وبلاگ

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

فصل اول کلیات و مفاهیم 15

 

1. 1. کلیات.. 16

 

1. 1. 1. بیان مسئله تحقیق. 16

 

1. 1. 1. سؤالات تحقیق. 16

 

1. 1. 1. فرضیات تحقیق. 17

 

1. 1. 1. ضرورت و اهداف.. 18

 

1. 1. 1. پیشینة تحقیق. 18

 

1. 1. 1. نتایج علمی و عملی تحقیق. 19

 

1. 1. مفاهیم 20

 

1. 2. 1. مفاهیم اساسی. 20

 

1. 2. 1. جایگاه و شأنیت نهج البلاغه. 25

 

1. 2. 1. مؤلف نهج البلاغه. 26

 

1. 2. 1. چرایى و چگونگى تألیف نهج البلاغه: 27

 

1. 2. 1. انگیزه تألیف نهج البلاغه: 28

 

1. 2. 1. تبویب نهج البلاغه. 29

 

1. 2. 1. کمیت نهج البلاغه. 30

 

1. 2. 1. وجه تسمیه و وجه شاخص تألیف.. 31

 

1. 2. 1. کتابى بس شگفت. 32

 

1. 2. 1. روش‌هاى مرور و مطالعه نهج البلاغه. 35

 

1. 10. 2. 1. روش ترتیبى. 35

 

1. 10. 2. 1. روش تجزیه‌اى. 36

 

1. 10. 2. 1. روش موضوعى. 37

 

1. 2. 1. گردآورنده‌ی نهج البلاغه. 38

 

1. 11. 2. 1. سید رضی کیست؟ 38

 

1. 11. 2. 1. مقام سید رضی. 39

 

1. 11. 2. 1. خاندان. 40

 

1. 11. 2. 1. تألیفات.. 40

 

1. 11. 2. 1. استادان. 41

 

1. 11. 2. 1. وفات.. 42

 

1. 2. 1. مترجمین و شارحین نهج البلاغه. 42

 

1. 12. 2. 1. سید جعفر شهیدی. 42

 

1. 12. 2. 1. میرزا خلیل کمره‌ای. 46

 

1. 12. 2. 1. آقا محمدباقر لاهیجی. 55

 

1. 12. 2. 1. ملا فتح الله شریف کاشانی. 55

 

1. 12. 2. 1. حسین بن شرف الدین اردبیلی. 57

 

1. 12. 2. 1. آیت الله سید على نقى فیض‌ الاسلام &.. 58

 

1. 12. 2. 1. محمد مهدى فولادوند & (1299-1387) 62

 

1. 12. 2. 1. علامه عبدالحسین امینى. 65

 

1. 12. 2. 1. آیت الله علامه محمدتقى جعفرى & (1304- 1377) 72

 

1. 12. 2. 1. حجت الاسلام محمد دشتى & (1380- 1330 ﻫ. ش) 77

 

1. 12. 2. 1. آیت الله شیخ جعفر سبحانی. 80

 

1. 12. 2. 1. طاهره صفارزاده 83

 

1. 2. 1. جلوه‌هایی از شخصیت امام علی × در نهج البلاغه. 85

1ـ علی × پرورش یافته مکتب پیامبر اکرم ’ است. 85

 

الف) دوران طفولیت امام ×. 85

 

ب) دوران نوجوانی امام ×. 86

 

ج) امام × هنگام بعثت پیامبر اکرم ’: 86

 

2ـ ایمان امام ×. 87

 

الف) اول کسی که ایمان آورد امام × است. 87

 

ب) ایمان امام × توام با یقین بود. 87

 

3ـ امام × معیار هدایت و راه نجات است. 87

 

4ـ امام × مطیع خدا و رسول اکرم ’ بود. 88

 

5ـ موقعیت علمی امام ×. 88

 

الف) از محضر پیامبر کمال استفاده را برد. 88

 

ب ) دعای پیامبر در حق امام نسبت به علم و آگاهی او. 90

 

ج) گستره علم امام ×. 90

 

د) کمبود ظرفیت‌ها برای استفاده از علم امام 91

 

6) امام × شریک غم و همراه سختی‌های مردم 92

 

7) امام و ساده زیستی. 92

 

8) سیاست امام×. 93

 

9) شجاعت امام ×. 94

 

10) شخصیت منحصر به فرد امام در نگاه دیگران. 95

 

الف) امام حسن مجتبی× پس از شهادت امام× فرمود: 95

 

ب) تعقاع بن زراره درباره امام گفت: 95

 

14. 2. 1. امام علی × و نهج البلاغه در ترازوی قضاوت دیگران. 95

«امام خمینی»: 96

 

«نرسین»: 96

 

«جرج جرداق»: 96

 

