وبلاگ

توضیح وبلاگ من

دانلود پایان نامه ارشد : بررسی عناصر طبیعت در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی گنجوی

 
تاریخ: 05-11-99
نویسنده: نویسنده محمدی

پیوند بین انسان و طبیعت ارتباطی جاودانی و ناگسستنی است؛ این ارتباط سبب شده تا شاعران نیز بیش از هر چیز دیگر از آن الهام گرفته و سروده­های خود را به تصویرهای رنگارنگ طبیعت مزیّن و مخاطبانِ اشعارِ خود را به گشت و گذار در این تصاویر زیبا دعوت کنند. نگاهی هرچند گذرا به اشعار شاعران پارسی زبان در نخستین ادوار شعر فارسی، بیانگر میزان توجه این گویندگان به طبیعت است. البته این امر چیزی نیست که محدود به آن دوره باشد و آثار آن را در همه­ی دوران حیات ادبی این سرزمین به خوبی می­توان شاهد بود چنانکه در تمام قالب­های شعریِ شعرای قرن ششم با انواع مضامین دیده می­ شود. نظامی نیز یکی از شاعرانی است که از وصف های طبیعت برای هرچه زیباتر شدن کلامش و انتقال معنا به مخاطب بهره­ی فراوانی برده است و با آوردن مظاهر گوناگون آن همچون گل­ها، درختان و انواع میوه­ ها و حیوانات و… تصاویر بکر و زیبا را پیش روی خواننده­ی آثار خود قرار می­دهد که با گذر زمان هیچ گاه دچار کهنگی و فرسودگی نخواهد شد. در این پایان نامه ابتدا عناصر طبیعت از دو منظومه­ی خسرو و شیرین و لیلی و مجنون استخراج شده و پس از تقسیم ­بندی به کاربرد­های این عناصر توسط نظامی پرداخته شده است.شایان ذکر است که عناصر طبیعی این دو منظومه در کنار هم مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه نشده است؛ این پایان نامه در پنج فصل به شرح زیر تدوین گردیده است:

 

فصل اول : با عنوان کلیات تحقیق و فصل دوم : دربارۀ بنیاد نظری پایان نامه که شامل تعاریف مباحث اساسی و بنیادی است. فصل سوم : معرفی احوال، آثار و سبک نظامی و فصل چهارم : در این فصل عناصر و تصاویر موجود در دو اثر (خسرو وشیرین و لیلی و مجنون) که نظامی به­ طور کلی از طبیعت گرفته است استخراج و کاربرد شاعر از طبیعت و عناصر آن که برای القاء مفاهیم و مقاصد خود و هم­چنین تصویر آفرینی استفاده کرده ، مورد بررسی و تحلیل و تجزیه قرار گرفته است. فصل پنجم : این فصل شامل نتیجه گیری، جداول و نمودارهاست.

 

در این پایان نامه از کتاب خسرو وشیرین و لیلی و مجنون به تصحیح حسن وحید دستگردی استفاده شده است.  تعدادی از ابیات به عنوان شاهد مثال آورده شده و بقیه‌ی آنها برای پرهیز از حجیم شدن پایان‌نامه در آخر هر بخش ارجاع داده خواهد شد و در قسمت ارجاعات به جای خسرو و شیرین از حرف اختصاری (خ) و به جای لیلی و مجنون از حرف اختصاری (ل) استفاده شده است.در قسمت ارجاع تشبیهات ، چون بیشتر تشبیهات از نوع گسترده هستند برای کوتاه شدن ارجاعات این نوع تشبیه بدون ذکر نام و ففط مشبه به آنها ذکر شده و تشبیهات مرکّب، بلیغ اضافی، مضمر و تفضیل با ذکر نام و مشبه به ذکر شده است.

 

1-2  بیان مسأله

 

طبیعت از گذشته تا به حال مورد توجه هنرمندان از جمله شاعران بوده است، زیرا اولین چیزی که هرانسان در زندگی خود درک کرده و

پایان نامه

 خود را در آن می­بیند طبیعت است.البته نگاه هر شخص به طبیعت نسبت به شخص دیگر متفاوت است،چه بسا افراد عادی هر روزه از کنار عناصر طبیعت می­گذرند اما به آن توجه نمی­ کنند اما یک هنرمند یا شاعر به هرکدام از این عناصر با دیدی هنرمندانه می­نگرد و از آن­ها تصاویری بکر و زیبا خلق می­ کند.یکی از این هنرمندان نظامی گنجوی است، که وصف طبیعت یکی از ویژگی­های شعر اوست. این پایان نامه سعی بر آن دارد که انواع عناصر طبیعت مورد استفادۀ نظامی در دو اثر خسرو و شیرین و لیلی و مجنون را بررسی کند و پر بسامدترینِ این عناصر را در این دو منظومه نشان دهد، و نقش عناصر طبیعت در صور خیالِ شاعر را و پرکاربردترین آن را مشخص نماید.

