وبلاگ

فهرست مطالب

 

فهرست تصاویر

 

فصل اول :کلیات تحقیق

 

1-1 تعریف مسئله …………………………………………………………………………………………… 2

 

1-2 ضروریات و اهمیت تحقیق ………………………………………………………………………………. 2

 

1-3 سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………. 2

 

1-4 فرضیات ………………………………………………………………………………………………………….. 3

 

1-5 اهداف اصلی و فرعی ……………………………………………………………………………………………………… 3

 

1-6 روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………..3

 

1-7 روش جمع‏آوری اطلاعات …………………………………………………………………………………………………… 3

 

1-8 کاربرد تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………. 4

 

1-9 پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………. 4

 

1-10 چگونگی انجام پروژه عملی ……………………………………………………………………………………………… 5

 

فصل دوم : حضور گرافیک در شرکت‏های هواپیمایی

 

2-1 نگاهی اجمالی به پیشینه شرکت‏های هواپیمایی ……………………………………………………………………………… 8

 

2-2 کاربرد گرافیک در شرکت‏های هواپیمایی ………………………………………………………………………………………. 15

 

2-2-1 پوستر ………………………………………………………………………………………………………………… 17

 

2-2-2 تبلیغ مجله‏ای ………………………………………………………………………………………………………………20

 

2-2-3 طراحی سایت ………………………………………………………………………………………………………………. 21

 

فصل سوم : چگونگی طراحی آرم شرکت‏های هواپیمایی

 

3-1 نیاز جامعه بعد از انقلاب صنعتی به طراحی آرم ……………………………………………………………………………. 24

 

3-2 پیشینه طراحی آرم برای شرکت‏های هواپیمایی ……………………………………………………………………………. 26

 

3-2-1 پیشینه آرم شرکت هواپیمایی در جهان ……………………………………………………………………………………. 26

 

3-2-2 پیشینه آرم شرکت هواپیمایی در ایران …………………………………………………………………………………….. 27

 

3-3 ویژگی‏های امروزی آرم شرکت‏های هواپیمایی ………………………………………………………………………………. 28

 

3-3-1 هویت ……………………………………………………………………………………………………………………… 30

 

3-3-2 آرم‏های نوشتاری …………………………………………………………………………………………………………. 33

 

3-3-3 رنگ …………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

3-3-4 فرم و خطوط ………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

3-4 بازسازی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی ………………………………………………………………………………………… 41

 

3-4-1 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی فرانسه ……………………………………………………………………………………… 42

 

3-4-2 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی آلیتالیا ……………………………………………………………………………………… 42

 

3-4-3 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی ایبریا ………………………………………………………………………………………… 43

 

3-4-4 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی لوفتانزا ……………………………………………………………………………………… 44

 

3-4-5 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی کوآنتس …………………………………………………………………………………… 44

 

3-4-6 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی تایی(تایلند) ……………………………………………………………………………… 45

 

3-4-7 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی آمریکا ………………………………………………………………………………………. 46

 

3-4-8 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی اِس آ اِس …………………………………………………………………………………. 47

 

3-4-9 بازسازی آرم شرکت هواپیمایی جی اِی ال (ژاپن) ……………………………………………………………………. 47

 

3-5 هویت سازمانی در شرکت های هواپیمایی …………………………………………………………………………………….. 48

 

3-5-1 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بریتانیا …………………………………………………………………………….. 51

 

3-5-2 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بی اِم آی ………………………………………………………………………… 53

 

3-5-3 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی بی اِم آی کوچولو …………………………………………………………… 54

 

3-5-4 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی گلف (خطوط هوایی خلیج )……………………………………………. 55

 

3-5-5 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی اتریش …………………………………………………………………………….. 56

 

3-5-6 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی دلتا …………………………………………………………………………………. 57

 

3-5-7 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی استار الی ینس ……………………………………………………………….. 58

 

3-5-8 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی یونایتد …………………………………………………………………………….. 59

 

3-5-9 هویت سازمانی در شرکت هواپیمایی ایرایشیا …………………………………………………………………………… 61

 

3-6 تحلیل بصری در این پژوهش …………………………………………………………………………………………………………. 62

 

3-6-1 نمونه پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………….. 64

 

