وبلاگ

:

 

مواد معدنی پایه و اساس صنایع کشور را تشکیل می‌دهند. ایران دارای پتانسیل مواد معدنی فلزی و غیرفلزی خوبی می‌باشد. ذخایر کشف شده و در حال بهره برداری در مقایسه با پتانسیل ایران بسیار ناچیز است. این موضوع، زمینه و انگیزه ای جهت مطالعات متالوژنی جنوبغرب کلاردشت گردیده است.

 

این گزارش شامل پنج فصل می‌باشد، فصل اول اطلاعاتی در مورد منطقه در اختیار خوانندگان قرار میدهد. در فصل دوم به زمین شناسی منطقه با توجه به آخرین اطلاعات و گزارشات موجود پرداخته شده است.

 

در فصل سوم سنگهای منطقه از نظر پترولوژی و مینرالوگرافی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند.

 

فصل چهارم ژئوشیمی سنگهای منطقه بررسی شد و در نهایت در فصل پنجم به مطالعه متالوژنی منطقه پرداخته شده است.

 

امید است که این گزارش راهنمایی برای مطالعات بعدی در منطقه باشد.

 

فصل اول: کلیات

 

1-1- موقعیت جغرافیائی و راه های ارتباطی

 

منطقه­ مورد مطالعه در جنوب شرقی سلسله ارتفاعات علم کوه و تخت سلیمان در طول جغرافیایی  و عرض جغرافیایی  قرار دارد و منطقه­ وسیعی به مساحت حدود 600 کیلومتر مربع را شامل می­ شود. این معادن در جنوب غربی دشت کلاردشت، در 35 کیلومتر مرزن آباد، 60 کیلومتری چالوس و حدود 200 کیلومتری تهران قرار دارد و از لحاظ جغرافیائی جزء استان مازندران می­باشد.( شکل 1 – 1 )

 

برای دسترسی به محدودۀ مطالعاتی می­توان از دو مسیر اقدام کرد:

 

مسیر اول از طریق جاده­ی تهران به چالوس است که حدوداً از ابتدای مرزن آباد جاده­ای به سمت شمال غرب جدا شده و پس از طی حدود 18 کیلومتر به شهر حسن کیف می­رسد و از آن­جا با طی 4 کیلومتر به شهر رودبارک ادامه پیدا می­ کند. از ابتدای جاده از مرزن آباد تا شهر رودبارک، جاده به صورت آسفالته می­باشد و از رودبارک به بعد جاده­ی خاکی است. این بخش از جاده 9 کیلومتر طول دارد و از آن­جا به بعد تا انتهای محدوده­ای که مورد بررسی قرار گرفت، جاده از نوع خاکی جیپ رو می­باشد، به­ طوری که با اولین بارندگی، جاده مسدود می­گردد. طول این بخش از جاده نیز حدود 9 کیلومتر است، که در ایام سرد سال به­ خصوص فصل زمستان به دلیل بارش برف و باران مسدود می­گردد.

 

مسیر دوم، از طریق جاده­ی چالوس به تنکابن است، به­ طوری که پس از عبور از شهرستان چالوس و جاده­ای به سمت جنوب منشعب می­ شود که پس از طی حدود 34 کیلومتر به شهر حسن کیف و بعد به شهر رودبارک می­رسد. (شکل 1- 2)

 

2-1- آب و هوا و پوشش گیاهی

 

با توجه به اینکه محدوده­ مطالعاتی در جنوب دریاچه­ی خزر و دامنه­های شمالی رشته کوه­های البرز واقع شده با عنایت به این موضوع و موقعیت جغرافیایی منطقه، میزان بارندگی در آن، چه به صورت برف و چه به صورت باران بسیار زیاد می­باشد (شکل 1- 3).

 

در ارتفاعات منطقه عمده بارش به صورت برف است، زیرا این ارتفاعات از پوشش جنگلی کمی نیز برخودار است، به­ طوری که در فصل پاییز یعنی از اواخر مهر ماه اولین برف در کوه­های منطقه به زمین می­نشیند و هوای بسیار سردی هم بر منطقه حاکم می­ شود در حالی که در مناطق شمالی­تر وضعیت ظاهری متفاوت است، زیرا هم ارتفاع نسبت به بالا خیلی کم می‌شود و هم پوشش جنگلی در آن بسیار زیاد است، به همین دلیل وضعیت آب و هوای این بخش نیز مقداری متفاوت با بخش‌های جنوبی خود می‌باشد.

