بدون شک در هر ملتی بویژه در میان ملت ایران، فرهنگ و ادب هر ملت، بیش از آنچه در منابع مکتوب و رساله ها ثبت شده باشد در سینه و ذهن مردم عامی جریان داشته و دارد. فرهنگ عامیانه که بر پایه میراث و اصول تمدنی قدیمی و کهن بنا شده است با هیچ گونه روش علمی و استدلال منطقی همراه نیست. همچنین ابداع کننده و زمان شروع آنها مشخص نیست. سوای آثار مکتوب، هزاران قصه و افسانه و داستان بطور شفاهی و دهان به دهان در دهات و شهرها و کوهپایه های این مرز و بوم رایج بود و یا در قهوه خانه ها و یا شب ها در خانه ها  نقل می‌شد. آداب و رسوم، معتقدات، جشن ها، ترانه ها و مسایلی از این قبیل نیز فرهنگ عامه یک جامعه را تشکیل می دهند. از گونه‌های مخلتف ادبیات شفاهی قصه ها و افسانه هاست که فراز و نشیب‌های زندگی بشری و قهرمانان زندگی انسانی را که آمیخته با درد و رنج و تصوف و آرامش هستند بطور پنهان و آشکار برای ما نمایان می کنند. ضرب المثل ها که شیوه زندگی و نحوه برخورد انسان های گذشته را با مسائل پیرامون خود و تجربه آنان را برای ما آشکار می کنند. آوازها و مرثیه ها که بیانگر فراق، عشق، درد و احساس دل انگیز این مردم می باشد.

 

شهرستان زرند از جمله مناطقی است که در طول تاریخ همواره میعادگاه عالمان و مأمن عارفان بوده و معنویت موجود، موجب تعلق خاطر خاصی به آن گردیده است. تلاش در جهت جمع آوری و تدوین فرهنگ عامه زرند گوشه هایی از زندگی مردمان این منطقه را بر خوانندگان آشکار می سازد و راه موثری در شناسایی شیوه های فکری و رفتاری ساکنان منطقه ای که از دیرباز منشأ تاثیر بر سایر فرهنگ ها بوده، می باشد.

 

واژگان کلیدی: فرهنگ عامه، آداب و رسوم، ادبیات شفاهی، دوبیتی ها، لالایی ها و قصه ها و افسانه ها.

 

تعریف مسئله و اهمیت و ضرورت تحقیق

 

زرند یکی از شهرستان های استان کرمان است و منطقه ای را به وسعت بالغ بر 11521 کیلومتر مربع در شمال این استان در بر می گیرد هم اکنون این شهرستان از شمال به شهرستان راور کرمان، از شرق به بخش مرکزی شهرستان کرمان، از جنوب به حومه کرمان و چترود و از غرب به شهرستان رفسنجان محدود است.

 

 

 

آب و هوا

 

از نظر آب و هوایی این شهرستان به دو بخش تقسیم می شود یکی منطقه شمالی با آب و هوای صحرایی و دیگری نواحی کوهستانی که دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است، خود شهر زرند- که در جلگه واقع شده است- دارای آب و هوای معتدل مایل به گرم است. به طور کلی منطقه زرند در اقلیمی با تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد و خشک واقع شده است.

 

 

 

جمعیت

 

شهرستان زرند 1650 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و جمعیت کل این منطقه بنابر سرشماری سال 1385 مرکز ایران، برابر 2653710 نفر است که البته این جمعیت در سال 1345، 57506 نفر بوده که به واسطه کشف معادن زغالسنگ و ایجاد راه آهن و گسترش ارتباطات و همچنین به دنبال تبدیل آن به شهرستان و پیوستن کوهبنان به آن روند افزایش جمعیت زرند شتاب بیشتری به خود گرفت.

 

 

 

وجه تسمیه زرند

 

در سابق به شهر «زراوند» معروف بوده است. وجه تسمیه زراوند به طوری که در کتاب اوستا آمده: به محلی اطلاق می گردیده که در اطراف آن رودهای متعدد وجود داشته است این موضوع با موقعیت جغرافیایی زرند هم مطابقت دارد، وجود آثار و بقایای سیلابهای گذشته، موید همین امر است.

 

در مورد کلمه زراوند معانی متعدد دیگری نیز آمده است از جمله:

 

1- در کتابی بنام تاریخ تکامل کلمه «زر» و «وند» که همان زراوند و زرند می باشد به معنی مکان زرخیز آمده است در کتاب مذکور چنین آمده است: در اطراف روستای جلال آباد زرند معادنی از زر وجود داشته است که اهالی با کشف معادن، چندی به استخراج آن می پرداخته اند و چون استخراج به شیب زیاد می رسد با توجه به امکانات ابتدایی آن روز، استخراج مشکل و طاقت فرسا بوده آن را رها می کنند.

