وبلاگ

مقصود اصلی از پژوهش حاضر، ارائه طراحی باغ- فرهنگسرای هنرهای بومی جهت زنده نگه داشتن
فرهنگ غنی استان مازندران و بالا بردن کیفیت کالبدی منطقه میباشد. رهنمودها و معیارهای طراحی
معماری باغ- فرهنگسرای هنرهای بومی جهت معرفی فرهنگ و هنر به ویژه در مراسم و اعیاد این منطقه و
همچنین برگزاری کلاسهای آموزشی و فروش محصولات بومی میباشد.
در طراحی مجموعه سعی بر آن بوده تا از روش های باغ سازی دوره صفویه که نمونهای از آن در شهرستان
بهشهر موجود میباشد و معماری بومی منطقه استفاده شود. همچنین از عناصری مانند پیوستگی بصری،
محصوریت بصری، تضاد و تنوع، دید، خروجی و ورودی، منظرسازی که حس مکان و تعلق را افزایش
میدهند نیز استفاده شده است. در طراحی کالبد فرهنگسرا سعی بر آن بوده یادآور ارزشهای فرهنگ ایرانی
و معماری بومی منطقه باشد و بتواند پاسخگوی نیاز های آن باشد.
برای انجام مطالعات میدانی، چند فرهنگسرا در ایران و جهان با توجه به شرایط محیطی و نوع معماری
بررسی گردید و پس از تحلیل ، مقایسه و جمع بندی نتایج به دست آمده از مطالعات نظری و میدانی، طرح
مورد نظر ارائه گردیده است.
در ساختمان طراحی شده در این پایان نامه از معماری سنتی بهره گرفته شده است و نمادهای فرهنگی
معماری گذشته مانند جلوخان، حیاط مرکزی، نمای ساده و بدون تزئینات در بیرون و … در آن رعایت شده
است. این فرهنگسرا به شکل مجموعه ای از ساختمان های کوچک و کم ارتفاع در اطراف یک حیاط
ساخته شده و این موضوع از معماری سنتی ایران و حیاط مرکزی اقتباس شده که ساختمان های اطراف به
آن دید کامل یا نیم نگاهی دارند. استفاده از رنگها و سقفهای شیبدار و تمامی این موارد به عنوان نماد
فرهنگی و نشانه در ذهن بیننده باقی میماند و باعث ایجاد حس تعلق میشود.

ضرورت طرح
با توجه به فرهنگ غنی ایرانی، ما نیاز داریم جهت باز زنده سازی آن و معرفی آن به جهانیان (با توجه به
توریستی بودن منطقه) تلاش کنیم. در این پروژه سعی بر آن است تا در راستای معرفی فرهنگ و آموزش
هنرهای بومی، کلاسهای آموزشی در فرهنگسرا برگزار شود و با طراحی باغ به سبک دوره صفویه فرهنگ
غنی و قدمت شهر را به همگان معرفی کنیم.
1-2- بیان مساله
فرهنگسرا ساختمانی است که در آن یک یا چند نهاد فرهنگی فعالیت دارند. در فرهنگسراها معمولاً شرایطی
برای آموزش امور گوناگون فرهنگی و اجتماعی و همچنین آموزش پیشهها و هنرهای گوناگون مانند
نگارگری، کوزهگری، خیاطی و جزاینها فراهم میگردد. برخی از فرهنگسراها کتابخانه و انتشارات ویژه خود
را نیز دارا هستند. برخی از فرهنگسراها بجز پوشش دادن منطقه خود به فعالیتهای فرامنطقهای نیز
میپردازند. بسیاری از فرهنگسراها ویژهکار (تخصصی) اند یعنی فعالیت خود را گرد یک گروه یا یک محور
کاری کرده متمرکز میسازند.
فرهنگ، در موج تقابل فرهنگی در جهان و رویکرد جدید بین المللی نسبت به این موضع، جایگاه ویژه ای
در دست دارد. بناهای فرهنگی، به عنوان مظاهر و نمادهایی از فرهنگ و معماری (که رابطه ای تنگاتنگ با
فرهنگ جامعه دارد) میتوانند عواملی موثر و معرف از موضع مذبور باشد (خیری، 386 1). با توجه به فرهنگ
کهن و دیر پای 0 250 ساله ی کشورمان (و کمبود فضای فرهنگی در محدوده ی سایت مورد نظر) احداث
فضاهایی از قبیل فرهنگ سرا لازم به نظر می رسد. با توجه به کمبود چنین فضاهای در شهرستان ساری و
علاقه به باز زنده سازی ویژگی های فرهنگی – اجتماعی این منطقه سعی در انتخاب موضوع فرهنگسرا