3-6-2 جدول شماره 1 : توزیع فراوانی نتایج سوالات پرسشنامه …………………………………………………………. 65

 

3-6-3 جدول شماره 2 : ماتریس‏ها ……………………………………………………………………………………………………….. 67

 

3-6-4 نمونه آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل …………………………………………………………………………. 68

 

نتیجه‏گیری ………………………………………………………………………………………………………………… 85

 

فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………. 87

 

تعریف مسئله

 

    آرم، یکی از آثارگرافیک است که با وجود کوچک بودن، معیارهای پیچیده وبسیار ظریفی دارد و به ناچار طراح باید به هنگام طراحی، درکی درست وکامل از چگونگی راه حل مسایل و ریزه‏کاری‏های بصری و اجرای فنی و رسامی داشته باشد و بتواند با تسلط از عهده اداره و ترکیب جزئیات میلیمتری و حساس فرم‏های نقش برآید و موفق به بیان تصویری موجز در محدوده تنگ و مختصر آرم شود طبیعی است چنین روندی احتیاج به تجربه فراوانی دارد و مطالعه وکار بسیاری را طلب می‏کند. در نتیجه شناخت و بررسی بصری شاخه‏هایی از آرم که از گرافیک سالم‏تر و قوی‏تری برخوردارند، ضروری می‏باشد که یکی از این زمینه‏ها، آرم شرکت‏های هواپیمایی است که به علت داشتن امکانات مالی خوب و سرمایه کلان این گونه مؤسسات، معمولاً از بهترین و با تجربه ترین طراحان گرافیک استفاده می‏کنند و بخشی ارزشمند از آرم‏های دنیا را به وجود آورده‏اند. انتخاب موضوع بررسی بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل برای پژوهش به دلیل نو بودن آن و این مسئله است که طبق تحقیق و بررسی انجام شده درسایت ایران‏داک و سایت دیگر دانشگاه‏ها هنوز به طور مستقیم تحقیقی در رابطه با آن انجام نشده است. در این پژوهش قرار است با جمع‏آورری و بررسی و تحلیل آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی ویژگی‏های بصری این آرم‏ها شناخته و معرفی گردد.

 

1-2 ضرورت و اهمیت تحقیق

 

    ضرورت و اهمیت موضوع به این دلیل است که بسیاری از دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان رشته ارتباط تصویری نکات مهم و ظریف و درست طراحی یک آرم ماندگار را به درستی نمی‏دانند و در طراحی رعایت سلیقه و خواست جامعه و معرفی درست سازمان‏ها و در واقع دانستن رابطه تعاملی- اثرگذاری و اثرپذیری را هنوز آگاه نیستند و فکر می‏کنند با تکیه بر مهارت‏های دوران تحصیل و بی‏رنگ دانستن نقش مخاطبان بر اساس سلیقه فردی و شخصی می‏توانند ارائه یک آرم موفق داشته باشند و از آنجایی که آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل منحصر به فردترین و حتی شاید در مواردی بتوان گفت، بعد از پرچم هرکشور، نقش یک هویت ملی را دارند و بهترین طراحان و شرکت‏های تبلیغاتی جهان این آرم‏ها را طراحی کرده‏اند ، ضرورت انتخاب این پژوهش احساس گردید.

 

1-3 سوالات تحقیق

 

1- آیا از نوعی شبکه “گرید” در طراحی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل استفاده شده است؟

 

2- عناصر بصری چگونه و به چه تناسباتی در این آرم‏ها استفاده شده‏اند ؟

 

3- رنگ در آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل با چه اصول و ضوابطی استفاده شده است؟

 

4- نوع حروف به کار رفته در آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل چگونه است و چه قلم‏هایی بیشتر استفاده شده است ؟

 

5- برای طراحی آرم شرکت‏های هواپیمایی بیشتر از شکل کدام پرنده‏ها استفاده شده است ؟

 

6- غیر از پرندگان از کدام اشکال شمایلی در آرم شرکت‏های هواپیمایی بیشتر استفاده شده است ؟

 

1-4 فرضیات

 

1- برای طراحی آرم شرکت‏های هواپیمایی ، بیشتر از شکل استیلیزه‏ی پرندگان استفاده شده است.

