فهرست مطالب
فهرست تصاویر
فصل اول :کلیات تحقیق
1-1 تعریف مسئله …………………………………………………………………………………………… 2
1-2 ضروریات و اهمیت تحقیق ………………………………………………………………………………. 2
1-3 سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………. 2
1-4 فرضیات ………………………………………………………………………………………………………….. 3
1-5 اهداف اصلی و فرعی ……………………………………………………………………………………………………… 3
1-6 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………..3
1-7 روش جمعآوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………………… 3
1-8 کاربرد تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………. 4
1-9 پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 4
1-10 چگونگی انجام پروژه عملی ……………………………………………………………………………………………… 5
فصل دوم : حضور گرافیک در شرکتهای هواپیمایی
2-1 نگاهی اجمالی به پیشینه شرکتهای هواپیمایی ……………………………………………………………………………… 8
2-2 کاربرد گرافیک در شرکتهای هواپیمایی ………………………………………………………………………………………. 15
2-2-1 پوستر ………………………………………………………………………………………………………………… 17
2-2-2 تبلیغ مجلهای ………………………………………………………………………………………………………………20
2-2-3 طراحی سایت ………………………………………………………………………………………………………………. 21
فصل سوم : چگونگی طراحی آرم شرکتهای هواپیمایی
3-1 نیاز جامعه بعد از انقلاب صنعتی به طراحی آرم ……………………………………………………………………………. 24
3-2 پیشینه طراحی آرم برای شرکتهای هواپیمایی ……………………………………………………………………………. 26
3-2-1 پیشینه آرم شرکت هواپیمایی در جهان ……………………………………………………………………………………. 26
3-2-2 پیشینه آرم شرکت هواپیمایی در ایران …………………………………………………………………………………….. 27
3-3 ویژگیهای امروزی آرم شرکتهای هواپیمایی ………………………………………………………………………………. 28
3-3-1 هویت ……………………………………………………………………………………………………………………… 30
3-3-2 آرمهای نوشتاری …………………………………………………………………………………………………………. 33
3-3-3 رنگ …………………………………………………………………………………………………………………………. 36
3-3-4 فرم و خطوط ………………………………………………………………………………………………………….. 37
3-4 بازسازی آرمهای شرکتهای هواپیمایی ………………………………………………………………………………………… 41
3-4-1 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی فرانسه ……………………………………………………………………………………… 42
3-4-2 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی آلیتالیا ……………………………………………………………………………………… 42
3-4-3 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی ایبریا ………………………………………………………………………………………… 43
3-4-4 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی لوفتانزا ……………………………………………………………………………………… 44
3-4-5 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی کوآنتس …………………………………………………………………………………… 44
3-4-6 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی تایی(تایلند) ……………………………………………………………………………… 45
3-4-7 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی آمریکا ………………………………………………………………………………………. 46
3-4-8 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی اِس آ اِس …………………………………………………………………………………. 47
3-4-9 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی جی اِی ال (ژاپن) ……………………………………………………………………. 47
3-5 هویت سازمانی در شرکت های هواپیمایی …………………………………………………………………………………….. 48
3-5-1 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بریتانیا …………………………………………………………………………….. 51
3-5-2 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بی اِم آی ………………………………………………………………………… 53
3-5-3 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بی اِم آی کوچولو …………………………………………………………… 54
3-5-4 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی گلف (خطوط هوایی خلیج )……………………………………………. 55
3-5-5 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی اتریش …………………………………………………………………………….. 56
3-5-6 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی دلتا …………………………………………………………………………………. 57
