وبلاگ

نقش بسزای تمبر، در حمل و نقل مرسولات پستی، چه در داخل کشورها و چه برای ارسال آنها به کشورهای جهان، برکسی پوشیده نیست؛ که با توجّه به قرارگرفتن آن در جغرافیای سیاسی کشورها، اهمیّت بیشتری پیدا می کند. وکشورها، می توانند با بهره گرفتن از آن، علاوه بر ارسال مرسولات پستی و دیگر خدمات پستی، فرهنگ و تمدّن و جاذبه های دیگر کشور خود را به کشورهای جهان، بشناسانند؛ در این راستا، کشور ما، که از اوّلین بنیان گذاران پست در جهان می باشد، می تواند با بهره گرفتن از تمبر، این سفیران بی نام و نشان، کم هزینه و کوچک، فرهنگ و تمدّن ایران و جاذبه های گردشگری و مذهبی کشورمان را به دیگر کشورها بشناسانند؛ و همین طور می تواند، اهداف عالی انقلاب اسلامی، که همان، ترویج دین اسلام، آزادی، استقلال طلبی کشورهای وابسته به دولت های استعمارگر، ظلم ستیزی، عدالت خواهی و دفاع از حقوق مظلومان می باشد، را در مناسبات سیاست خارجی خود، با کشورهای جهان، قرار دهد.

 

این تحقیق، به منظور تحلیل و بررسی نقش ژئوپلیتیک تمبر در مناسبات سیاست خارجی ایران، با بهره گرفتن از روش تجزیه و تحلیل منطقی و بر اساس شیوه استقرایی و قیاسی و گردآوری اطّلاعات از طریق روش، کتابخانه ای، صورت گرفته است.

 

لذا، ضمن تجزیه و تحلیل، اهداف ذیل را مدّنظر قرار داده است:

 

1- تبیین عوامل تأثیرگذار تمبر، بر ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران؛

 

2- ارائه الگوی مناسب استفاده از تمبرهای خاص، برای ارسال نامه به سایر کشورها، جهت تأثیرگذاری بیشتر؛

 

3- تحلیل چشم انداز ژئوپلیتیک تمبر، بر روابط ایران و سایر کشورها.

 

لذا، در جهت نیل به اهداف فوق، سؤال زیر مطرح است:

 

نقش تمبر، در مناسبات ژئوپلیتیک سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، کدامند؟

 

در پاسخ به این سؤال، فرضیه های زیر مطرح شدند:

 

1- تمبر، می تواند نماد هویّت ملّی کشورها محسوب شود.

 

2- تمبر، می تواند مناسبات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، را با سایر کشورها تبیین کند.

 

با توجّه به یافته های مورد نظر در تحقیق، حاکی از آن است که کشور جمهوری اسلامی ایران، می تواند با بهره گرفتن از ظرفیّت های تاریخی، فرهنگی،مذهبی و اجتماعی کشورمان و شناساندن آن به دیگر کشورهای جهان، از طریق نشر و انتشار تمبرهای مشترک، هرچه بیشتر و بهتر در راستای اهداف عالی کشورمان، برای صادرکردن انقلاب اسلامی و شناساندن ابعاد گوناگون آن و همین طور، فرهنگ و تمدّن ناب ایرانی- اسلامی بهره ببرد، که تاکنون کوشش های فراوانی در این راستا، انجام شده است، که در آینده ای نه چندان دور، تمبرهای ایرانی، در سراسر جهان، انتشار و مورد استفاده ی کشورها قرار خواهد گرفت.

 

واژگان کلیدی: ژئوپلیتیک، تمبر، سیاست، سیاست خارجی، مناسبات سیاست خارجی ایران، ایران. 