 

2- پس از شکل پرنده، دایره به عنوان نماد خورشید، بیشترین شکلی است که در آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی دیده می‏شود.

 

 1-5 اهداف اصلی و فرعی

 

    منظور از انجام این پژوهش تقریباً در تعریف مسئله ذکر شد. هدف اصلی، همان شناخت این شاخه مهم از طراحی آرم، یعنی آرم‏ شرکت‏های هواپیمایی بین‏المللی در جهان است که می‏تواند برای طراحان گرافیک خط دهنده و آموزنده باشد زیرا همان گونه که اشاره شد، برجسته‏ترین طراحان گرافیک دنیا این آرم‏ها را طراحی کرده‏اند و اهداف فرعی هم همه مرتبط با این هدف اصلی هستند و به نوعی در سوالات پژوهش مشخص شده‏اند.

 

1-6 روش تحقیق

 

 

 

    این پژوهش، باتکیه بر روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.« در این روش محقق علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله می‏پردلزد. به طور کلی تحقیقات توصیفی به سه یا چهارگروه تقسیم می شوند که تحقیقات زمینه یاب، تحقیق موردی، تحقیق تحلیل محتوا، قوم نگاری از انواع این تحقیق است.»(حافظ نیا،71،1389) ابزار این پژوهش، پرسشنامه‏ای است که به تعداد 255 نسخه بعد ازجمع آوری نمونه آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین الملل جهت بررسی عناصر بصری این آرم‏ها پاسخ داده شده است و نتایج جمع بندی حاصل از این تحلیل به صورت جامعه آماری و همچنین ماتریس‏ها برای نمایش و درک بهتر ارائه گردیده است.

 

1-7 روش جمع‏آوری اطلاعات

 

    جمع آوری اطلاعات در این پژوهش به شیوه کتابخانه‏ای و میدانی می‏باشد که برای انجام آن در زمان تعیین شده، هرآنچه درکتابخانه‏های دانشگاه‏ها شامل کتاب‏های مرتبط با پژوهش، مقالات علمی پژوهشی و پایان نامه‏ها و اینترنت، … اعم از فارسی ولاتین بود، با دقت از نظر گذرانده شد و بخش مورد نیاز منابع لاتین ترجمه و مطالب و تصاویر جمع آوری شد.

 

1-8 کاربرد تحقیق

 

    نتایج این پژوهش و شناخت و بررسی بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی که از گرافیک سالم‏تر و قوی‏تری برخوردار هستند می‏تواند برای دانشجویان و حتی فارغ التحصیلان رشته ارتباط تصویری باعث شناخت نکات مهم و ظریف این بخش ارزشمند از آرم‏های دنیا و کمک به طراحی یک آرم موفق و سالم باشد.

 

1-9 پیشینه تحقیق

 

    در رابطه موضوع بررسی بصری آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل مطالعات نظام‏مندی به صورت کتاب، پایان نامه و مقاله در ایران صورت نگرفته است و با توجه به تحقیقات صورت گرفته شده، در زیر به تعدادی که در زمینه طراحی آرم و یا عناوین مرتبط به آن در زمینه مطالعات پیشینه پژوهش لازم می‏باشند، اشاره شده است :

 

    فهیمه پهلوان (1381) در کتاب” درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم”  که براساس روش‏های پیشنهادی پیرس درباره‏ی دسته بندی نشانه‏ها و نظریه‏ی ارتباط کلامی رومن یاکوبسن شکل گرفته است. به سنجش330 آرم منسوب به مؤسسات، سازمان‏ها و وزارتخانه‏های دولتی بین سال‏های (1357 تا1377) می‏پردازد و از طریق پرسشنامه‏ای که برای دستیابی به اهداف پژوهش طراحی شد و نتایج آماری به دست آمده از این پرسشنامه‏ها ، خصوصیت طراحی این آرم ها را بیان می‏کند.

