تیازولهای بدون استخلاف در موقعیت 2 از تیوفرمآمید استفاده می شود، در حالی که استفاده از تیوآمیدهای استخلافدار و α-هالوکتونهای استخلافدار، تیازولهای سه استخلافی در موقعیتهای 2،4 و 5 را تشکیل میدهد ]19-17[.
چن[2] و همکارانش با روشی جدید و کارآمد 2-آمینو تیازول-5-کربوکسامید[3] (13) که حدواسطی در تولید داروی ضد سرطان دساتینیب[4] است را سنتز کردند. در این روش β-اتوکسی اکریل آمید[5](12) از جفت شدن β-اتوکسی اکریلویل کلرید[6] (10) با 2-کلرو-6-متیل آنیلین (11) تهیه شد. سپس آلفا برمدار کردن و واکنش با تیو اوره، 2-آمینو تیازول-5-کربوکسامید را با بازده %95 حاصل کرد (شمای 1-2)] 20[.
شمای 1-2 سنتز 2-آمینو تیازول-5-کربوکسامید
ارلن مایر[7]اصلاحاتی در سنتز هانش انجام داد، طوریکه اگر واکنشگر α-هالوکتون پایدار باشد به جای تیو
آمید میتوان از مخلوط آمید و پنتاسولفید فسفر استفاده کرد (شمای 1-3) ]21.[
شمای 1-3 شرایط ارلن مایر
یک روش اصلاح سنتز هانش استفاده از α-توسیل کتونها به جای ترکیبات α-هالوکربونیل است ]22[. یکی از مزیتهای این روش اجتناب از استفاده ترکیبات سمی و اشکآور α-هالوکربونیل است. این روش شامل واکنش یک کتون با معرف HTIB[8]] هیدروکسی-(توسیلوکسی) یدو بنزن[ (19) است تا α-توسیلکتون (23) از طریق حد واسط (22)تشکیل شود (شمای 1-4).
شمای 1-4 سنتز تیازول با بهره گرفتن از α-توسیل کتون
همچنین قابل ذکر است که حدواسط (22) در جا بدست آمده می تواند مستقیماً و بدون جداسازی α–
توسیل کتون(23)، در واکنش با تیوآمیدها متحمل حلقهزایی شوند ]23[.
فرم در حال بارگذاری ...