 

مقدّمه

 

تمبر، بازگوکننده هویّت ملّی و عاملی تعیین کننده در برقراری ارتباط اجتماعی و فرهنگی بین ملل مختلف جهان است. تمبر، تلفیقی از هنر، دانش، آئین و رسوم وبالاخره سیر تحوّلات و تطورات تاریخی یک ملّت است.پیدایش کشورها و مناسبات آنها در جهان، به واسطه ی تمبر، قابل بررسی است؛ چراکه، تمبر می تواند هویّت ملّی، رابطه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و … کشورها را در دوره های مختلف تاریخ، نشان دهد. در حالی که، همواره نقشه سیاسی جهان، در حال تغییر و تحوّل است؛ یعنی، تعدادی از کشورها، تجزیه یا ادغام می گردند و جغرافیای جدید جهان را به وجود می آورند؛ امّا، به واسطه ی مطالعه تمبر، می توان حتّی موقعیّت جغرافیایی و ژئوپلیتیک کشورها را در زمان های مختلف مورد تحلیل قرار داد.

 

چرا که، اکثر مناسبات ژئوپلیتیک کشورها، به واسطه ی تمبر مشترک با تمبرهای خاصّی، مشخّص می شود. و این تمبرها، در موزه های باستانی، بهترین وسیله ی تحلیل ژئوپلیتیک کشورها تلقّی می گردد. در عین حال، اهمیّت جایگاه تمبر، در ژئوپلیتیک کشورها، هنوز ناشناخته است؛ لذا، موضوع پایان نامه ی حاضر، می تواند به عنوان یک موضوع جدید در جغرافیای سیاسی، تلقّی گردد.

 

بیان مسأله

 

امروزه تأثیر چاپ تمبر، بر مناسبات بین کشورهای مختلف، بر هیچ کس پوشیده نیست؛ زیرا، به تنهایی سفیران فرهنگی بدون مرز با مأموریّت صلح و دوستی محسوب می شوند. کشورهای مختلف جهان، به خصوص کشورهای پیشرفته، از این وسیله برای گسترش و نفوذ معنوی خود و تأثیرگذاری بیشتر بر سایر کشورها از آن بهره جویی می کنند. کشور ما هم می تواند با بهره گرفتن از این وسیله به ظاهرکوچک و کم هزینه، تأثیر زیادی بر مردم کشورهای دیگر بگذارد. نگاهی گذرا بر میزان هزینه هایی که جهت گسترش و شناساندن فرهنگ ایران و ایرانی و اهداف انقلاب دربردارد و مقایسه آن با هزینه ی چاپ تمبر، این حقیقت را روشن می کندکه چاپ تمبر، هزینه ای ندارد و بسیار آسان به تأثیرگذاری بر مناطقی که درمی نوردد،  می پردازد.

 

کشور ما،که اوّلین پایه گذار پست در چهان بود، چرا نباید از این وسیله ی کم هزینه و پرتأثیر برای پیشبرد اهداف خود بهره جویی کند؟

 

کشورهایی که در فلات ایران، قرار دارند و از دیرباز پیوندهای عمیق و ناگسستنی با فرهنگ ایران و اسلام دارند، چرا نباید از این طریق بیشتر و بهتر با کشور ما، آشنا شوند؟

 

چاپ تمبرهای مشترک، به راحتی (حدّاقل هزینه) می تواند بسیاری از اهداف کشورها برای گسترش فرهنگ را جامع عمل بپوشاند، که چاپ تمبر، دیدار حیدر علی اف با رهبر معظم انقلاب، در کشور آذربایجان و استقبال آن کشور در خیرد آن و نایابی این تمبر، از انتخاب درست مسئولین پست ایران، حکایت می کند. البتّه،  نمونه های بسیار دیگری وجود دارند که عقلایی بودن استفاده از این ابزار را مشخّص می نماید.

 

1-2- سؤال تحقیق

 

نقش تمبر، در مناسبات ژئوپلیتیک سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، کدامند؟

 

1-3- فرضیه های تحقیق

 

1- تمبر، می تواند نماد هویّت ملّی کشورها، محسوب شود.

 

2- تمبر، می تواند مناسبات ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران، را با سایر کشورها، تبیین کند.

 

1-4- اهداف تحقیق

 

1- تبیین عوامل تأثیرگذار تمبر، بر ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران.

 

2- ارائه الگوی مناسب استفاده از تمبرهای خاصّی، برای ارسال نامه به سایر کشورها، جهت تأثیرگذاری بیشتر.