 

    کریسپین سورلو[1] و جورجیا ایلو[2] (2007) در مقاله پژوهشی با عنوان “افتخارملی، سرمایه جهانی: بررسی نشانه شناسی اجتماعی آرم بصری(برند) در صنعت هواپیمایی” انتشارات سیج در کتابخانه دانشگاه واشنگتن به بررسی 561 آرم قرار گرفته برروی دُم هواپیماها در شرکت‏های هواپیمایی مختلف به عنوان نمونه بصری می‏پردازد و نشان می‏دهد که چگونه زوج جهانی- محلی را می‏توان به لحاظ نشانه شناسی مدیریت و محقق کرد. بررسی‏ها متشکل از سه بخش و رشته است: الف) یک بررسی توصیفی است که نشان دهنده فرهنگ واژگان بصری به شدت محدود و زیبایی شناسی بارز ناشی از طراحی دم هواپیما است. ب) بررسی تفسیری که استراتژی‏های ارتباطاتی و معنای احتمالاتی را مورد توجه قرار می‏دهد که ضمیمه منابع بصری مختلف هستند. ج) بررسی انتقادی ارتباط تصمیم‏گیری‏ها درباره طراحی‏ها و آرم گذاری با اقتصاد سیاسی و فرهنگی جهانی سازی و صنعت هواپیمایی.

 

    اشرف موسوی (1373) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “طراحی گرافیک بخش نشانه و علائم” که عمدتاً با روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است، در فصل‏های مختلف به   انواع نشانه و علائم، عوامل مؤثر بر نشانه، طراحی نشانه، چگونگی تبدیل ایده به تصویر و کاربردهای مختلف آن اشاره کرده است و نتیجه این پژوهش  ایجاد نوعی هماهنگی و برنامه‏ ریزی در صرف وقت، انرژی و استفاده از تجربه و خلاقیت در طراحی می‏باشد.

 

داریوش جعفری (1384) در پایان نامه کارشناسی با عنوان “بررسی نشانه مراکز فرهنگی هنری شهرداری تهران ” که عمدتأ به روش کتابخانه‏ای و میدانی انجام شد و شامل7 فصل می‏باشد، در فصول اول تا سوم به بررسی هنر گرافیک، آشنایی با انواع نشانه پرداخته است و در فصل چهارم، به بررسی طبقه بندی نشانه‏ها از جنبه‏ه ای مختلف می‏پردازد. در 3 فصل آخر نشانه‏های مراکز شهرداری تهران تک تک توضیح مختصری داده شده‏اند و در نهایت، با توجه به نقوشی که بیشتر در این آرم‏ها استفاده شد، پیشنهادهایی را در زمینه طراحی ارائه داده است.

 

    محسن عباسی سرچشمه (1388) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “کاربرد رنگ در آرم” که با هدف بررسی قابلیت و مفاهیم رنگ و ترکیبات رنگی در آرم به روش کتابخانه‏ای و مشاهده‏ای انجام شده است، نقش رنگ را در طراحی آرم، علاوه بر فرم و فیگور بسیار مهم و دارای توانمندی‌ و قدرت نفوذ و بیانی خاص می‏داند که در بسیاری از موارد دارای معانی سمبلیک یا تداعی‌ کننده احساسی است و در حساسیت بخشیدن به جهت تقویت، تأثیرگذاری، تأییدکردن و بهره‌گیری مؤثر در آرم را تاکید می‏کند که می‌توان با مخاطب ارتباط بهتری  برقرار کرد و پیام مورد نظر را با سهولت بیشتری منتقل نمود.

 

    عبدالرضا اثنی عشری (1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان “خلاقیت در طراحی نشانه ” که عمدتاً به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است و شامل 5 فصل می‏باشد ، در هر فصل به اهمیت و حضور خلاقیت از طریق بالا بردن خلاقیت ذهنی و اجرایی ، مطالعه نشانه در حوزه نشانه شناسی ، گرافیک، ، ارتباطات و ارزیابی پرداخته است تا در این میان بتواند راهکارهایی برای طراحی نشانه و پرورش خلاقیت ارائه دهد.

 

    داریوش کاظم پور ( 1389) در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان”بررسی راهکارهای خلق نشانه از ایده تا اجرا” که از روش کتابخانه‏ای به همراه مصاحبه با صاحبنظران این علم انجام شده است، خلاقیت را در طراحی نشانه، به عنوان یکی از شاخصه‏های اصلی گرافیک ، اکتسابی و قابل یادگیری می‏داند و راهکارهایی برای خلق ایده‏های بصری در طراحی نشانه ارائه داده است که بخش‏هایی مربوط به اطلاعات مورد نیاز برای طراحی یک نشانه، برنامه‏های تبلیغاتی استفاده از آن و نوشتن یک خلاصه طرح کلی برای نشانه را شامل می‏شود.