 

 

2- «زرا» و «وند» که زرا به معنی زر و وند به معنی مکان می باشد، یعنی «مکان زر» البته معنی دیگر آن نیز به معنای نوعی دارو آمده که دو نوع است یکی زراوند طویل یعنی دراز و آنرا شجره رستم و قثاءالجبه می خوانند و آن نر باشد و از انگشت نر گنده تر گرم است در سیم خشک است و دیگری را زراوند مد حرج خوانند یعنی مدور و آن ماده باشد و معروف است به شاهی بهترین آن زر در زعفران باشد و ان گرم است در دویم و خشک است در سیم و باز.

 

3- معنی دیگر زراوند گیاهی از رده دو لپه ای، بی گلبرگ که تیره زراوندها را می سازد، این تیره جزو تیره های نزدیک به اسفناجیان است.

 

4- معنی دیگر زراوند یعنی موبد و موبدان بهرام گور و نیز نرسی وزیر او.

 

 

 

پیشینه تاریخی زرند

 

در مورد قدمت تاریخی شهر زرند کافی است که تنها جمله کوتاهی را که یاقوت حموی، جغرافی‌دان بزرگ اسلام  در قرن ششم و هفتم در کتاب معجم البلدان نگاشته است، ذکر نمائیم.

 

«زرند بفتح اوله و ثانیه و نون ساکنه و دال مهمله .. مدنیه قدیمه کبیره من اعیان مدن کرمان»

 

زرند با حرکت فتحه در اول و دوم و نون ساکن و دال بدون نقطه، شهری باستانی و بزرگ از شهرهای سرآمد کرمان است.

 

شهر زرند در زبان های باستانی به معنای دریا و دریاچه و گاهی رودخانه استعمال شده و بعدها به صورت زرنگ، زراوند و زرند درآمده است و آنگونه که از متون تاریخ برمی آید، در زمان داریوش که کرمان مرکز یکی از ساتراپها بوده، راه تجارتی کرمان به خراسان از طریق زرند می گذشته است. دلیل دیگر بر قدمت شهر زرند، وجود تعداد زیادی از روستاها و دهکده های قدیمی در این منطقه است که اسامی آنها از لغات باستانی اشتقاق یافته است. البته این روایت زمانی قوت بیشتر می گیرد که به وجود بعضی از نام ها که ریشه آنها به لغات باستان می رسد، بر می خوریم، برای نمونه امروزه در غرب زرند منطقه ای روستایی است که آنرا بادیز می نامند و نظر به اعتقاد استادان فن زبان شناسی می تواند نام آن مشتق از پیری دَلُس- که لغات پردیس، فردیس، پرویز، پاریز از آن مشتق شود- باشد و با توجه به معنی لغت که حکایت از خوش آب و هوایی این مناطق دارد و فردوس که لغت آشنای امروز است از این گروه می باشد. این کلمه و بعضی از واژه های دیگر مانند: حیظ، اسفند یا اسپند و جرجافک، این گمان را که تاریخ این شهرستان به زمان های باستان می رسد قوت می بخشد، گذشته از این گویا شاهان ساسانی در تکمیل و تعمیر این شهر جد و جهد وافی مبذول داشته و در مرکز شهر قلعه‌ای محاق در خندقی ساخته بودند و اطراف شهر نیز به وسیله برج و بارو محافظت می شده است، اما چهره‌ی این شهرستان در بعد از اسلام درخششی بیشتر دارد. به طوریکه دکتر مصاحب در دایره المعارف فارسی و در معرفی نواحی کرمان می گوید:

 

«در قرن چهار هجری، زرند شهری بزرگ و دارای شش دروازه بوده و مسجد جامعی در میدان شهر قرار داشته است، همچنین از قلعه ای یاد می کنند که مقدسی از آن در کتابی که در سال 375 هجری نوشته شده، نام برده است و تصریح دارد که ابن الیاس حاکم شهر در کنارش دژی ساخته بوده و از کاریز سیراب می شده، این نشانه ها می تواند دلیلی بر آبادانی و رونق و اعتبار این شهر در سال های مذکور باشد».

 

 

 

 

 

 

 

زرند و توابع آن

 

شهرها: زرند، خانوک، ریحانشهر، یزدانشهر

 

شهر زرند طبق مستندات تاریخی در چند صد سال پیش جمعیتی بالغ بر 200 هزار نفر را شامل می شده که بیشتر در اثر عوامل طبیعت خصوصاً زلزله و سیل دچار افت جمعیتی شدیدی شده است.