 

1-5- ضرورت و سوابق تحقیق

 

براساس تحقیقاتی که شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، انجام داد؛ به این نتیجه رسید که، چاپ تمبر مشترک، می تواند تأثیر بسیار زیادی ورای مرزهای سیاسی کشور، داشته باشد. به همین دلیل، تمبر مشترک، با دیگر کشورها، از سال 1381 در دستور کار شرکت پست جموری اسلامی ایران، قرار گرفت؛ که سالانه حدّاقل یک و حدّاکثر دو مورد تمبر مشترک، در برنامه انتشار تمبرهای یادبود کشورمان، قرار دارد. و وزارتخانه هایی مانند: امورخارجه، فرهنگ و ارشاد اسلامی، ارتباطات و فنّاوری اطّلاعات، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در انتخاب موضوع دخالت دارد.

 

شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، مطالعات زیادی در این زمینه انجام داده است. این تحقیق در راستای آشنایی بیشتر و اهمیّت موضوع و استفاده ی بهینه برای تمبر، می باشد.

 

1-6- روش تحقیق

 

نوع روش تحقیق تاریخی وبااستفاده از اسناد  ومقالات موجود در مجله های علمی وسایت های معتبر و مصاحبه با برخی افراد کاردان انجام شده است .

 

1-6-1- روش گردآوری اطّلاعات

 

روش گردآوری اطّلاعات، به صورت کتابخانه ای و از طریق فیش برداری از کتب مختلف است.

 

1-7- ابزارگردآوری اطّلاعات

 

 

 

بانک های اطلاعاتی شرکت پست – اینترنت

 

1-8- روش تجزیه و تحلیل اطّلاعات

 

روش منطقی براساس شیوه استقرایی وغیاثی

 

1-9- محدودیّت ها و تنگناهای تحقیق

 

برای هر فعالیّت علمی و پژوهشی یک سری محدودیّت هایی وجود دارد که این تحقیق نیز عاری از آن نیز نیست از جمله آن می توان عدم وجود منابع تخصّصی کافی در کتابخانه های مختلف اشاره نمود. ازعمده ترین محدودیّت ها، درتحقیق حاضر، عدم دسترسی به اطّلاعات وتحقیقات صورت گرفته در این زمینه می باشد، به این دلیل که بیشتر مطالعات وتحقیقات وتألیفات در زمینه ی سیاسی، اجتماعی وتاریخی بوده و تاکنون کمتر با چنین عنوانی کار تحقیقاتی صورت گرفته است.

 

1-10- سازماندهی پژوهشی

 

پایان نامه حاضر، براساس پنج فصل زیر تدوین شده است ودر هر فصل سعی شده است قسمتی از اهداف موردنظر توضیح داده شود:

 

فصل اوّل: چهارچوب تحقیق که به بیان مسأله، سؤال، فرضیه ها، ضرورت، اهداف، … مربوط به روش و شیوه تحقیق پرداخته شده است.

 

فصل دوّم: تحت عنوان مبانی نظری تحقیق به صورت کلّی به مفهوم جغرافیای سیاسی ونظریه های مهم آن پرداخته شده است.

 

فصل سوّم: به مشخّصات تمبر و جغرافیای سیاسی ایران پرداخته شده است.

 

فصل چهارم: به یافته های تحقیق پرداخته شده است.

 

فصل پنجم: به نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها اشاره شده است.

 

1-11- هدف کار بردی و بهره وری تحقیق

 

این رساله برای آشنایی دانش پژوهان در عرصه سیاسی– جغرافیایی وکارشناسان و برنامه ریزان امور سیاسی بر مبنای نقش تمبر، به عنوان سفیر و پیام آور صلح و دوستی با دیگرکشورها مفید خواهد بود و همچنین، در راستای اهداف عالی شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، است.

 

1-12- تعریف واژگان کلیدی

 

1-12-1- ژئوپلیتیک

 

این واژه، ابتدا در سال 1899میلادی توسّط دانشمند سیاسی سوئد به نام رودولف كیلن وضع شد و به بخشی از معلومات حاصله ناشی از ارتباط بین جغرافیا و سیاست اطلاق شد. تعریفی كه اکنون می توانیم از ژئوپلیتیک ارائه دهیم عبارت است از: درك واقعیّت های محیط جغرافیایی به منظور دستیابی به قدرت، به نحوی كه بتوان در بالاترین سطح وارد بازی جهانی شد و منافع ملّی و حیات ملّی را حفظ كرد: به عبارت دیگر ژئوپلیتیك، عبارت است از علم كشف روابط محیط جغرافیایی و تأثیر آن بر سرنوشت سیاسی ملل(عزّتی، 1382: 70).