 

    سیده اکرم دلیرصفت لیمودهی(1389) در پایان نامه کارشناسی با عنوان”بررسی نشانه‏های شبکه‏های تلویزیونی” که عمدتاً به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‏ای و میدانی انجام شده است شامل 2 فصل می‏باشد، در فصل اول آشنایی با انواع نشانه و در فصل دوم نمونه‏های تصویری نشانه شبکه‏های تلویزیونی جهانی را ارائه و بررسی کرده است و ویژگی‏هایی هم چون رنگ، کیفیت تصاویر، متحرک بودن، پس زمینه رنگی متفاوت و… را برای سازگاری نشانه با اهداف شبکه مورد نظر حایز اهمیت می‏داند.

 

1-10 چگونگی انجام پروژه عملی

 

    در این پروژه سعی شد بین کار نظری و عملی ارتباط برقرار گردد. از این رو ، بعد از تحقیقات بخش

 

نظری و بررسی بصری بر روی نمونه آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل که از طریق پرسشنامه صورت گرفت و نتایج بدست آمده از آن ،کار عملی این پروژه، طراحی آرم برای چند شرکت هواپیمایی داخلی اجرا و در نهایت با نظر استاد گرانقدر جناب آقای دکترکامران افشار مهاجر از بین آرم‏های طراحی شده، این تعداد آرم تأیید شد.

 

    برای طراحی آرم، اتودهای اولیه به رنگ سیاه روی زمینه سفید صورت گرفت و این مسئله هم شامل اتودهای رایانه‏ای و هم اتودهای دستی روی کاغذ می‏باشد زیرا بدون در نظر گرفتن عامل رنگ،  فرم‏ها را بهتر می‏توان تشخیص داد و در مورد آن‏ها قضاوت صحیحی داشت. علاوه بر این، تمام آرم‏های رنگی، گاهی امکان کاربرد تک رنگ هم دارند (مثلاً کاربرد آن‏ها در مُهر) که در این حالت اگر سیاه و سفید آرم جا افتاده و موزون و کامل باشد، در کاربرد تک رنگ، مشکلی ایجاد نمی‏شود. بدین ترتیب، پس از جا افتادن و کامل شدن فرم آرم، سپس برای رنگ‏گذاری و دستیابی به نسخه رنگی با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل رنگ بر روی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی بین‏الملل برای هر آرم چند نمونه رنگی زده شد که در نهایت یک نمونه رنگی آن توسط استاد انتخاب گردید.

 

    برای طراحی، شخصیت بصری آرم با توجه به موضوع آن و ارائه خدمات شرکت‏های هواپیمایی در نظر گرفته شد و در طراحی به ساده و موجز بودن آرم توجه شد تا به سادگی در حافظه‏ها ثبت شود چرا که شکل آرم تا حدی که به پیام اصلی صدمه نزند باید ساده و ساده‏تر شود،  و در حد امکان از  تنوع  عناصر تشکیل دهنده آرم باید پرهیز کرد.

 

    وحدت و یکپارچگی و  هماهنگی بصری  بین اجزاء تشکیل دهنده آرم ، چه خط و چه  سطح  در نظر گرفته شد . سطوح مثبت نسبت به  سطوح  منفی غالب‏تر در نظر گرفته شد و اندازه خطوط  برای  تمام کاربردها رعایت شد تا در زمانی که آرم کوچک می شود طرح صدمه‏ای نبیند.

 

    خلاقیت و ابداع نیز که از ضروریات تمام حوزهای هنری می‏باشد و در طراحی آرم اهمیّتی ویژه دارد، در نظر گرفته شد تا آرم‏ها نو و بدیع به نظر برسد و شباهتی به آرم‏های دیگر نداشته باشند و مخاطب نیز بتواند آثار خلاقیت را در آن‏ها تشخیص دهد .

 

    در نهایت، با توجه به تمام نکاتی که در طراحی آرم باید رعایت شود و شامل ویژگی کلی آرم‏های شرکت‏های هواپیمایی که تداعی کننده آرامش، امنیت پرواز و اعتماد باشد این آرم‏ها طراحی گردید.