3-5-7 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی استار الی ینس ……………………………………………………………….. 58
3-5-8 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی یونایتد …………………………………………………………………………….. 59
3-5-9 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی ایرایشیا …………………………………………………………………………… 61
3-6 تحلیل بصری در این پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 62
3-6-1 نمونه پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………….. 64
3-6-2 جدول شماره 1 : توزیع فراوانی نتایج سوالات پرسشنامه …………………………………………………………. 65
3-6-3 جدول شماره 2 : ماتریسها ……………………………………………………………………………………………………….. 67
3-6-4 نمونه آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل …………………………………………………………………………. 68
نتیجهگیری ………………………………………………………………………………………………………………… 85
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………. 87
تعریف مسئله
آرم، یکی از آثارگرافیک است که با وجود کوچک بودن، معیارهای پیچیده وبسیار ظریفی دارد و به ناچار طراح باید به هنگام طراحی، درکی درست وکامل از چگونگی راه حل مسایل و ریزهکاریهای بصری و اجرای فنی و رسامی داشته باشد و بتواند با تسلط از عهده اداره و ترکیب جزئیات میلیمتری و حساس فرمهای نقش برآید و موفق به بیان تصویری موجز در محدوده تنگ و مختصر آرم شود طبیعی است چنین روندی احتیاج به تجربه فراوانی دارد و مطالعه وکار بسیاری را طلب میکند. در نتیجه شناخت و بررسی بصری شاخههایی از آرم که از گرافیک سالمتر و قویتری برخوردارند، ضروری میباشد که یکی از این زمینهها، آرم شرکتهای هواپیمایی است که به علت داشتن امکانات مالی خوب و سرمایه کلان این گونه مؤسسات، معمولاً از بهترین و با تجربه ترین طراحان گرافیک استفاده میکنند و بخشی ارزشمند از آرمهای دنیا را به وجود آوردهاند. انتخاب موضوع بررسی بصری آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل برای پژوهش به دلیل نو بودن آن و این مسئله است که طبق تحقیق و بررسی انجام شده درسایت ایرانداک و سایت دیگر دانشگاهها هنوز به طور مستقیم تحقیقی در رابطه با آن انجام نشده است. در این پژوهش قرار است با جمعآورری و بررسی و تحلیل آرمهای شرکتهای هواپیمایی ویژگیهای بصری این آرمها شناخته و معرفی گردد.
1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق
ضرورت و اهمیت موضوع به این دلیل است که بسیاری از دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان رشته ارتباط تصویری نکات مهم و ظریف و درست طراحی یک آرم ماندگار را به درستی نمیدانند و در طراحی رعایت سلیقه و خواست جامعه و معرفی درست سازمانها و در واقع دانستن رابطه تعاملی- اثرگذاری و اثرپذیری را هنوز آگاه نیستند و فکر میکنند با تکیه بر مهارتهای دوران تحصیل و بیرنگ دانستن نقش مخاطبان بر اساس سلیقه فردی و شخصی میتوانند ارائه یک آرم موفق داشته باشند و از آنجایی که آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل منحصر به فردترین و حتی شاید در مواردی بتوان گفت، بعد از پرچم هرکشور، نقش یک هویت ملی را دارند و بهترین طراحان و شرکتهای تبلیغاتی جهان این آرمها را طراحی کردهاند ، ضرورت انتخاب این پژوهش احساس گردید.
1-3 سوالات تحقیق
1- آیا از نوعی شبکه “گرید” در طراحی آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل استفاده شده است؟
2- عناصر بصری چگونه و به چه تناسباتی در این آرمها استفاده شدهاند ؟
3- رنگ در آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل با چه اصول و ضوابطی استفاده شده است؟
4- نوع حروف به کار رفته در آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل چگونه است و چه قلمهایی بیشتر استفاده شده است ؟
5- برای طراحی آرم شرکتهای هواپیمایی بیشتر از شکل کدام پرندهها استفاده شده است ؟
6- غیر از پرندگان از کدام اشکال شمایلی در آرم شرکتهای هواپیمایی بیشتر استفاده شده است ؟
1-4 فرضیات
1- برای طراحی آرم شرکتهای هواپیمایی ، بیشتر از شکل استیلیزهی پرندگان استفاده شده است.
2- پس از شکل پرنده، دایره به عنوان نماد خورشید، بیشترین شکلی است که در آرمهای شرکتهای هواپیمایی دیده میشود.