شده است.
در ایران تا امروز چندین فرهنگسرا در شهرهای مختلف برپا شده است. باتوسعه روزافزون شهرها که
ساختاری پیچیده و و در مواردی ناهماهنگ از رفتارهای اجتماعی و بعضی فضاهای زیستی بی هویت را
موجب شده است، یکی از موثرترین راه کارها می تواند ایجاد فرهنگسرا ها با هدف ارتقاء فرهنگی اقشار
مختلف اجتماع بویژه جوانان باشد.
آنچه امروز در جامعه ایران، مخصوصا نسل جوان، موثر واقع می افتد پیوند دو وجه فرهنگ است. یعنی
اطلاع رسانی و آگاهی و آموزش دانش ها و پیشرفتهای علمی از یک سو و از سوی دیگر پیوند او با هویت
ملی و مرزبومی که در آن مبتلا شده و پرورش یافته است . برای آنکه جوان یا نوجوان در دنیای بی هویت
3
دانش و فن آوری خود را غرقه نبیند، بهترین پیوند با جامعه اش همان فرهنگ است تا بتواند از این را ه به
خود و جامعه اش بازگردد (خلیلی جهرمی، 389 1).
تحقیق حاضر تلاشی در جهت به وجود آوردن محملی برای تقویت پیوند میان فرهنگ و جوانان ایران
میباشد. انتخاب محوطهای که از حیث وسعت و دید و تسلط بر طبیعت دارای ویژگیهای تشخصدهنده به
طرح باشد ضرورتی انکارناپذیر است.
مازندران تاریخ بسیار دیرینه دارد و از فرهنگ غنی برخوردار است و ضروری است که فضا و جایگاهی
ایجاد شود که ویژگی های خاص فرهنگی مردمان آن معرفی و احیا گردد. با برپایی همایش ها، مراسم
خاص و مناسبتی، اقشار مختلف مردم را با فرهنگ مازندرانی از قبیل موسیقی، پوشاك، غذا و آیینهای
استان پیوند دهیم چرا که فرهنگ، آداب و رسوم، پوشاك و غذاهای مازندرانی باید به عنوان بخشی از
سرمایهی این مملکت عرضه شود.
باغ ایرانی حاصل تعامل سازنده فرهنگی بین انسان و طبیعت است. در فرهنگ ایرانی طبیعت به مثابه بستری
برای رشد و تعالی انسان است، ایرانیان با احترام کامل به طبیعت آنها را در کنار هم سامان داده و محصولی
را به نام باغ ایرانی پدید می آورند. باغسازی ایرانی در دوره های مختلف تاریخی رشد و توسعه یافته است.
بسیاری از محققین، باشکوهترین عصر باغسازی ایران را در دوره صفویه می دانند. شاه عباس صفوی
کاخ- باغهای باشکوهی را در خطه مازندران بنا نموده که بعضی از آنها همچنان به یادگار باقیمانده است.
حال مسئله این است که باتوجه به پیشینه تاریخی این منطقه، چگونه می توان از باغ سازی دوره صفویه
کمک گرفت و باغی را ایجاد کرد که در ترکیب با فرهنگسرا قرار گیرد و بتواند به ارتقای کیفیت کالبدی و
فضایی آن کمک کند؟ در این راستا طراحی مجموعه فرهنگسرای هنر های بومی تلاشی است درجهت
ارتباط بین معماری گذشته و معماری جدید ، که درتلفیق با فضای شهری و بافت تاریخی شهر شکل گرفته
است.مسئله دیگر در این تحقیق این است که آیا استفاده از اصول معماری بومی و سنتی در طراحی کالبدی
و فضایی فرهنگسرا می تواند به ارتقای فرهنگ عامه و معرفی فرهنگ بومی منطقه کمک کند؟
فرهنگسرای مورد نظر فضاهای متنوعی را از قبیل: گالری، کتابخانه، انتشارات، کلاس های آموزشی، گالری
نقاشی وآمفی تئاتر در متن یک باغ طراحی شده با توجه به اصول باغ سازی ایرانی، دارا می باشد.
1-3- فرضیه ها
1. طراحی باغ فرهنگسرا با بهره گیری از ویژگی های باغ سازی ایرانی می تواند به ارتقای کیفیت
کالبدی و فضایی آن کمک کند.
4
2. بهره گیری از اصول معماری بومی و سنتی در طراحی کالبدی و فضایی فرهنگسرا می تواند به
ارتقای فرهنگ عامه و معرفی فرهنگ بومی منطقه کمک نماید.
1-4- اهداف تحقیق
1. اهداف فرهنگی: تقویت هویت فرهنگی شهروندان بوسیله معرفی هنرهای سنتی و بومی محلی
2. اهداف اقتصادی: تقویت صنعت گردشگری و معرفی هنرهای بومی و محلی به گردشگران
3. اهداف اجتماعی: ارتقای فرهنگ عامه و معرفی فرهنگ بومی منطقه
1-5- پرسشهای تحقیق
1. در طراحی فرهنگسرا، استفاده از باغ سازی ایرانی چگونه می تواند به ارتقای کیفیت کالبدی و
فضایی آن کمک کند؟
2. آیا استفاده از اصول معماری بومی و سنتی در طراحی کالبدی و فضایی فرهنگسرا می تواند به
ارتقای فرهنگ عامه و معرفی فرهنگ بومی منطقه کمک کند؟
1-6- جنبۀ نوآوری وجدیدبودن تحقیق
جنبه جدید بودن این موضوع در استفاده از ویژگی های باغسازی ایرانی در شمال ایران در ترکیب با
ساختمان فرهنگسرا جهت ارتقاء کیفیت کالبدی و فضایی و همچنین تقویت هویت و فرهنگ بومی منطقه
می باشد.
1-7- روش تحقیق
الف : نوع روش تحقیق:
روش تحقیق توصیفی – تحلیلی از نوع مطالعه موردی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و
میدانی است. با بهره گرفتن از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای به بررسی مبانی نظری و تجربیات ایران و جهان
پرداخته خواهد شد. با بهره گرفتن ازمطالعات اسنادی و کتابخانه ای و از طریق برداشت میدانی به شناخت وضع
موجود اقدام می گردد.در تجزیه و تحلیل مسائل موجود روش تحلیلی با بهره گرفتن از جداول و نمودارها به
کار برده می شود.فرایند پژوهش به شرح زیر میباشد:
1- جمع آوری اطلاعات
2- طبقه بندی اطلاعات
5
3- تحلیل اطلاعات
4- جمع بندی و نتیجه گیری اطلاعات
5- تدوین چشم انداز
6- گزینه های طراحی و انتخاب گزینه بهینه
7- طرح پیشنهادی
ب.روش گردآوری اطلاعات(میدانی،کتابخانه ای وغیره) : میدانی ، کتابخانه ای