وبلاگ

:

 

نمایش نامه نویسی طنز، به روز کردن آن و به عبارتی نو آوری در آن در کلیه عوامل نمایش اعم از مکالمه، حرکت، ساختار، شخص بازی، از یکدیگر تفکیک ناپذیر است و در صورت آفرینش متن طنز نمایشی بدون در نظر گرفتن مسائل روز، قدرت نمایشنامه در طرح لبخند ضعیف و لحظه ای می شود. مطمئناً با کسالت مخاطب همراه است. و از آنجائیکه طنز ارتباط تنگاتنگ با فرهنگ هر ملت دارد و هر ملتی به فکر پیشرفت خود و آینده است و هر پیشرفتی مستلزم تغییر افکار مردمان آن سرزمین است. بنابر این نیاز، تغییر افکار متفکرین به خصوص نویسندگان طنز در نمایش نامه می تواند به موفقیت این هدف مردمی نقش به سزایی داشته باشد.

 

و با شناخت اصول شناخته شده سنتی شیوه های طنز آوری علاوه بر شناخت فرهنگ و پس از آن شیوه های مشخص شده طنز با به روز آمد کردن آن می توان یک نمایشنامه طنز مردم پسند کامل به وجود آورد.

 

حرفهای دیروز که باعث خنده می شد امروزه خنده دار نیست. اگر یک لطیفه چند بارتوسط یک نفرشنیده شود.  میزان خنده آوری آن لطیفه کاهش می یابد. بنابر این نویسندگان طنز می بایست به فکر طنز نو باشند.

 

 

 

طرح موضوع:

 

ادبیات نمایشی یا دراماتیک از انواع مهم ادبیات است که به دو نوع کمدی و تراژدی تقسیم می شود. در نوع کمدی اثر نمایشی است که توجه بیننده را به خود جلب کرده و باعث سر گرمی می شود و هدف کمدی خنده و تفریح است اما در واقع مسائل جدی در پرده شوخی مطرح می شود.

 

معادل کمدی در ایران را در بخش نمایش های سنتی مثل بقال بازی، نمایش تخته حوضی و سیاه بازی داریم که برای ایجاد روحیه ایی شاد و خنده در بین مردم اجرا می شود. با تاکید بر اینکه خنده تعادل آدمی را حفظ می کند نیاز بشر به پرداخت طنز و شوخی بااهمیت است.

 

همه ما مایل هستیم در زندگی موفق باشیم. و موفقیت بیشتر از هر چیز به سلامت روح و جسم مرتبط است و نمی توان تاثیر خنده و شوخی را در این سلامت روان انکار کرد.

 

بنابر این خندیدن و شاد بودن رسیدن به موفقیت است و اگر نویسندگان طنز مردمان را شاد کنند علاوه بر آنکه در سلامت آنها نقش دارند در موفقیت آنها نیز تاثیر گذار می باشند.

 

کار خوب آن است که تبسمی از شادمانی بر چهره دیگری ظاهر کنیم محقق بر آن است که به طنز نویسی بهای بیشتری بدهد طنز پرداز بیش از هر چیز بیننده ایی دقیق است و باید بداند طنز پردازی با طنز پرانی متفاوت است او باید متوجه ویژگی های متغییر جامعه که برای مردم به عنوان مشکل مطرح است باشد. محقق در این تحقیق میخواهد با شیوه های طنز آوری و بسط این موضوع اثر گذاری در توجه بیشتر به طنز نویسی ادبیات نمایشی معاصر ایران داشته باشد و شیوه های جدید طنز آوری را به همراه خلاقیت و راهکارهای جدید طنز نویسی ارائه دهد.

 

پژوهش حاضر بر آن است پس از شناخت اصول سنتی نمایشنامه نویسی طنز ایران، که درطنز نویسی نمایش  کاربردزیادی دارد. به نویسنده توصیه می کند با شناخت این اصول وچگونگی استفاده ازقدرت تفکر وخلاقیت درنوشتن نمایشنامه طنز نوآوری داشته باشد.وباافزایش طنزپرانی به میزان کافی از کسالت نمایش  نامه برای مخاطب بکاهد.