1-5 اهداف اصلی و فرعی
منظور از انجام این پژوهش تقریباً در تعریف مسئله ذکر شد. هدف اصلی، همان شناخت این شاخه مهم از طراحی آرم، یعنی آرم شرکتهای هواپیمایی بینالمللی در جهان است که میتواند برای طراحان گرافیک خط دهنده و آموزنده باشد زیرا همان گونه که اشاره شد، برجستهترین طراحان گرافیک دنیا این آرمها را طراحی کردهاند و اهداف فرعی هم همه مرتبط با این هدف اصلی هستند و به نوعی در سوالات پژوهش مشخص شدهاند.
1-6 روش تحقیق
این پژوهش، باتکیه بر روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.« در این روش محقق علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله میپردلزد. به طور کلی تحقیقات توصیفی به سه یا چهارگروه تقسیم می شوند که تحقیقات زمینه یاب، تحقیق موردی، تحقیق تحلیل محتوا، قوم نگاری از انواع این تحقیق است.»(حافظ نیا،71،1389) ابزار این پژوهش، پرسشنامهای است که به تعداد 255 نسخه بعد ازجمع آوری نمونه آرمهای شرکتهای هواپیمایی بین الملل جهت بررسی عناصر بصری این آرمها پاسخ داده شده است و نتایج جمع بندی حاصل از این تحلیل به صورت جامعه آماری و همچنین ماتریسها برای نمایش و درک بهتر ارائه گردیده است.
1-7 روش جمعآوری اطلاعات
جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به شیوه کتابخانهای و میدانی میباشد که برای انجام آن در زمان تعیین شده، هرآنچه درکتابخانههای دانشگاهها شامل کتابهای مرتبط با پژوهش، مقالات علمی پژوهشی و پایان نامهها و اینترنت، … اعم از فارسی ولاتین بود، با دقت از نظر گذرانده شد و بخش مورد نیاز منابع لاتین ترجمه و مطالب و تصاویر جمع آوری شد.
1-8 کاربرد تحقیق
نتایج این پژوهش و شناخت و بررسی بصری آرمهای شرکتهای هواپیمایی که از گرافیک سالمتر و قویتری برخوردار هستند میتواند برای دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان رشته ارتباط تصویری باعث شناخت نکات مهم و ظریف این بخش ارزشمند از آرمهای دنیا و کمک به طراحی یک آرم موفق و سالم باشد.
1-9 پیشینه تحقیق
در رابطه موضوع بررسی بصری آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل مطالعات نظاممندی به صورت کتاب، پایان نامه و مقاله در ایران صورت نگرفته است و با توجه به تحقیقات صورت گرفته شده، در زیر به تعدادی که در زمینه طراحی آرم و یا عناوین مرتبط به آن در زمینه مطالعات پیشینه پژوهش لازم میباشند، اشاره شده است :
فهیمه پهلوان (1381) در کتاب” درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم” که براساس روشهای پیشنهادی پیرس دربارهی دسته بندی نشانهها و نظریهی ارتباط کلامی رومن یاکوبسن شکل گرفته است. به سنجش330 آرم منسوب به مؤسسات، سازمانها و وزارتخانههای دولتی بین سالهای (1357 تا1377) میپردازد و از طریق پرسشنامهای که برای دستیابی به اهداف پژوهش طراحی شد و نتایج آماری به دست آمده از این پرسشنامهها ، خصوصیت طراحی این آرم ها را بیان میکند.