 

بخش مرکزی شهر زرند:

 

– دهستان اسلام آباد (زرند)

 

– دهستان جرجافک

 

– دهستان دشتخاک

 

– دهستان سربنان

 

– دهستان محمدآباد زرند

 

– دهستان وحدت

 

– دهستان خانوک

 

– دهستان حتکن

 

شهرها: زرند، خانوک و ریحانشهر

 

– بخش یزدان آباد

 

– دهستان سیریز

 

– دهستان یزدان آباد

 

شهر: یزدان شهر

 

 

موضوع دستور زبان همواره مورد توجه زبان شناسان و صاحبنظران بوده است.دستور در مطالعات نوین زبان شناسی بخشی از نظام شناختی ذهن انسان است و این نظام شناختی در ساختار ذهنی و روان شناختی همه انسانها به طور طبیعی وجود دارد.در چهار چوب زبان شناسی نوین هر فردی دستور زبان مادری خود را می داند و براساس چنین دانشی قادر به تولید و درک جمله ها است.در واقع سخنگویان هر زبانی به صورت خود آگاه از این دانش اطلاع ندارند بلکه به صورت ناخودآگاه آن را به کار می برند. چامسکی این دانش ناخود آگاه را که بر مبنای آن جمله ها تولید ودرک می شوند توانش[1]نامیده و به دنبال آن تجلی و به کارگیری این دانش زبانی را در موقعیت های مختلف کنش[2] نام گذاری کرده است.البته در اغلب موارد کنش زبانی بازتاب دقیق دانش زبانی نیست و همه ما با خطاهای[3] تولیدی گفتاری و نوشتاری یا درک نادرست جمله آشنا هستیم،اما این خطاها به معنی ندانستن دستور زبان نیست بلکه ممکن است به دلایلی در یک موقعیت به درستی از آن استفاده نشود(گلفام،1389: 6-5).

 

فراگیری زبان مادری بخشی از فرایند کل بلوغ کودک است درصورتی که یادگیری[5] زبان دوم به طور معمول فقط پس از اینکه فرایند بلوغ عمدتاً کامل شده است شروع می شود،پس این نکته بی نهایت اهمیت دارد که فرد به میزان و نوع خطاهای خود،آگاه باشد و در جهت تصحیح و بهینه سازی آن گام بردارد(کوردر[6]،1381: 7).

 

کلید سهولت و دشواری یادگیری زبان خارجی /دوم در مقایسه ی این زبان و زبان مادری است،مفاهیمی که مشابه زبان مادری است برای زبان آموز ساده و مفاهیمی که متفاوت اند برای او دشوار خواهد بود(لادو[7]،1957: 2-1). به عبارت دیگر تغییری که باید در رفتار کلامی زبان آموز روی دهد معادل تفاوت هایی است که بین ساختار زبان و فرهنگ مادری و زبان و فرهنگ مقصد وجود دارد(بناتی ودیگران[8]،1966: 37) .

 

 

 

1-2-      بیان مسئله

 

 

2

یکی از مشکلات اساسی در مدارس متوسطه ی کشورمان به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته،افت تحصیلی در درس زبان انگلیسی است که بنا به گفته ی کارشناس مسئول گروه های آموزشی و با استناد به نمودارهای درصد قبولی،میانگین این درس در مقطع متوسطه حدود 60 درصد ودر برخی سالها به کمتر از آن هم میرسد      و این در صورتی است که میانگین قبولی همین دانش آموزان در درس عربی حدود

 70درصد و در برخی سالها به بیشتر از آن هم رسیده است.از آنجایی که بیشترین تاکید مطالب کتابهای زبان انگلیسی و عربی در این مقطع برروی دستور زبان می باشد،لذا تحلیل خطاهای [9]دستوری در این دو زبان و بررسی مقابله ای[10] آنها مطمئناً می تواند گامی موثر در بهبود وضعیت موجود باشدونظریه های بررسی مقابله ای رابه چالش بکشاند.

 

خطا راهکاری است که هم کودکان در فراگیری زبان اول و هم افرادی که زبان دوم/زبان خارجی را می آموزند از آن استفاده می کنند.خطاهایی که فرد ضمن ساختن نظام زبانی جدید مرتکب می شود احتیاج به تحلیل دقیق دارد زیرا ممکن است که برخی از راه های مهم درک فرایند یادگیری زبان در آنها وجود داشته باشد.خطاها از سه دیدگاه اهمیت دارند:

 

الف.خطاهابرای معلم زبان حائز اهمیت فوق العاده ای هستند زیرا اگراو تجزیه و تحلیل نظام مندی را از آنها انجام دهد نتیجه کار،میزان پیشرفت را روشن خواهد کرد.

 

ب.این خطاها مدارکی را در اختیار پژوهشگر قرار می دهد مبنی بر این که زبان چگونه یاد گرفته می شود و زبان آموز برای کشف زبان کدام راهکارها وروندها را به کار می گیرد.

 

ج.خطاها برای شخص زبان آموز نیز اجتناب ناپذیر است زیرا ارتکاب خطا مانند وسیله ای است که زبان آموز برای یادگیری به آن متوسل می شود(کوردر،1967: 167).