 

روش گردآوری اطلاعات پایان نامه ، کتابخانه­ای و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. روش تجزیه و تحلیل بدین صورت است، ابتدا تمام ابیاتی که در برگیرنده­ی عناصر طبیعت در دو منظومه است استخراج شده ، سپس با توجه به سؤالات مطرح شده، هر یک از ابیات، مورد بررسی قرار گرفته است.

 

1-3 سوالات تحقیق

 

پرسش اصلی این تحقیق آن است که :

 

طبیعت در مثنوی­های خسرو و شیرین و لیلی و مجنون چه نقشی ایفا می­ کند؟

 

و پرسش­های دیگر تحقیق عبارتند از :

 

1- نظامی در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون از چه عناصر طبیعی استفاده کرده است؟

 

2- پرکاربردترین عناصر طبیعت در دو مثنوی نظامی کدامند؟

 

3- شاعر از عناصر طبیعت در کدام ساخت صور­خیال بهرۀ بیشتری برده است؟

 

1-4 اهمیت و ضرورت تحقیق

 

با توجه به اینکه تا کنون تحقیق جامع و کاملی که تمام عناصر طبیعت را در دو مثنوی خسرو وشیرین و لیلی و مجنون مورد بررسی قرار نداده است؛ این پایان نامه و نتایجی که به دست خواهد آمد، مورد توجه خواهد بود.

 

1-5 پیشینۀ تحقیق

 

کتاب­ها و مقالات مطالعه شده نشان می­دهد که دربارۀ عناصر طبیعت در خمسۀ نظامی صورت گرفته است.که می­توان به این آثار اشاره کرد:

 

1 -آقای دكتر مظاهر نیكخواه در فصلنامة ادبیات فارسی (علمی-پژوهشی) پاییز و زمستان 1388 به تحریر مقاله ای تحت عنوان تناسب تصاویر طلوع و غروب با موضوع حكایت در آثار نظامی گنجوی پرداخته است كه در آن به تصویرسازی هایی كه نظامی درباره طلوع و غروب كرده است با آوردن شواهدی از آنها اشاره می كند.

 

2-تصاویر خیال در خسرو و شیرین نظامی نوشتة دکتر محمد جاویدی صبّاغیان که در کتاب مجموعه مقالات همایش نظامی توسط دکتر ثروت آورده شده است ، با بیانی اجمالی به بررسی انواع تصاویر خیال در منظومة خسرو وشیرین نظامی پرداخته که یکی از آن ها تصویر مظاهر طبیعت است.

 

3- دكتر بهروز ثروتیان نیز در كتاب اندیشه های نظامی گنجوی به توصیفات و تصویرسازی در اشعار نظامی پرداخته است.

 

1- 6 اهداف تحقیق

 

1– مشخص کردن مهارت نظامی در استفاده از عناصر دنیای واقعی برای بیان مفاهیم و مقاصدش و هم­چنین زیبایی آفرینی

 

2- آشکار کردن عناصر مهم تشکیل دهندۀ صور خیالِ شاعر

 

1- 7 فرضیه ­های تحقیق

 

1- نظامی از طبیعت برای زیباسازی اشعارش و القاء معنا و مفهوم به مخاطب استفاده کرده است.

 

2– نظامی به طور چشمگیری در سرودن مثنوی های خود ازهمۀ عناصر طبیعت بهره گرفته است.

 

3-پرکاربردترین عنصر طبیعت در توصیفات نظامی گلها و درختان هستند.

 

4- تشبیه پر کاربردترین صنعت توصیف شاعر در تصویرگرایی است.

 

1- 8 حدود و قلمرو تحقیق

 

حدود و قلمرو این تحقیق، بررسی عناصر طبیعت در دو منظومۀ خسرو وشیرین و لیلی و مجنون نظامی است.


فرم در حال بارگذاری ...

« دانلود پایان نامه ارشد : بررسی عناصر حماسی در قصاید سبک خراسانیدانلود پایان نامه ارشد : بررسی عناصر قصه در مثنوی «جمشید و خورشید» سلمان ساوجی »