 

 

 

منطقه­ مورد مطالعه از لحاظ پوشش گیاهی دارای دو بخش می­باشد. در مناطق پست که دارای ارتفاعی کمتر از 2500 متر از سطح دریا است، پوشش گیاهی از نوع جنگلی است که در آن انواع درختان جنگلی مانند کاج، سپیدار و انواع درختان میوه وحشی دیده می­ شود، در حالی که قسمت ­های جنوبی منطقه عموماً از پوشش کوهستانی و غیر جنگلی و به صورت پراکنده از انواع بوته­ هایی مانند، گون، زرشک و غیره برخوردار است. بنابراین در این منطقه دوگونه پوشش گیاهی با انواع متفاوت رؤیت می­ شود. پوشش گیاهی قسمت ­های شمالی منطقه­ نقش به سزایی در اقتصاد زندگی مردم منطقه ایفا می­ کند (شکل 1- 4).

 

3-1- ویژگی­ های توپوگرافی منطقه

 

سیمای ظاهری منطقه در اغلب نقاط، شامل کوه­های سربه فلک کشیده­ای است که با شیب تندی به دره­های عمیق منتهی می­گردند. ریخت شناسی منطقه با توجه به چینه­شناسی و زمین ساخت توسعه یافته و متأثر از آن­ها بوده است.

 

در این محدوده یک آبراهه­ی بزرگی وجود دارد که با پیوستن به چند آبراهه­ی کوچک و بزرگ دیگر، روخانه­ی اصلی کلاردشت را به وجود می­آورند. این رودخانه به دلیل سرچشمه گرفتن از ارتفاع بلند رشته کوه­های البرز همیشه دارای آب می­باشد، ولی دبی آن در فصول مختلف سال تغییر می­ کند. جهت جریان آبراهه ­ها و رودخانه­ ها به سمت N و NE می­باشد.

 

این منطقه از دو قسمت تشکیل شده است؛ منطقه­ جنوبی که دارای ارتفاعات بلند با ارتفاع متوسط حدود 4000 متراست، که دارای شیب­های تقریباً تندی می­باشند، در حالی که قسمت ­های شمالی منطقه دارای ارتفاعات خیلی پست با ارتفاع حدود 1500 متر می­باشد. بلندترین نقطه­ی منطقه با پست­ترین آن حدود 2500 متر اختلاف ارتفاع دارد.(شکل 1-5 و 1-6 )

 

4-1- پیشینه پژوهش

 

با توجه به قرار گرفتن منطقه­ مطالعاتی در ارتفاعات صعب العبور دامنه­های شمالی البرز و نیز پوشیده بودن بخش­هایی از آن توسط جنگل­های متراکم، انجام مطالعات زمین­ شناسی و زمین­ شناسی معدنی در این منطقه بسیار دشوار است.

 

به طور کلی عملیات و کارهای اکتشافی مقدماتی در منطقه از سال‌های 67-66 آغاز گردیده است. از عمده فعالیت­های معدنی که در سالیان اخیر در این محدوده صورت گرفته، می­توان به مطالعات اکتشافی معدن سنگ گرانیت مترو اشاره کرد، که در حال حاضر متروکه می‌باشد.

 

اولین مطالعات زمین­ شناسی منطقه، توسط گانسر[1] و هوبر[2] (1962) انجام شد. آن­ها براساس مشاهدات زمین­ شناسی و اصول چینه­شناسی، سازند­های خاصی را برای منطقه نامگذاری نمودند. این سازندها عبارتند از: سازند دگرگونه­ های علم کوه، سازند بریر، سازند حصار چال، سازند لشکرک، سازند اکاپل و سازند علم کوه، مطالعات بعدی زمین­ شناسی توسط آنلز و همکاران[3] (1975) و بربریان[4] (1981) انجام گرفت بنابراین با توجه به گزارشات، اطلاعات و نقشه­های زمین­ شناسی موجود که تاکنون در مورد زمین­ شناسی منطقه انجام گرفته، سعی شده تا سازندهای خاص منطقه از نظر ترتیب سنی منظم گردد. این نکته قابل ذکر است که سازندهایی مانند سازند مبارک، درود، روته و… که اکثر آهک­ها و دولومیت­های موجود در شمال و شرق شرق منطقه را شامل می­شوند، ازنظر سنی و سنگ­شناسی کاملاً شناخته شده ­اند. (گزارش مترو 1374)