 

از آنجایی که نگارنده خود به امر تدریس زبان انگلیسی در مقطع متوسطه مشغول می باشد همواره در کلاس درس باهمین مسئله مواجه بوده است که زبان آموزان در دستور زبان دچار خطاهای بسیاری می شوند و بیشتر جملات آنها برای رساندن مفهوم رسا نمی باشند،از طرف دیگر مقایسه ی سالیانه ی درصد قبولی زبان انگلیسی و عربی که هردو درآموزش وپرورش جزء دروس علوم انسانی محسوب می شوند باعث شد تا پژوهش حاضر در زمینه ی بررسی مقابله ای خطاهای دستوری زبان انگلیسی و عربی دانش آموزان مقطع متوسطه انجام پذیردزیرااز طریق تجزیه و تحلیل خطاها می توان خطاهای دستوری زبان آموزان در درس عربی و انگلیسی را شناسایی و توصیف کرد.

 

 

3

از آنجاکه زبان فارسی به لحاظ خویشاوندی زبانی با زبان انگلیسی هم­خانواده است، اما از طرفی مجاورت دو جامعه زبانی عربی و فارسی و تاثیرپذیری این دو ازهم، باید دید که رویکردهای قوی، ضعیف و معتدله چگونه با خطاهای دانش ­آموزان در این دو زبان برخورد می­ کنند. بنابراین پرسش پژوهش حاضر پیرامون این مسئله است که با بهره گرفتن از رویکردهای تحلیل مقابله­ای و به ویژه رویکرد قوی در تحلیل خطاهای دانش ­آموزان، آنها در کدام زبان، انگلیسی یا فارسی، دچار خطای بیشتری می­شوند.

 

بر اساس دلایل ذکر شده،علیرغم پژوهش هایی که در زمینه ی تجزیه و تحلیل خطاها و بررسی مقابله ای صورت گرفته،پژوهش حاضر با دیدگاهی متفاوت ابتدا به تحلیل خطاهای دستوری نوشتاری زبان خارجی(عربی و انگلیسی)دانش آموزان در مقطع متوسطه می پردازد و سپس از طریق بررسی مقابله ای این دو زبان به نتایج ارزشمندی مانند ارائه راهبردهایی که زبان آموزان به منظور حفظ ارتباط از آنها سود جسته اند دست می یابد.

وتصحیح پرویز خانلری به چاپ رسیده است. زمان تألیف اصل قصه وجمع آوری وتدوین این روایت معلوم نیست. اما درمتن اصلی اشعاری ازشاعران قرن پنجم وششم آمده است وابیاتی ازسعدی درجلد دوم و سوم درج است ونامهای خاص ترکی مانند سماروق، قزل ملک درمتن این کتاب آمده است که نشان دهنده تاریخ تدوین این قصه پیش از اواخر دوره سلجوقی (552-429 ه. ق) نیست.

 

سمک عیار ازچند جهت دارای اهمیت می باشد.

 

نخست اینکه این قصه گنجینه ای است گرانبها از لغات، اصطلاحات، تصاویر وتعابیر داستانی.

 

دوم این که سمک عیار بزرگترین متنی است که از قرن ششم باقی مانده وسرتاسر پراست ازتصاویر زیبای اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی آن دوران. ازاین جهت سمک عیار نمونه ای منحصر به فرد است.

 

 

قهرمان اصلی وشخصیت برجسته این قصه سمک عیاراست. عیاران جماعتی بوده ­اند پردل، پرخرد ومبارز که پشتیبانی ازستم دیدگان ومبارزه با ستمگران شعار آنان بوده ومی­کوشیده­اند با تربیتی دقیق ودشوارو بر آمدن از آزمایشهای سخت وخدمت به جوانمردان ومردان سالخورده، راه ورسم جوانمردی را فراگیرند وروان خویش را به ملکات فاضله اخلاقی، شجاعت، بخشندگی، وفاداری، راز پوشی، فداکاری برای برآوردن کام دوستان، بلند همتی و آرمان خواهی بیارایند. عیاران که ایرانیان آنان را جوانمردان نیز خوانند درتاریخ ایران و کشورهای دیگر عامل کارهای برجسته بودند ودخالت های مؤثر داشته اند.

 

قصه­ی سمک عیار درباره مرزبان شاه است که پس از سالها نذر و نیاز به درگاه خداوند صاحب پسری شد. شاه، پسرش را خورشیدشاه نام می­گذارد و به تربیت او می ­پردازد. وقتی خورشید شاه به سن جوانی می­رسد روزی هنگام شکار به دختری به نام مه­پری برمی­خورد. خورشید شاه یک دل نه صد دل عاشق  دلباخته­ی او می­ شود وبرای خواستگاری مه پری لشگری آراسته همراه می­ کند و رهسپار دیار چین می شود اما مه پری خواستگاران زیادی دارد. بدتر ازهمه دایه­ی جادوگر اوست که با جادو نمی­گذاردکسی به مه­پری برسد. اما خورشید شاه قصد دارد هر طور شده به مه پری برسدو. . . .

