وبلاگ

انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………
آلودگی صوتی
سیستم های مترو با کاستن از فشار حمل و نقل، کاهش سروصدا و بهبود کیفیت هوا باعث ارتقای کیفیت محیط زیست شهری می شوند. هرچند ایستگاه های مترو معمولاً دارای مسائل و مشکلات آکوستیکی قابل توجهی در فضاهای داخلی خود هستند، به هرحال باید هم برای مسافران و هم برای افراد شاغل در آنها فضای روانی آرام و در عین حال تمیزی را با طراحی مناسب خود فراهم نمایند.
تحقیق برروی کنترل سروصدا و طراحی آکوستیکی ایستگاه های مترو بخصوص از دیدگاه قابلیت فهم صدا اهمیت ویژه ای دارد. در شرایطی اضطراری وجود یک سیستم اعلام خطر عمومی برای هشدار درباره خطر و نیز بیان دیگر اطلاعات ضروری است. قابلیت فهم صدا باید مطابق با یک حداقل استاندارد پذیرفته شده در چنین شرایطی باشد. تحقیق دیگر برروی کنترل میزان سروصدا مربوط به این موضوع می شود که سروصدا با فرکانس پایین در ایستگاه های مترو موجب مشکلات شنوایی برای کارکنان شده و در طولانی مدت بر سلامت روانی آنان اثرات مخربی دارد.
این در شرایطی است که سایر تصمیمات طراحی در ایستگاه ها، کنترل سروصدا را دشوار و موجب کاهش میزان قابلیت فهم صدا می شود. بعنوان مثال استفاده از مواد سخت و منعکس کننده صدا در سطوح داخلی ایستگاه ها برای ایجاد استقامت کافی، مقاومت در برابر آتش، نگهداری و نیز رعایت برخی مسائل بهداشتی، از جمله مسائل طراحی است که کنترل سروصدا را دشوار می سازد. معمولاً مواد سطحی داخلی که در ایستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند از ابتدا منطبق با کیفیت آکوستیک انتخاب نمی شوند، بلکه آنچه در مورد آنها حائز اهمیت است مسائل ایمنی است. استفاده از مواد مناسب با خواص مختلف جذب و پراکنده سازی صدا نقش قابل توجهی در عملکرد نهایی دارد. بعلاوه سطح کل این مواد که در مکان های مناسب نصب می شوند نقش مهمی در موفقیت طراحی آکوستیکی دارند.
1-2 آکوستیک ایستگاه های مترو
بطور کلی مسائل آکوستیکی ایستگاه های مترو را می توان به دو بخش سروصدای تولید شده توسط عوامل داخلی و خارجی تقسیم نمود. از مهمترین عوامل داخلی می توان به سروصدای ناشی از حرکت قطار، ترمزها، همهمه‌ی مسافران و …. اشاره نمود. از عوامل خارجی می توان صدای خارج از ایستگاه ها مانند سروصدای اتومبیل ها، فن ها و سایر تاسیسات که توسط سیستم های تهویه مطبوع به داخل ایستگاه

 هدایت می شوند را نام برد.