کریسپین سورلو[1] و جورجیا ایلو[2] (2007) در مقاله پژوهشی با عنوان “افتخارملی، سرمایه جهانی: بررسی نشانه شناسی اجتماعی آرم بصری(برند) در صنعت هواپیمایی” انتشارات سیج در کتابخانه دانشگاه واشنگتن به بررسی 561 آرم قرار گرفته برروی دُم هواپیماها در شرکتهای هواپیمایی مختلف به عنوان نمونه بصری میپردازد و نشان میدهد که چگونه زوج جهانی- محلی را می‌توان به لحاظ نشانه شناسی مدیریت و محقق کرد. بررسیها متشکل از سه بخش و رشته است: الف) یک بررسی توصیفی است که نشان دهنده فرهنگ واژگان بصری به شدت محدود و زیبایی شناسی بارز ناشی از طراحی دم هواپیما است. ب) بررسی تفسیری که استراتژیهای ارتباطاتی و معنای احتمالاتی را مورد توجه قرار میدهد که ضمیمه منابع بصری مختلف هستند. ج) بررسی انتقادی ارتباط تصمیمگیریها درباره طراحیها و آرم گذاری با اقتصاد سیاسی و فرهنگی جهانی سازی و صنعت هواپیمایی.
اشرف موسوی (1373) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “طراحی گرافیک بخش نشانه و علائم” که عمدتاً با روش جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی انجام شده است، در فصلهای مختلف به انواع نشانه و علائم، عوامل مؤثر بر نشانه، طراحی نشانه، چگونگی تبدیل ایده به تصویر و کاربردهای مختلف آن اشاره کرده است و نتیجه این پژوهش ایجاد نوعی هماهنگی و برنامه ریزی در صرف وقت، انرژی و استفاده از تجربه و خلاقیت در طراحی میباشد.
داریوش جعفری (1384) در پایان نامه کارشناسی با عنوان “بررسی نشانه مراکز فرهنگی هنری شهرداری تهران ” که عمدتأ به روش کتابخانهای و میدانی انجام شد و شامل7 فصل میباشد، در فصول اول تا سوم به بررسی هنر گرافیک، آشنایی با انواع نشانه پرداخته است و در فصل چهارم، به بررسی طبقه بندی نشانهها از جنبهه ای مختلف میپردازد. در 3 فصل آخر نشانههای مراکز شهرداری تهران تک تک توضیح مختصری داده شدهاند و در نهایت، با توجه به نقوشی که بیشتر در این آرمها استفاده شد، پیشنهادهایی را در زمینه طراحی ارائه داده است.
محسن عباسی سرچشمه (1388) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “کاربرد رنگ در آرم” که با هدف بررسی قابلیت و مفاهیم رنگ و ترکیبات رنگی در آرم به روش کتابخانهای و مشاهدهای انجام شده است، نقش رنگ را در طراحی آرم، علاوه بر فرم و فیگور بسیار مهم و دارای توانمندی و قدرت نفوذ و بیانی خاص میداند که در بسیاری از موارد دارای معانی سمبلیک یا تداعی کننده احساسی است و در حساسیت بخشیدن به جهت تقویت، تأثیرگذاری، تأییدکردن و بهره‌گیری مؤثر در آرم را تاکید میکند که می‌توان با مخاطب ارتباط بهتری برقرار کرد و پیام مورد نظر را با سهولت بیشتری منتقل نمود.
عبدالرضا اثنی عشری (1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “خلاقیت در طراحی نشانه ” که عمدتاً به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی انجام شده است و شامل 5 فصل میباشد ، در هر فصل به اهمیت و حضور خلاقیت از طریق بالا بردن خلاقیت ذهنی و اجرایی ، مطالعه نشانه در حوزه نشانه شناسی ، گرافیک، ، ارتباطات و ارزیابی پرداخته است تا در این میان بتواند راهکارهایی برای طراحی نشانه و پرورش خلاقیت ارائه دهد.
داریوش کاظم پور ( 1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان”بررسی راهکارهای خلق نشانه از ایده تا اجرا” که از روش کتابخانهای به همراه مصاحبه با صاحبنظران این علم انجام شده است، خلاقیت را در طراحی نشانه، به عنوان یکی از شاخصههای اصلی گرافیک ، اکتسابی و قابل یادگیری میداند و راهکارهایی برای خلق ایدههای بصری در طراحی نشانه ارائه داده است که بخشهایی مربوط به اطلاعات مورد نیاز برای طراحی یک نشانه، برنامههای تبلیغاتی استفاده از آن و نوشتن یک خلاصه طرح کلی برای نشانه را شامل میشود.