 

دراین رساله به بررسی مکر وحیله­های موجود در داستان سمک عیار و تقسیم بندی آنها و در ادامه به معرفی شخصیت­های انجام دهنده این مکرها واهداف آنها از این مکر و حیله­ها پرداخته می­ شود.

متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته : ادبیات و زبان فارسی

 

عنوان : بررسی و تحلیل سبک­ شناسی آثار علیرضا قزوه

 

 

 

دانشکده­ی ادبیّات و زبان­های خارجی

 

گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی

 

 

 

پایان نامه ­­ برای دریافت درجه­ کارشناسی ارشد

 

در رشته زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیّات مقاومت و پایداری

 

 

 

عنوان:

 

بررسی و تحلیل سبک­شناسی آثار علیرضا قزوه

 

 

 

استاد راهنما:

 

دکتر عسگر صلاحی

 

 

 

استاد مشاور:

 

دکتر ابراهیم رنجبر

 

 

 

 

 

پاییز 1393

 

 

 

 

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

 

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

فصل اول: کلیّات پژوهش

 

1-1-بخش اول: کلیات.. 2

 

1-1-1-بیان مسئله. 2

 

1-1-1-1-تعریف لغوی سبک­شناسی.. 3

 

1-1-1-2-انواع مفهوم سبک… 3

 

1-1-1-3-تقسیم بندی سبک… 3

 

1-1-1-4-انواع سبک نو. 4

 

1-1-2-سؤالات اصلی پژوهش… 5

 

1-1-3-پیشینه­ی تحقیق.. 5

 

1-1-4- اهداف پژوهش… 6

 

1-2-بخش دوم: چشم اندازی به زندگانی علیرضا قزوه 7

 

1-2-1-معرفی علیرضا قزوه 7

 

1-2-2-زندگی ادبی.. 7

 

1-2-3-آثار 7

 

1-2-4-مسؤولیت‌ها 8

 

1-2-5-جوایز. 8

 

 

 

فصل دوم: مبانی نظری

 

2-1-بخش اول: سبک­شناسی.. 10

 

2-2-بخش دوم: نگاهی به ادبیات دفاع مقدس، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری.. 11

 

2-2-1-ادبیات دفاع مقدس… 12

 

2-2-2-شعر اعتراض… 13

 

2-2-3-ادبیات مقاومت و پایداری.. 13

 

فصل سوم: بحث و بررسی

 

3-1-بخش اول: سبک­شناسی آثار منثور علیرضا قزوه 16

 

3-1-1-سبک­شناسی داستان. 16

 

3-1-2-بررسی ویژگی­های زبانی، ادبی، فکری دو اثر منثور علیرضا قزوه 16

 

3-1-2-1-ویژگی زبانی.. 16

 

3-1-2-2-ویژگی­های ادبی.. 19

 

3-1-2-3-ویژگی فکری.. 22

 

3-2-بخش دوم: سبک­شناسی آثار منظوم علیرضا قزوه 24

 

3-2-2-ویژگی زبانی آثار منظوم علیرضا قزوه 24

 

3-2-2-1-استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی.. 25

 

3-2-2-2-استفاده فراوان از اسم­های اساطیری و تاریخی.. 27

 

3-2-2-3-تکرار کلمات.. 28

 

3-2-2-4-استفاده زیاد از کلماتی چون: شهید و شهادت، خون و سنگ،  صبح و شب.. 30

 

3-2-2-5-آوردن نام ماه­های قمری.. 31

 

3-2-2-6-استفاده از آواها و صداها 32

 

3-2-2-7-آوردن نام­های ائمه و پیامبران. 33

 

3-2-2-8-کاربرد فراوان واژگان می و عشق و مست.. 34

 

3-2-2-9-آوردن نام­های فرنگی.. 35

 

3-2-3-ویژگی های ادبی آثار منظوم علیرضا قزوه 37

 

3-2-3-1-تشبیه. 37

 

3-2-3-2-تشخیص… 39

 

3-2-3-3-تلمیح.. 41

 

3-2-3-4-واج­آرایی.. 43

 

 

3-2-3-5-مراعات نظیر. 45

 

3-2-3-7-تضاد و طباق.. 46

 

3-2-3-8-حس­آمیزی.. 47

 

3-2-1-ویژگی های فکری علیرضا قزوه 48

 

3-2-1-1-علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس… 48

 

3-2-1-2-علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی.. 60

 

3-2-1-3-علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی.. 62

 

3-2-1-4-علیرضا قزوه و شعر اعتراض… 69

 

3-2-1-5-علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری.. 78

 

فصل چهارم: نتیجه ­گیری

 

نتیجه گیری.. 86

 

فهرست منابع و مآخذ. 89

 

بیان مسئله

 

علیرضا قزوه شاعر و نویسنده­ی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. او از جوانی به شعر و دین و وطن علاقه داشت و در همان دوران، شاهد اشغال فلسطین و جنگ تحمیلی به کشورش بود و مشاهده­ این اوضاع، نوعی روحیه­ی اعتراض را در شخصیت وی به وجود آورد. به نوعی که در شعر وی نیز تأثیر گذاشته، و در شعری که باعنوان (مولا ویلا نداشت) نمود واقعی پیدا کرده­است.