«کارلایل»: 96

 

«جبران خلیل جبران»: 96

 

«میخائیل نعیمه»: 97

 

«شیخ محمد عبده»: 97

 

3. 1. سیر تدوین غریب الحدیث.. 97

 

3. 3. 1. پیدایش تک نگارى ها 97

 

3. 3. 1. دوره جمع و ترتیب مُسنَدى. 98

 

3. 3. 1. دوره الفبایى. 101

 

3. 3. 1. نیاز امروز. 105

 

3. 3. 1. مؤلفان غریب الحدیث. 106

 

3. 3. 1. برخى ناقدان کتاب هاى غریب الحدیث. 109

 

3. 110

 

3. 3. 1. برخى نسخه هاى خطى کتب غریب الحدیث. 111

فصل دوم بررسی الفاظ غریب نامه‌های (30 ـ 1) 113

 

1. 2. نامه 1. 114

 

1. 1. 2. ترکیب واژه‌ها 114

 

1. 1. 2. بررسی الفاظ غریب. 116

 

1. 2. 1. 2. سنام 116

 

1. 2. 1. 2. جاشت.. 118

 

1. 2. 1. 2. العنف.. 119

 

1. 2. نامۀ 2. 121

 

1. 2. 2. ترکیب واژه‌ها 121

 

1. 2. نامۀ 3. 122

 

1. 3. 2. ترکیب واژه‌ها 123

 

1. 3. 2. بررسی الفاظ غریب. 128

 

1. 3. 3. 2. ازعاج. 128

 

1. 3. 3. 2. الضراعه 129

 

1. 3. 3. 2. مبلبل. 133

 

1. 2. نامۀ 4. 134

 

1. 4. 2. ترکیب واژه‌ها 134

 

1. 4. 2. بررسی الفاظ غریب. 135

 

1. 2. 4. 2. تقاعس.. 135

 

1. 2. 4. 2. المتکاره 136

 

1. 2. نامۀ 5. 139

 

1. 5. 2. ترکیب واژه‌ها 139

 

1. 2. نامۀ 6. 141

 

1. 6. 2. ترکیب واژه‌ها 141

 

1. 2. نامۀ 7. 143

 

1. 7. 2. ترکیب واژه‌ها 144

 

1. 7. 2. بررسی الفاظ غریب. 145

 

1. 2. 7. 2. لاغطا 145

 

1. 2. 7. 2. مداهن. 145

 

1. 2. نامۀ 8. 147

 

1. 8. 2. ترکیب واژه‌ها 148

 

1. 8. 2. بررسی الفاظ غریب. 149

 

1. 2. 8. 2. مجلیه 149

 

1. 2. نامۀ 9. 149

 

1. 9. 2. ترکیب واژه‌ها 151

 

1. 9. 2. بررسی الفاظ غریب. 155

 

1. 2. 9. 2. اجتیاح. 155

 

1. 2. 9. 2. اوعرت.. 156

 

1. 2. 9. 2. غیا 156

 

1. 2. 9. 2. زور. 157

 

1. 2. نامۀ 10. 158

 

1. 10. 2. ترکیب واژه‌ها 160

 

1. 10. 2. بررسی الفاظ غریب. 165

 

1. 2. 10. 2. شمر. 165

 

1. 2. 10. 2. حائده 165

 

1. 2. 10. 2. باسق. 166

 

1. 2. نامۀ 11. 167

 

1. 11. 2. ترکیب واژه‌ها 168

 

1. 11. 2. بررسی الفاظ غریب. 169

 

1. 2. 11. 2. سفاح. 170

 

1. 2. 11. 2. کفه 171

 

1. 2. 11. 2. مناکب.. 171

 

1. 2. 11. 2. الهضاب.. 172

 

1. 2. نامۀ 12. 173

 

1. 12. 2. ترکیب واژه‌ها 174

 

1. 2. نامۀ 13. 176

 

1. 13. 2. ترکیب واژه‌ها 176

 

1. 2. نامۀ 14. 177

 

1. 14. 2. ترکیب واژه‌ها 178

 

1. 14. 2. بررسی الفاظ غریب. 180

 

1. 2. 14. 2. معورا 180

 

1. 2. 14. 2. هراوه 181

 

1. 2. نامۀ 15. 182

 

1. 15. 2. ترکیب واژه‌ها 183

 

1. 2. نامۀ 16. 183

 

1. 16. 2. ترکیب واژه‌ها 184

 

1. 2. نامۀ 17. 186

 

1. 17. 2. ترکیب واژه‌ها 187

 

1. 17. 2. بررسی الفاظ غریب. 190

 

1. 2. 17. 2. حشاشات.. 190

 

1. 2. 17. 2. الصیق. 191

 

1. 2. نامۀ 18. 191

 

1. 18. 2. ترکیب واژه‌ها 192

 

1. 18. 2. بررسی الفاظ غریب. 194

 

1. 2. 18. 2. المغرس.. 194

 

1. 2. 18. 2. الوغم 194

2. 