مطالعات اخیر ایستگاه های مترو با پارامترهای کلی طراحی سروکار دارند. ِی (Altay) مسائل مربوط به حرکت مسافران، ایمنی آنها و نیز مسائل سلامت روانی و فیزیکی آنها را مورد بررسی قرار داده است و کنترل میزان سروصدا را بعنوان مهمترین عامل در ایجاد یک فضای راضی کننده معرفی می نماید. دورمیسویک (Durmisevic) نیز مسائل مربوط به روشنایی، آتش سوزی، تهویه مطبوع، مسیریابی در ایستگاه ها و نیز مسائل روانی را مورد مطالعه قرار داده است ولی توجهی به ویژگی های آکوستیکی ننموده است. یک مطالعه جامع توسط دورمیسویک و ساریلدیز (Durmisevic and Sariyildiz) پارامترهای مربوط به راحتی و آسایش مسافران در فضاهای زیرزمینی را بررسی کرده و مسائل آکوستیکی را نیز مورد توجه قرار داده است.
ایستگاه های مترو فضاهای سرپوشیده طویلی هستند که بدلیل تنوع و نوع تجهیزات موجود در آنها، دارای ویژگی های آکوستیکی متفاوتی نسبت به فضاهای معمولی هستند. از اینرو تئوری های کلاسیک آکوستیک برای تحلیل آنها مناسب نمی باشد. مطالعات پیش بینی صدا در دو گروه گسترده قابل طبقه بندی هستند: مطالعه برمبنای روش های مدلسازی کامپیوتری و مطالعه بروی مدل های مقیاس.
1-2-1 مدلسازی کامپیوتری
مدلسازی کامپیوتری با تخمین زمان انعکاس صوت و قابلیت فهم صدا سروکار دارد. کانگ (Kang) ویژگی های پایه ای توزیع و انعکاس صدا در فضاهای طویل را مطالعه نموده است. لَم و لی (Lam and Li) نیز ویژگی های زمان انعکاس را مطالعه و مدلی تئوری برای فضاهای طویل مستطیلی ارائه نمود. یک مدل کامپیوتریِ دنبال کردن اشعه توسط یانگ و شیلد (Yang and Shield)، برای پیش بینی قابلیت فهم صدا در ایستگاه ها با سطح مقطع مستطیلی ارائه شده است. قابلیت فهم و شاخصه های انتقال صوت توسط شو-ژیان و یو-ژه (Shuo-xian and Yue-zhe) با بهره گرفتن از یک روش تصویری مطالعه شده است. کارمن (Carman) یک مدل تئوری برای پیش بینی سروصدای قطار در ایستگاه ها و تاثیر آن برروی قابلیت فهم صدا ارائه نموده است.
1-2-2 مطالعه بروی مدل های مقیاس
مطالعه برروی مدل های مقیاس محدود می باشند. اخیراً کانگ (Kang) از مدل های مقیاس با توجه به قابلیت فهم صدای چندین بلندگو در ایستگاه استفاده نموده است. مطالعه دیگر توسط وی به بررسی نحوه انتشار صدای قطار در ایستگاه می پردازد.
حجم، شکل فضا و مواد مورد استفاده در سطح، تعیین کننده آکوستیک ایستگاه های مترو هستند. همانطور که گفته شد مواد سطحی در ابتدا بر اساس ویژگی های آکوستیک انتخاب نمی شوند بلکه معیارهای مختلف مربوط به مسائل ایمنی در انتخاب آنها حائز اهمیت هستند. هندسه ایستگاه به همراه انعکاس پذیری کاشی ها یا دیوارها و سقف های بتونی منجر به زمان انعکاس طولانی که تاثیر نامطلوبی برروی قابلیت فهم صدا دارد می گردد. از سوی دیگر طراحی دقیق و معماری مناسب موجب بهبود قابلیت فهم صدا و کاهش آلودگی صوتی می گردد.
برطبق نظر کانگ (Kang) جذب کننده ها به منظور ارتقای قابلیت فهم صدا، بگونه ای مناسب باید در ایستگاه ها نصب شوند. به منظور دست یافتن به یک کاهش سطح صدای مناسب، جذب کننده ها باید بصورت مساوی در یک مقطع نصب شوند. کروکت و پیکِ (Crockett and Pyke) نشان دادند که برای یک تعداد مساوی از جذب کننده ها، زمانی که برروی سقف و دیواره های جانبی نصب می شوند، بجای اینکه فقط روی سقف نصب شوند، زمان اولیه تضعیف صدا کوتاه تر خواهد بود و تضعیف سطح فشار صدا بیشتر می باشد. ایروین و ریچاردز (Irvine and Richards) استفاده از  سقف های کاذب بالای سکوها را مطالعه نمودند که نتایج این بررسی حاکی از آنست سیستم سقف کاذب از فیبرهای معدنی یا شیشه ای که با رعایت مسائل ایمنی در برابر آتش سوزی در صفحات تعبیه شده اند، می تواند کمک برجسته ای به جذب سروصدا نماید ]1[.
اگرچه بنظر می رسد مطالعات نسبتاً جامعی درباره ی مسائل آکوستیکی داخلی ایستگاه های مترو انجام شده است، ولی کمبود مطالعات پیرامون کاهش سروصداهای خارجی کاملاً مشهود است. از آنجایی که این سروصداها عموماً از طریق اجزای سیستم های تهویه مطبوع مانند فن ها تولید می شود و بهمراه سروصدای خارجی از طریق کانال های انتقال هوا بداخل ایستگاه هدایت می شوند، لذا در این تحقیق تلاش می شود تا بطور ویژه به دو عامل عمده یعنی کاهش سروصدای تولیدی توسط اجزا و نیز جذب سروصدا در مسیر انتقال هوا به درون ایستگاه پرداخته شود.
مسلماً مرحله ی نخست هر پژوهش هدفمندی، آشنایی و مرور مطالعات شاخص صورت گرفته در آن زمینه است. از اینرو هدف کلی در نخستین مرحله از این تحقیق نیز بررسی کلی اقدامات صورت گرفته در رابطه با مسائل آکوستیکی در سیستم های حمل و نقل زیرزمینی و مرور دستاوردهای حاصل در این زمینه است. این تحقیق بدین ترتیب ادامه می یابد که ابتدا توضیحات مختصری راجع به صدا و ویژگی های آن ارائه و سپس در مورد روش های مختلف جذب سروصدا بحث می شود. در مرحله بعد به شناسایی مواد جاذب صوت و کاربردهای آنها در محیط های مختلف پرداخته شده و در ادامه به تشریح روابط حاکم بر نرم افزارهای مورد استفاده پرداخته می شود و در مرحله بعد طراحی های جدیدی در جهت بهینه سازی و بومی سازی صداگیرهای موجود در درون یک کانال تهویه مطرح شده و ویژگی هریک مورد بحث و بررسی قرار می گیرند و در نهایت با مقایسه بین همه ی طرح ها یک طرح مناسب تر نسبت به پارامترهای مورد بررسی معرفی می گردد.