 

او به عنوان یک شاعر انقلابی و معترض با این که در جبهه­ی حق بر باطل حضور داشته ولی از قافله­ی شهدای هشت سال دفاع مقدس جدا مانده ­است و چون رفتار مخلصانه­ی آن شهیدان را به چشم خود دیده­بود، به انتقاد از اوضاع فعلی پرداخته­است و از سوء استفاده بعضی افراد از نام شهیدان زبان به شکوه گشوده­است.

 

وی آثار زیادی در حوزه­ مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر، داستان، سفرنامه و… بن­مایه­هایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت، آشکارا به چشم می­خورد.

 

هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل­ سبک­شناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبه­ زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.

 

نخست به تعریف سبک­شناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه­، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبه­ زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم. در این بررسی از ویژگی زبانی وی: استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی، تکرار کلمات، آواها و صداها و استفاده فراوان از­اسم­های اساطیری، تاریخی بررسی شده­است. از ویژگی­های ادبی وی­، استفاده فراوان از تشبیه­، تشخیص، تلمیح، واج­آرایی و غزل­سرایی و از جنبه­ فکری آثار او نیز، پنج محور با عناوین: ادبیات دفاع مقدس، اشعار آیینی و مذهبی، نهضت عاشورایی، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری، بررسی شده­است.

 

 

 

1-1-1-1-تعریف لغوی سبک­شناسی

 

از نظر لغوی، واژه­ی سبک، مصدر ثلاثی مجرد عربی است. به­معنای گداختن و ریختن و قالب­گیری کردن زر و نقره و “سبیکه” به معنی  پاره زر و نقره گداخته و قالب­گیری شده مشتق از آن است (­شمیسا، 1382: 11)

 

 

 

1-1-1-2-انواع مفهوم سبک

 

واژه­ی سبک در سه مفهوم بکار می­رود: سبک شخصی، سبک دوره  و  سبک ادبی­.

 

سبک شخصی: سبک خاص شاعر و نویسنده است و آثار او در طول قرون از اثر هر کس دیگری به نحو نمایانی متمایز نگاه می­دارد(مانند فردوسی، نظامی، حافظ). (همان: 9)

 

سبک دوره: سبک کلی کم و بیش به همه­ی شاعران و نویسندگان دوره­هایی از تاریخ ادبیات است. مثلا مختصات که در آثار شعر قرون چهارم و پنجم مشاهده می­ شود. (همان: 10)

 

سبک ادبی: وجوه تمایز آثار ادبی از آثار غیر ادبی است. آثار ادبی در جهان مختصات خاص خود را دارند. (همان: 10)

 

 

 

1-1-1-3-تقسیم بندی سبک

 

آنچه بیشتر مورد توجه شاعران و نویسندگان و محققان است سبک دوره است. از همه مهم­تر و معمول­تر، تقسیم سبک بر اساس دوره است­. لذا ادوار شعر فارسی به صورت زیر تقسیم شده­است:

 

سبک خراسانی: نیمه دوم قرن سوم  قرن چهارم و قرن بنجم

 

سبک حد واسط یا دوره سلجوقی: قرن ششم

 

سبک عراقی: قرن هفتم، هشتم و نهم

 

سبک حد واسط یا مکتب وقوع  واسوخت: قرن دهم

 

سبک هندی: قرن یازدهم و نیمه اول دوازدهم

 

دوره بازگشت: اواسط قرن دوازدهم تا پایان قرن سیزدهم

 

سبک حد واسط یا دوران مشروطیت: نیمه اول قرن چهاردهم

 

سبک نو: از نیمه دوم قرن چهاردهم به بعد. (همان: 13)

 

سبک نو و یا نیمایی یکی از تحولات مهم در شعر و نثر ادبیات فارسی  به­شمار می­رود.

 

سبک نیمایی نوعی هنجارگریزی و سنت­شکنی است. ردیف و قافیه که درشعر فارسی یکی از ارکان است، بندی و سدی برای شاعران دانستند. به­همین خاطر ایرج میرزا با شعر “انقلاب ادبی” زمینه بروز شعر نو فارسی را فراهم آورد و نیما یوشیج با سرودن شعر عاشقانه” افسانه ” از نظر شکل­ و محتوا تازگی در شعر فارسی به وجود آورد. در آن توصیفات و تعبیرات تازه­ای دیده می­ شود. قوه­ی تخیل نیز در آن بیشتر شده­است. (همان: 463)

 

 

 

1-1-1-4-انواع سبک نو

 

در شعر سبک نو و نیمایی سه شیوه رایج بوده ­است:

 

شعر آزاد: وزن عروضی دارد ولی جای قافیه­ها مشخص نیست.