3.  

 

1. 2. نامۀ 19. 195

 

1. 19. 2. ترکیب واژه‌ها 195

 

1. 19. 2. بررسی الفاظ غریب. 197

 

1. 2. 19. 2. جَفْوَةً 197

 

1. 2. نامۀ 20. 198

 

1. 20. 2. ترکیب واژه‌ها 198

 

1. 2. نامۀ 21. 199

 

1. 21. 2. ترکیب واژه‌ها 200

 

1. 21. 2. بررسی الفاظ غریب. 201

 

1. 2. 21. 2. الأرملة 201

 

1. 2. نامۀ 22. 202

 

1. 22. 2. ترکیب واژه‌ها 203

 

1. 2. 204

 

1. 23. 2. ترکیب واژه‌ها 205

 

1. 2. 206

 

1. 24. 2. ترکیب واژه‌ها 208

 

1. 2. نامۀ 25. 211

 

1. 25. 2. ترکیب واژه‌ها 213

 

1. 25. 2. بررسی الفاظ غریب. 221

 

1. 2. 25. 2. معورا 221

 

1. 2. 25. 2. هلوسه 223

 

1. 2. نامۀ 26. 223

 

1. 26. 2. ترکیب واژه‌ها 224

 

1. 2. 227

 

1. 27. 2. ترکیب واژه‌ها 229

 

1. 2. و من کتاب له ( علیه السلام ) إلى معاویة جوابا : 235

 

1. 28. 2. ترکیب واژه‌ها 239

 

1. 28. 2. بررسی الفاظ غریب. 250

 

1. 2. 28. 2. ثلمه 250

 

1. 2. 28. 2. التیه 251

 

1. 2. نامۀ 29. 256

 

1. 29. 2. ترکیب واژه‌ها 257

 

1. 29. 2. بررسی الفاظ غریب. 259

 

1. 2. 29. 2. لاعق. 259

 

1. 2. نامه 30. 261

 

1. 30. 2. ترکیب واژه‌ها 262

 

1. 30. 2. بررسی الفاظ غریب. 264

 

1. 2. 30. 2. اکیاس.. 264

 

1. 2. 30. 2. محجه 265

فهرست منابع. 266

 

منابع فارسی. 266

 

پایگاه های الکترونیکی. 266

 

Abstract 1

 

 

 

 

 

فصل اول
کلیات و مفاهیم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. 1. کلیات

 

1. 1. 1. بیان مسئله تحقیق

نهج البلاغه اولین کتاب معتبر شیعه پس از قرآن کریم است که سید رضی (م 406) از روایات موجود در زمان که بیشتر جنبه بلاغی سخنان امیر المؤمنین × باشد گرد آورده است. او خود از بزرگان ادب عرب و شعر و دانش است و با این همه در مقابل عظمت کلام علی × سر تعظیم فرود می‌آورد و بارها اعجاب خود را در قبال گفتار امیر سخن اظهار می‌دارد بخشی نامه‌های حضرت به اشخاص مختلف است.

 

این کتاب شریف از جنبه‌های گوناگون قابل مداقه و بررسی است و در طول سده‌های متمادی گذشته بر آن شروح و آثار متعددی در اطراف آن نگاشته شده است. از جمله ابعاد قابل و شایستۀ تعمق و تحقیق در این کتاب گران‌سنگ بعد ادبی به ویژه بعد مفردات نهج البلاغه است. و در بخش مفردات نیز به طور ویژه واژگان غریب و عبارات مشکل نهج البلاغه بایستۀ پژوهش است. مراد از واژگان غریب واژگانی است که بیش‌تر اهل ادب و دارندگان ملکه فصاحت و بلاغت از آن بهره می‌گیرند و حضرت علی × که خود از بزرگان سخن‌وری است فرمودند: «نحن امرا الکلام» و لذا تعمق و بررسی بیش‌تر در این باب به بیش‌تر قابل فهم شدن نهج البلاغه منجر خواهد شد.

 

بر پایۀ مطالب پیشین و در راستای استمرار به پروژۀ پژوهش در باب کلمات غریب و مشکل نهج البلاغه کوشش خواهد شد به کلمات غریب از حیث فقه اللغه، معنای آن‌ ها، ساختار کلمات و توجه به کاربردهای احتمالی یک کلمه در معانی مختلف را در حوزۀ نامه‌های (30 ـ 1) نهج البلاغه مورد پژوهش قرار گیرد ان شاء الله.