وبلاگ

شادمانی حالتی از ذهن است نه رشته ای از حوادث؛ احساسی آرامش بخش که می توانید همیشه تجربه اش کنید و با آن زندگی کنید و نه چیزی که برای یافتنش نیاز به جستجوی زیادی داشته باشید. در حقیقت هرگز نمی توانید با جستجوکردن به شادمانی دست یابید؛ زیرا با این کار به خود به طور ضمنی می گویید که باید در خارج از وجود خودتان به دنبال آن بگردید. شادمانی در خارج از وجود شما نیست؛ شادمانی یک احساس است؛ احساس طبیعی کارکرد روانی سالم فطری که وقتی درک کنید و بیاموزید که با کارکرد روانی خودتان حرکت کنید می توانید به مکانی در درون خودتان دسترسی پیدا کنید که آرامش خاطر در آنجاست، سپس می توانید تلاش برای شادمان بودن را متوقف کنید و به سادگی شادمان باشید، حتی وقتی اوضاع شما چندان مطلوب نیست باز هم می توانید به آن احساس خرسندی دسترسی داشته باشید؛ زیرا آن احساس از درون شما سرچشمه می گیرند نه از بیرون تان(زندگی شادمانه، ترجمه، شریفی درآمدی، ۱۳۸۰).

زندگی شغلی و خانوادگی دو جزء لاینفک زندگی اکثر افراد جامعه بشمار می‌آید. در حقیقت رمز موفقیت افراد در پیشبرد اهدافشان در این دو حیطه از زندگی یعنی خانواده و کار می‌باشد. چنانچه فرد در مسیر زندگی شغلی یا خانوادگی خود دچار مشکل شود عوارض آن نه تنها گریبانگیر خود فرد می‌گردد، بلکه سازمان ها و در سطح کلان جامعه نیز، بی نصیب نخواهد شد. امروزه تحقیقات زیادی در خصوص بررسی عوامل تأثیرگذار بر زندگی شغلی و خانوادگی افراد انجام شده است و این نشانه اهمیت و ضرورت این دو جزء مهم زندگی می‌باشد. در سطح کلان جامعه و خصوصاًً در سازمان ها امروزه محققان به اهمیت منابع انسانی واقف شده اند و پی برده اندکه نیروی انسانی عامل باارزش و سرمایه ای بی پایان در جهت رشد و توسعه سازمان ها و کشورها می‌باشند، به طوری که در یک و نیم قرن گذشته، بخش قابل توجهی از پیشرفت کشورهای توسعه یافته، مرهون تحول منابع انسانی کارآمد بوده است. در سطح خرد نیز، خانواده یکی از بنیادی ترین هسته ی تشکیل دهنده جامعه است، به طوری که سلامت یا ناسالم بودن این هسته ی مرکزی، می‌تواند تمام سطوح جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. اولین قدم در ایجاد یک زندگی موفق ازدواج موفق است که باعث ارضای بسیاری از نیازهای جسمانی و روانی می شود و در صورت شکست، زن و شوهر به ویژه فرزندان با ضربه روانی شدید روبه رو می‌شوند. خانواده یک واحد اجتماعی است که وجود آن برای رشد و تحول اعضای مختلف خود و جامعه ضروری است، عدم وجود رضایت زناشویی باعث کاهش میزان رضایت از زندگی می شود(بروان^[۱]، ۲۰۰۲).

عوامل تعیین کننده رضایت شغلی و شادی چه هستند؟ مهم ترین عامل، خودمختاری یا میزان استقلال و آزادی در برابر کنترل مستقیمی است که شغل فرد به همراه دارد. سایر عوامل اصلی عبارتند از: انواع مهارت‌های دخیل در عملکرد شغلی، مقدار اطلاعات در دسترس راجع به کارآمدی شغلی و میزان تأثیر آن شغل بر زندگی دیگران. رضایت شغلی با رضایت از زندگی مرتبط است. اما شاید این یافته را اینگونه تفسیر نمود که رضایت کلی از زندگی موجب رضایت بیشتر فرد از شغل خود می شود، نه اینکه رضایت شغلی موجب خشنودی کلی از زندگی می شود(آیزنک،۱۹۸۷، ترجمه: فیروزبخت، ۱۳۷۵).