 

شعر سپید: هر چند آهنگین است ولی وزن عروضی ندارد و جای قافیه­ها مشخص نیست.

 

شعر موج نو: نه­تنها وزن عروضی ندارد بلکه آهنگ و قافیه نیز ندارد و فرق آن با نثر معمولا در ارائه مطالب و نحو خاص بیان و بطور کلی در تخیل شعری­است. (همان: 346)

 

آنچه در­ بررسی سبک­شناشی یک اثر ادبی بیشتر مورد توجه قرار می­گیرد، ویژگی­های زبانی، ادبی و فکری آن اثر است. (غلامرضایی، 1377: 249)

 

در ویژگی زبانی به لغات و کلمات توجه می­ شود و در ویژگی­های ادبی به صناعات و آرایه­های ادبی و در ویژگی­های فکری به اندیشه­ها ودیدگاه ­های نویسنده و یا شاعر توجه می­گردد. (همان: 256)

:

 

زبان­شناسی مورد توجه تمام پژوهشگران در طی قرون و اعصار بوده که به‌عنوان رسالتی در جهان متمدن امروز به ترویج زبان و ادب و اصول و مبانی دانش آن پرداخته است. بنا بر هر دوره­ای، به دلیل وجود اقوام و تیره­های مختلف ایرانی که هرکدام زبان و گویش مخصوص خود داشتند، به وجود یک‌زبان یکپارچه نیاز بود که این را می­توان از آثار محققان در کشور­های اسلامی و ایران، همچنین در هند و رم باستان و یونان و سرزمین چین فهمید. به‌عنوان مثال، در سرزمین هند، زبان سانسكریت باستان تقریباً از نیمه­ی هزاره­ی پیش از میلاد مورد توجه و بررسی زبان­شناسان هندی بود؛ اما سانسكریت و­دایی و باستان هر دو به‌تدریج قدیمی شده و از كاربرد­ عادی كنار رفته­است. حتی در زمان هخامنشیان که دوره بیداری همبستگی ملی بود، باز نمی­توان از وجود یک‌زبان رسمی فراگیر سخن گفت، بدین ترتیب محصول این تلاش و پی­گیری مداوم در طول تاریخ بیش از سه هزار سال قدمت همان میراث فرهنگی است كه برای ما بازمانده و وظیفه حفاظت از آن بر عهده ما نهاده­ شده­است.

 

از جمله گنجینه­ی واژگان کهن فارسی، ترجمه­ها و تفاسیر قرآن کریم در قرن­های اولیه هجری است که تاکنون به‌عنوان منبع مهم زبان­شناسی به آن پرداخته نشده­است، امروزه توجه ویژه­ای به آن شده  و خوشبختانه دانشجویان و دانش­پژوهان زبان فارسی علاقه‌مندی خود را به تحقیق در این زمینه نشان دادند. مقالات و کتب چندی در مبحث تفاسیر و ترجمه­ها و ویژگی­های زبانی آن­ نگاشته شده، حتی درباره کاربرد «حروف مختلف» که در بخش پیشینه تحقیق به آن پرداخته ‌شده، اما کافی نیست و جا دارد به این تلاش ادامه داده و فرهنگ کاملی از کاربرد حروف، تکواژها، پسوندها               و پیشوندهای به‌کاررفته در منابع قدیمی قرون ۳ تا ۶ هجری گردآوری شود تا مورداستفاده محققان در جهت رمزگشایی متون کهن قرار گیرد.

 

هر انسانی مایل است بداند از کجا آمده و پیشینه فرهنگی و زبانی اجدادش چه بوده ­است، اطلاعات و کتاب­هایی که به میراث فرهنگی جهان معروف­اند و تاریخ بشری را هدایت کرده ­اند از جمله کتب آسمانی که جایگاهی برتر دارند و انگیزه­ این تحقیق مشارکت در سهمی از این جایگاه بوده ­است تا در نگهداری از زبان مادری سرزمین محبوب خود نقشی به یادگار بماند.

 

در این پایان نامه به کاربرد و معنای تکواژ «وا» در متون تفسیری قرون ۴ تا ۱۴ هجری پرداخته ‌شده  و منبع اصلی در گردآوری داده ­ها نرم‌افزار جامع­التفاسیر نور بوده که دو تفسیر تاج­التراجم و تفسیر نسفی از نسخه­ی ۲.۱ این نرم‌افزار و برای مابقی تفاسیر و ترجمه­های قرآن

 از نسخه­ی ۲.۵ استفاده گردیده­است.

 

انجام این تحقیق به یُمن کلام الهی و مفسّران عالِم که دارای فصاحت و بلاغت در سخن بودند بسیار لذت­بخش بود و ارشاد و هدایت استاد راهنمای گرامی نیز بر شیرینی کار می­افزود.