 

 

 

فرضیه پژوهش:

 

با مطالعه ای از آمار نمایشنامه های چاپ رسیده در دوره معاصر به فقر طنز در نمایش نامه های مکتوب پی برده می شود و این فقر با ساده انگاری طنز و بی توجهی به آن همراه است و چه بسیاری از نمایش نامه های مکتوب به جای طنز آفرینی و نو آوری در آن با مطالب کسل کننده تکراری خواننده را بی توجه تر به نمایش نامه طنز کرده است اگر قرار است نمایش نامه ای از شلیک خنده برای مخاطب دور باشد بهتر است

 نام خود را به عنوان طنز حذف کرده و به عنوان یک نمایش نامه بامزه و جالب معرفی شود.

 

1-چگونه می توان با شناخت شیوه های طنز نویسی سنتی در عوامل نمایش به شیوه های نو از طنز نویسی دست یافت؟

 

2-چگونه می توان با شناخت طنز پرانی میزان خنده آوری یک نمایش را می توان  افزایش داد؟

 

3-چگونه نویسنده می تواند با بهره گرفتن از تفکر واگرا خود به سوی یک طنز کامل برود؟

 

روش تحقیق

 

در این مطالعه با توجه به موضوع و ویژگی های آن، اساس کار، به روش کتابخانه ای نهاده شده است. و از منابع مکتوب کتاب، مقاله، پایان نامه استفاده شده است و بدنه اصلی تحقیق مبتنی بر شیوه ی توصیفی– تحلیلی می باشد.

 

پیشینه تحقیق

 

طنز در ایران

 

طنز در ایران بیشتر در شعر نمود پیدا کرد. و حافظ و عبید زاکانی در این راستا ظهور داشته اند. که بیشتر طنز زیر پوستی و رندانه را در بر می گرفت.

 

در دوره مشروطه طنز بیشتر سیاسی و اجتماعی بود و هجو روز به روز رشد می کرد و طنز از میان اشعار دربار به میان مردم راه پیدا کرد.

 

طنز از شعر به روزنامه ها آمد. روزنامه نسیم شمال که توسط اشرف الدین گیلانی با سروده های طنزش به چاپ می رسید و در میان مردم محبوبیت زیاد داشت.

 

سفر طنز در ادبیات نمایشی به صورت مکتوب، سفر تدریجی بود. زیرا نمایش نامه های طنز به خصوص نمایش نامه های سنتی به صورت بداهه انجام می گرفت.

 

طنز بازتابی از افکار درونی آگاهانه و ناآگاهانه طنز پرداز را شامل می شود که طی بازتاب شرایط فرهنگی و اجتماعی و سیاسی، دوران زندگی او را در بر می گیرد. و بازتابی اعتراض گونه  را به نمایش می گذارد.

 

بانگاهی به انگشت شمار بودن طنز نویسان نمایش ایرانی و کتاب های چاپ شده به کم توجهی در بررسی شیوه طنز پردازی در ادبیات نمایشی ایران دست می یابیم و این سابقه بررسی و پیشینه برای طنز کشورمان به کاستی و کم توجهی صاحب نظران و نویسندگان طنز را به ادبیات در راستای نمایش طنز می رساند نویسندگان متن طنز نمایشی آنقدر انگشت شمارند که حتی با دارا بودن یک متن نمایش آنها را در زمره طنز نویس ایران قرار داده اند.

 

نمایشنامه نویسان طنز در سال 1310 تا 1320، میرزا فتحعلی خان آخوندزاده، میرزاده عشقی،میرزآقاتبریز ،حسن معاصر، رضا کمال شهرزاد، حسن مقدم، ذبیح بهروز، سید علی خان نصر و صادق هدایت (فقط با یک نمایشنامه طنز با نام افسانه آفرینش) به عنوان اولین نمایشنامه نویسان طنز در ایران در اولین دهه هجری شمسی نام برده می شوند و بهرام بیضائی، علی نصریان، غلام حسین ساعدی، بیژن مفید و اکبر رادی و سپس پس از انقلاب عباس نعلبندیان. محمود استاد محمد، محمد چرمشیر، فرهاد آئیش، حمید امجد، حسین کیانی، علیرضا نادری، کوروش نریمانی، نادر برهانی وند، جلال تهرانی، حسن وارسته، محمد یعقوبی به عنوان نمایشنامه نویسان طنز  نام برده شده اند این آمار در همایش تخصصی سومین جشنواره بین المللی تئاتر اصفهان طی مقاله ای با نام تکنیک خنده و طنز در آثار ادبیات نمایش سال 1384 توسط عبدالرحمن عزیز گفته شده است و در این خصوص مقاله هایی نیز به صورت جزئی به طنز ایران توسط داوود فتحعلی بیگی، علی نصیریان قطب الدین صادقی، فرهاد ناظر زاده کرمانی، یداله آقا عباسی و … پرداخته شده است. و از این مقاله ها در پایان نامه استفاده شده و در منابع این پایان به صورت کامل نام برده شده است. طنز به دلیل اینکه می بایستی به روز نوشته شود تا اثر گذاری عمیق خود را در مخاطب داشته باشد. بنابر این نیاز به پژوهش های تازه و نگاه ها و بررسی های تازه دارد. تا بتواند به درستی نقش خود را در ذهن مخاطبین ایفا کند.

