وبلاگ

یكی از انواع داده ­ها كه مورد علاقه­ شدید محققین است، اهمیت دادن به فاصله زمانی تا وقوع بعضی حوادث مانند مرگ و میر و غیره می­باشد، یعنی پرداختن و توجه نمودن به گروهی از افراد به طوری كه پس از مدتی برای هركدام از آن ها یک نقطه­ی زمانی به نام شكست یا وقوع حادثه تعریف می­گردد. شكست یا حادثه­ی مورد نظر می ­تواند حداكثر یک بار برای هر فرد اتفاق افتد. به عنوان مثال، طول عمر یک ماشین صنعتی، اولین زمان مراجعه­ی یک اتومبیل نو به تعمیرگاه و غیره از جمله مواردی است كه می ­تواند مصداق شكست یا واقعه­ی مورد نظر باشد. از آن جایی كه این روش­ها در ابتدا غالباً برای مطالعات مرگ و میر به كار برده می­شد و اصلاً بدین منظور طراحی گردیده بود، نام تجزیه و تحلیل زمان بقا بر آن نهاده شده است.

تحلیل بقا، مجموعه ­ای از تکنیک­های آماری متنوع، جهت تحلیل متغیرهای تصادفی است که دارای مقادیر نامنفی می­باشند. نوعاً مقدار این متغیرهای تصادفی، زمان شکست یک مولفه فیزیکی (مکانیکی یا الکتریکی) و یا زمان مرگ یک واحد بیولوژیک (سلول، بیمار، حیوان و غیره)

 می­باشد. ممکن است این متغیر، زمان یادگیری یک مهارت باشد، یا حتی امکان دارد به زمان هیچ ارتباطی نداشته باشد. برای مثال، متغیر می تواند مبلغ پرداختی یک شرکت بیمه در وضعیت خاصی باشد.

در تحلیل داده ­های بقا مسئله اصلی یافتن مدل مناسبی برای همبستگی زمان بقا با متغیرهای مختلف
می­باشد. لذا ابتدا زمان بقا را تعریف نموده سپس توابع بقا را معرفی می­نماییم.

در مطالعات کاربردی تنها وقوع پیشامد، نظیر مرگ، مدنظر نیست بلکه زمان وقوع نیز مطرح می­ شود که به زمان بقا معروف است. به عبارت دیگر زمان بقا، یک متغیر تصادفی نامنفی است که فاصله­ی زمانی بین شروع و وقوع یک پدیده­ خاص را اندازه ­گیری می­ کند.

اصولاً برای تعیین زمان بقا ، به سه عنصر اساسی نیاز است:

الف) زمان مبدا یا نقطه شروع

ب) پیشامد پایانی مورد نیاز

ج) مقیاس اندازه ­گیری گذر زمان

به عنوان مثال گستره­ی عمر ( ) از تولد (نقطه آغاز) تا مرگ (پیشامد پایانی) بر حسب سال (مقیاس اندازه ­گیری زمان) را در نظر بگیرید (شکل ۱).

به طور کل به دلیل وجود دو ویژگی خاص، زمان بقا را نمی­توان با روش­های آماری استاندارد بررسی کرد. خصوصیت اول زمان بقا این است که این متغیر به جای پیروی از توزیع نرمال از توزیعی چوله پیروی
می­ کند.  دوم اینکه زمان بقای واقعی ممکن است بیشتر از مدت زمان مطالعه باشد و نتوان آن را کامل
اندازه ­گیری کرد. همچنین در بسیاری از مطالعات بالینی، افراد شرکت­کننده قبل از پایان مطالعه و به سادگی و یا به علتی غیر از علت مورد بررسی از مطالعه خارج می­شوند. این اطلاعات ناقص، اطلاعات سانسور شده نامیده می­شوند. به همین دلیل استفاده از روش های معمولی آماری در مورد زمان بقا کارایی ندارد. لذا برای بررسی و ارزیابی آن از تحلیل بقا استفاده می­کنیم.