سیده اکرم دلیرصفت لیمودهی(1389) در پایان نامه کارشناسی با عنوان”بررسی نشانههای شبکههای تلویزیونی” که عمدتاً به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانهای و میدانی انجام شده است شامل 2 فصل میباشد، در فصل اول آشنایی با انواع نشانه و در فصل دوم نمونههای تصویری نشانه شبکههای تلویزیونی جهانی را ارائه و بررسی کرده است و ویژگیهایی هم چون رنگ، کیفیت تصاویر، متحرک بودن، پس زمینه رنگی متفاوت و… را برای سازگاری نشانه با اهداف شبکه مورد نظر حایز اهمیت میداند.
1-10 چگونگی انجام پروژه عملی
در این پروژه سعی شد بین کار نظری و عملی ارتباط برقرار گردد. از این رو ، بعد از تحقیقات بخش
نظری و بررسی بصری بر روی نمونه آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل که از طریق پرسشنامه صورت گرفت و نتایج بدست آمده از آن ،کار عملی این پروژه، طراحی آرم برای چند شرکت هواپیمایی داخلی اجرا و در نهایت با نظر استاد گرانقدر جناب آقای دکترکامران افشار مهاجر از بین آرمهای طراحی شده، این تعداد آرم تأیید شد.
برای طراحی آرم، اتودهای اولیه به رنگ سیاه روی زمینه سفید صورت گرفت و این مسئله هم شامل اتودهای رایانهای و هم اتودهای دستی روی کاغذ میباشد زیرا بدون در نظر گرفتن عامل رنگ، فرمها را بهتر می‌توان تشخیص داد و در مورد آنها قضاوت صحیحی داشت. علاوه بر این، تمام آرمهای رنگی، گاهی امکان کاربرد تک رنگ هم دارند (مثلاً کاربرد آنها در مُهر) که در این حالت اگر سیاه و سفید آرم جا افتاده و موزون و کامل باشد، در کاربرد تک رنگ، مشکلی ایجاد نمیشود. بدین ترتیب، پس از جا افتادن و کامل شدن فرم آرم، سپس برای رنگگذاری و دستیابی به نسخه رنگی با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل رنگ بر روی آرمهای شرکتهای هواپیمایی بینالملل برای هر آرم چند نمونه رنگی زده شد که در نهایت یک نمونه رنگی آن توسط استاد انتخاب گردید.
برای طراحی، شخصیت بصری آرم با توجه به موضوع آن و ارائه خدمات شرکتهای هواپیمایی در نظر گرفته شد و در طراحی به ساده و موجز بودن آرم توجه شد تا به سادگی در حافظهها ثبت شود چرا که شکل آرم تا حدی که به پیام اصلی صدمه نزند باید ساده و سادهتر شود، و در حد امکان از تنوع عناصر تشکیل دهنده آرم باید پرهیز کرد.
وحدت و یکپارچگی و هماهنگی بصری بین اجزاء تشکیل دهنده آرم ، چه خط و چه سطح در نظر گرفته شد . سطوح مثبت نسبت به سطوح منفی غالبتر در نظر گرفته شد و اندازه خطوط برای تمام کاربردها رعایت شد تا در زمانی که آرم کوچک می شود طرح صدمهای نبیند.
خلاقیت و ابداع نیز که از ضروریات تمام حوزهای هنری میباشد و در طراحی آرم اهمیّتی ویژه دارد، در نظر گرفته شد تا آرمها نو و بدیع به نظر برسد و شباهتی به آرمهای دیگر نداشته باشند و مخاطب نیز بتواند آثار خلاقیت را در آنها تشخیص دهد .
در نهایت، با توجه به تمام نکاتی که در طراحی آرم باید رعایت شود و شامل ویژگی کلی آرمهای شرکتهای هواپیمایی که تداعی کننده آرامش، امنیت پرواز و اعتماد باشد این آرمها طراحی گردید.
فرم در حال بارگذاری ...