 

1-12-2- تمبر

 

تمبر، قطعه کاغذکوچک بهاداری است که به شکل ها، اندازه ها، رنگ های گوناگون، با کادر و حاشیّه، با چسب و دندانه و یا بدون این دو، به مناسبت های ویژه، به تعداد معیّن، از سوی ادارات پست چاپ می گردد.

 

1-12-3- سیاست

 

تعاریف سیاست از نظر لغوی و در لغت فارسی عبارت است از:

 

سیاست: یعنی، حكم ‌راندن بر رعیّت و اداره‌كردن امور مملكت، یعنی، سیاست كردن و حكومت‌كردن، یعنی،

 

مجازات‌كردن و تنبیه‌كردن، یعنی، روش و شیوه، یعنی، سیاست فاضله یا امامت، یعنی، سیاست مدنیه كه علمی از اقسام حكمت عملی است.

 

 

سیاست: یعنی، اصلاح امور خلق و اداره كردن كارهای مملكت، مراقبت از امورداخلی و خارجی كشور، رعیّت داری، مردم داری، پلیتك (عقوبت و مجازات).

 

سیاست: یعنی، ریاست كردن، یعنی، عدالت و داوری، یعنی، اداره‌ی امور داخلی و خارجی كشور، یعنی، طریقه‌ی اداره‌كردن افراد و اصحاب و یاران و نزدیكان، یعنی، یكی از اقسام حكمت عملی است.

 

واژه‌ی سیاست در لغت به معانی:

 

1- پاس داشتن ملك؛ 2- حفاظت و حراست؛ 3- حكم‌راندن بر رعیّت؛ 4- رعیّت‌ داری‌كردن؛ 5- حكومت؛

 

6- ریاست؛ 7- داوری.

 

سیاست: یعنی، فن و تكنیك(علوی،  1386: 24).

 

سیاست، عبارت است از: همّت گماشتن به اصلاح مردم با ارشاد و هدایت آنان به راهی كه در دنیا و آخرت موجب رهایی و نجاتشان گردد.

 

سیاست، عبارت است از: خودآگاهی انسان نسبت به محیط و جامعه و سرنوشت مشترك و زندگی مشترك خود و جامعه‌ای كه در آن زندگی می‌كند و به آن وابسته است.

 

سیاست: در یک كلام باید گفت كه سیاست عبارت است از: انتخاب روش ها(بخشایشی، 1387: 100).

 

1-12-4- سیاست خارجی

 

«سیاست خارجی»، عبارت است از : خطّ مشی و روشی که دولت در برخورد با امور و مسایل خارج از کشور برای حفظ حاکمیّت و دفاع از موجودیّت و [تعقیب و تحصیل] منافع خود اتّخاذ می کند(منصوری، 13: 11).

 

1-12-5- مناسبات سیاست خارجی ایران

 

مناسبات سیاست خارجی ایران، براساس معرّفی فرهنگ و تمدّن ایران و ترویج دین اسلام و شناساندن ابعادگسترده انقلاب اسلامی از جمله: استقلال، آزادی، ظلم ستیزی، عدالت خواهی و دفاع از حقوق مظلومان و انتظار موعود است.

 

1-12-6- ایران

 

ایران، با نام رسمی جمهوری اسلامی ایران، کشوری در جنوب غربی آسیا و در منطقه خاور میانه با 1,648,195 کیلومتر مربع وسعت (هفدهم در جهان) و بر پایۀ سرشماری سال 1390  دارای حدود 76,091,000  نفر جمعیّت است. پایتخت، بزرگترین شهر و مرکز سیاسی  ایران،  تهران است. ایران، از شمال با جمهوری آذر بایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه است و همچنین، از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می شود (سایت ویکی پدیا).