 

نمایشهای شادی آور ایران

 

در ارتباط با طنز، بزرگان زیادی نظریه کاربردی داده اند. از جمله افلاطون، توماس هایس  هنری برگسون، فروید، اسپنسر و … که در بخش نظریه در تقسیم بندی های معنی شناسی طنز، نشانه شناسی طنز و … صحبت آنها آورده شده است اما در ارتباط با ادبیات نمایشی معاصر ایران و آن هم در جایگاه طنز. با توجه به اصول طنز آوری از روش سنتی، محمد باقر انصاری پژوهش کاملی در این زمینه ارائه داده اند (محمد باقر انصاری، نمایش روحوضی، 1378) وی در این کتاب در فصل سوم به ماهیت و ساختار نمایش های شادی آور ایران و در فصل چهارم به بررسی عناصر خنده سازی در نمایش شاد آور رو حوضی پرداخته است. پیشنهاد به نگهداری از تمام نمایش هایی که بازتاب نمایش روحوضی است را به صورت بایگانی ملی تئاتر ایران نگهداری شود را داده است. و همچنین پیشنهاد داده اند که با روز آمد کردن این نمایش سنتی آنها را به سوی کمدی ملی سوق دهیم و در این راستا  رویا صدر پس از بررسی کوتاه طنز نگاهی به طنز در ایران از ابتدای انقلاب اسلامی  نموده است. (رویا صدر، بیست سال با طنز، 1381) ایشان با یک آمارگیری از کلیه طنز های نوشته شده و مکتوب ایران معاصر، توجه را به فقر طنز نمایشی مکتوب شده سوق می دهد. بهرام بیضائی از طنز ایران با نام نمایش های شادی آور نام می برد وی می گوید: در سرزمینی که لحظه های شاد زندگی اکثریتش انگشت شمار است، نمایش مضحک اگر هم هست عقده دار است. (بهرام بضائی، نمایش در ایران، 1379، 157) وی درادامه می گوید:مضحکه ای که هست برای جبران هر چه بیشتر لحظه های تلخ هر چه بیشتر خود را به لاقیدی و مسخرگی و بی بند باری می زند و این راهی به زیاده روی است. از طرفی در چنین محیط، اگر عامی بخواهد حرفی درباره محیطش بزند ناچار است چهره معترض خود را با صورتک مضحکه بپوشاند

 

وی از کلماتی همچون، عقده دار، لاقیدی، مسخرگی، چهره معترض صورتک مضحکه، زیاده روی در این چند جمله از توصیف نمایش های شادی آور استفاده کرده است که تلخی هر چند بیشتر طنز ایران به خصوص در حیطه نمایش را به ما یاد آور می شود. و در ادامه همین سخنان وی به تلخی بیشتر جایگاه نمایش طنز در ایران ما را می رساند وی در کتاب نمایش در ایران ، از زمان صفویه شیوه های طنز نمایش ایران را به توصیف رسانده است و نمایی کامل از تاریخچه نمایش شادی آور ایران و از جمله نمایشهای سنتی و چگونگی شکل گیری و تغییر آن را برای ما به خوبی به تصویر می کشد. و  حسین بهزادی به طنز ایران در چهار فصل به صورت جزئی تر پرداخته است. و در خصوص طنز در ارتباط با کلمات، عاطفه، بازی با الفاظ، متلک، و … به همراه مثال نام برده و مختصر توضیح داده است و طنز در بازیهای نمایشی چند نمایشنامه را بررسی کرده است. (حسین بهزادی، طنز و طنز پردازی در ایران، 1378)