 

5-1- هدف از مطالعه

 

هدف از این مطالعه، انجام مطالعات زمین­ شناسی معدنی و پی بردن به آنومالیهای احتمالی در محدوده­ مذکور می­باشد. به همین منظور نقشه و گزارش زمین شناسی به مقیاس1:20000 از محدوده­ مورد مطالعه تهیه شده است. علاوه برآن، پردازش و تعبیر و تفسیر نتایج آنالیزهای صورت پذیرفته بر روی نمونه­های ژئوشیمیایی نمونه­های برداشت شده جهت آنالیز به آزمایشگاه ارسال شد. نتیجه­ بررسی­های مذکور، راه­­گشای مناسبی جهت انجام مطالعات بعدی بر روی قسمت ­های مستعد منطقه خواهد بود.

 

6-1- روش مطالعه

 

پس از بررسی کارهای انجام شده قبلی و انجام مطالعات از منطقه­ مورد نظر بازدید به عمل آمد. با جمع­آوری و بررسی نقشه­های توپوگرافی و زمین­ شناسی موجود از منطقه مطالعاتی و با توجه به گزارشات زمین­ شناسی و معدنی تهیه شده­ی قبلی، منطقه­ مورد مطالعه و با در نظر گرفتن وضعیت و ساختار زمین­ شناسی و دیگر شواهد، محدوده­ مورد نظر بر روی نقشه­های توپوگرافی و زمین­ شناسی مذکور مشخص گردید. اطلاعات عمومی منطقه مورد مطالعه اعم از موقعیت جغرافیایی، راه­های دسترسی و ارتباطی، آب و هوا و… تهیه و جمع آوری شده است.

 

عکس­های هوایی و عکس­های ماهواره­ای محدوده­ مورد مطالعه، با توجه به موقعیت و مختصات جغرافیایی منطقه جمع آوری گردیده است.

 

در مرحله­ بعدی پیمایش صحرایی جهت کنترل کنتاکت­های زمین­ شناسی و سایر عوارض زمین­ شناسی و همچنین بررسی و مطالعه­ وضعیت زمین­ شناسی عمومی، ماگماتیسم و زمین­ شناسی عمومی، ماگماتیسم و زمین­ شناسی ساختمانی منطقه انجام گرفته است.

 

نمونه برداری سیستماتیک و تصادفی از واحدهای مختلف لیتولوژی، جهت مشخص نمودن جنس واحدهای مذکور صورت گرفته شده است، که نمونه­های سنگی از واحدهای مختلف زمین شناسی ناحیه­ی مورد مطالعه اخذ گردیده است. از نمونه­های گرفته شده 20 مقطع نازک و 3 مقطع صیقلی تهیه شده است. مقاطع حاصله به روش­های متداول میکروسکوپی نوری مورد مطالعه قرار گرفته است. جهت تکمیل این مطالعات تعدادی از نمونه‌ها به روش (XRF) و نیز به روش ICP- MS) ) و(ICP-ES) در مرکز تحقیقات فراوری مواد معدنی ایران واقع در کرج مورد تجزیه قرار گرفت که این مرکز نمونه‌های مورد نظر جهت آنالیز را به شرکت ACME در کشور کانادا ارسال نموده است.

 

نتایج حاصله با بهره گرفتن از نرم افزار GCDKIT پردازش شده مورد بررسی قرار گرفت.

 

پس از تعبیر و تفسیر نتایج حاصل از پردازش نقشه­ها و نمودارهای ژئوشیمیایی تهیه گردید و آنومالی برای عناصر مورد نظر تعیین شد.

 

با تلفیق گزارشات حاصل از نتایج ژئوشیمی، زمین­ شناسی ساختمانی و سنگ­شناسی این رساله تدوین گردید.

 

[1].Gansser

 

[2]. Huber

 

[3]. Annells& et al.

 

[4]. Berberian