 

منابع مورد نیاز به طریق کتابخانه­ای و با بهره گرفتن از مقالات موجود در سایت­های علمی ـ پژوهشی در دسترس بوده و مورداستفاده قرار گرفته­است.

 

مهم‌ترین مشکلی که در این زمینه وجود دارد کمیاب بودن تفاسیر و ترجمه­های قدیمی قرآن است که در دسترس نگارنده این سطور قرار نگرفت و به‌ناچار به نرم­افزار مجمع­التفاسیر نور بسنده گردید. در این تحقیق برای اشاره به سوره و آیات قرآن؛ داخل پرانتز، نام سوره و در سمت چپ آن شماره‌ی نشانه­ی موردنظر آورده شده­است. (نام سوره/ شماره‌ی آیه) مثلاً (البقره/ ۳۴)، در ارجاع به ترجمه‌ی آیات نیز، نام ترجمه به همراه شماره‌ی جلد و صفحه‌ی آن ذكرشده است، به‌عنوان نمونه، (ترجمه­ی المیزان، جلد دوم، صفحه­ی ۵۳۰) که بدین­صورت نمایش داده شده­است: (المیزان، ج ۲: ۵۳۰)، در ارجاع مطالبی كه از سری كتاب­های چند جلدی است بعد از ارائه مطلب موردنظر، از علامت اختصاری «ج» استفاده‌شده که بیانگر جلد بوده و بعدازآن شماره­ جلد كتاب به همراه صفحه­ی مورد ارجاع بیان‌شده است؛ مانند: (نسفی، ج ۲: ۱۱۴۷) كه نشانگر صفحه­ی ۱۱۴۷ جلد دوم تفسیر نسفی است­. برای اشاره به سال انتشار، درصورتی‌که غیر از سال شمسی باشد با علامت اختصاری «خ.» به معنای خورشیدی و «م.» به معنای میلادی نمایش داده ­شده­است. مثلاً باطنی، محمد­رضا. (۱۳۵۴ خ.). همچنین در انجام این تحقیق چنانکه گفته شد از نرم‌افزار «جامع­التفاسیر نور نسخه­های ۲.۱ و ۲.۵» استفاده‌شده، كه برنامه‌ای است با محتوایی غنی و امكاناتی مفید كه مسیر پژوهش را برای پژوهشگران علوم اسلامی و دانش‌پژوهان قرآنی هموار ساخته­است که توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی قم انجام گرفته­است و برنده جایزه جشنواره جهانی سران ۲۰۰۹ میلادی (WSA) گردیده­است. ا­ین نرم‌افزار حاوی قابلیت‌های متنی كه شامل متن كامل ۳۰۲ عنوان کتاب در ۱۴۱۹ جلد در زمینه­ی: تفسیر، ترجمه، آوانگاری، لغت و فرهنگ­نامه قرآنی، متن کامل قرآن كریم، ۱۸۳ عنوان تفسیر فارسی و عربی، ۵۵ ترجمه­ی فارسی، ۴۷ ترجمه در ۲۵ زبان خارجی، متن کامل ۴ عنوان تفسیر انگلیسی، ۵ فرهنگ­نامه معتبر قرآنی، ۴ لغت­نامه و … امكان جستجو­ی پیشرفته در متن قرآن كریم و تفاسیر، ارتباط آیه­ی انتخابی با ترجمه­ها و جایگاه دقیق آن در تفاسیر است، كه­ در معرفی و بیان ویژگی­های برخی از تفاسیر و ترجمه­ها به زبان پارسی کهن و نویسندگان آن‌ ها در فصل سوّم و نیز ارائه­ نمونه­ها و دسته­بندی داده ­ها از کاربرد تکواژ «وا» در متون تفسیری مفسران  و مترجمان قرآن به پارسی کهن و ارائه­ آیات آن در فصل چهارم، از این نرم­افزار به‌عنوان یكی از منابع اصلی این تحقیق استفاده‌ شده­است. این تحقیق در پنج فصل تنظیم شده­، كه فصل اول: درباره كلیات تحقیق، فصل دوم: درباره زبان فارسی و اجزای زبان و ویژگی­های زبان کهن فارسی بحث گردیده، فصل سوم: معرفی متون تفسیری و ترجمه قرآن به زبان پارسی کهن، مورداستفاده در این نوشتاراست و فصل چهارم: به ارائه کاربرد­ها و معانی متعدد تکواژ «وا» در ترجمه­­ها و تفاسیر قرآن به زبان پارسی کهن و معادل­یابی آن در زبان عربی و آیات قرآن پرداخته و فصل پنجم نیز نتیجه‌گیری از جستجوی تکواژ «وا» در زبان کهن پارسی و سیر تحول آن تا به امروز را بیان می کند و پیشنهاد‌هایی نیز ارائه گردیده­است.