۲-۱ بیان مسأله:

عابدی، (۱۳۸۳) در پژوهشی با عنوان «اثربخشی آموزشی شناختی رفتاری فوردایس بر شادمانی، اضطراب، افسردگی و روابط اجتماعی دانشجویان دانشگاه اصفهان» بر روی ‌گروه‌های ۱۰ و ۲۰ و ۷۰ نفری از دانشجویان برنامه شادمانی فوردایس را اجرا کرد و ‌به این نتیجه رسید که با این برنامه می توان شادمانی دانشجویان را افزایش داد. اجرای این برنامه علاوه بر افزایش شادمانی، کاهش اضطراب و افسردگی را نیز به همراه داشته است.

همچنین عابدی،(۱۳۸۱) در بررسی الگوی شادمانی فوردایس بر کاهش فرسودگی شغلی مشاوران آموزش و پرورش اصفهان نشان داد برنامه آموزش شادمانی فوردایس علاوه بر افزایش شادمانی، می‌تواند فرسودگی شغلی افراد را کاهش دهد.

همچنین عابدی،(۱۳۸۵) در پژوهشی با عنوان «اثربخشی آموزش شناختی رفتاری فوردایس در مقابل روش آموزش مهارت‌های اجتماعی در افزایش میزان شادی دانش آموزان سال دوم دبیرستان شهر اصفهان را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش شش گروه وجود داشت، نتایج نشان داد که آموزش به شیوه فوردایس در افزایش شادی مؤثر است.

عبدی مالیدره (۱۳۸۵) در تحقیق خود با اجرای مشاوره شغلی با بهره گرفتن از مدل شناختی رفتاری شادمانی فوردایس رضایت شغلی مشاوران را در پس آزمون و آزمون پیگیری با ضریب همبستگی اسپیرمن ۸۱ /۰افزایش داد.

همچنین حسینیان، خدابخشی (۱۳۸۶) در پژوهشی سودمندی روش فوردایس تحت عنوان اثربخشی مشاوره گروهی با الگوی شناختی رفتاری شادمانی فوردایس بر کاهش فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی، مورد بررسی قرار داده‌اند و ‌به این نتیجه رسیدند که آموزش شلدمانی به شیوه فوردایس، بر کاهش فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی مؤثر بوده است.

چنانچه زوجین در برقراری تعادل بین نقش های شغلی و خانوادگی خود دچار مشکل گردند، کلیه ابعاد زندگی آنان تحت تأثیر این عدم تعادل قرار می گیرند. کاهش رضایت زناشویی از مهم ترین پیامدهای این نوع تعارض، بالاخص تعارض خانواده با کار است(جعفری، ۱۳۸۴).

ماتئوس، کانگرسی و ویک راما^[۲](۱۹۹۶) نشان دادند که تعارض کار- خانواده کیفیت و پایداری رابطه زناشویی را از طریق افزایش نارضایتی و فشارهای روانی و کاهش گرمی وحمایت زناشویی تحت تأثیر قرار می‌دهد.

با توجه به تحقیقات ذکر شده در این پژوهش، پژوهشگر در صدد است از مدل شناختی رفتاری شادمانی فوردایس که برنامه ای برای افزایش شادمانی افراد جامعه می‌باشد و دارای ۱۴ مؤلفه‌ رفتاری و نگرشی است در جلسات مشاوره گروه درمانی استفاده نموده تا با افزایش شادمانی معلمان، تأثیر آن را بر تعارض کار- خانواده بسنجد. به بیانی دیگر آیا مدل شادمانی فوردایس بر کاهش تعارض کار- خانواده معلمان مؤثر است؟

۳-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش:

کار و خانواده یکی از اجزای لاینفک در زندگی افراد است و ‌بنابرین‏ برای مدیریت مسئولیت های چندگانه این دو جزء زندگی، نیازمند زمان و انرژی زیادی می‌باشد. به عبارتی دیگر نقش های کار و خانواده می‌تواند رابطه معناداری با سلامت روانی و رضایت داشته باشد. تعارض کار – خانواده شکلی ار اصطکاک در فشارهای نقش در حوزه خانواده و کار است، که به طور متقابل در بعضی جوانب با هم ناسازگارند(هنسی^[۳]، ۲۰۰۵).