وبلاگ

پژوهش حاضر در پی بررسی بازار گاز طبیعی مایع شده (LNG) در کشور اسپانیا و برآیند مزایای حضور ایران در آن بازار می باشد. بکر بودن پژوهش در مورد بازار «گاز طبیعی مایع شده» در کشور اسپانیا – به عنوان بزرگترین وارد کننده گاز طبیعی مایع در اروپا- و بررسی اقتصادی بودن این طرح و وضعیت این بازار خارجی، ما را بر آن داشت تا این موضوع را برای پژوهش برگزینیم . انتخاب این کشور در نگاه اول به دلیل وضعیت اقتصادی مناسب آن‌ و در نگاه دوم رشد فزاینده  تقاضای گاز در این کشور است. به دلیل آن که اکثر ذخایر زیرزمینی گاز دنیا دور از مراکز روبه رشد مصرف واقع شده اند و حجم ذخایر عرضه کننده گاز ( که مجاور مراکز مصرف بوده اند) رو به کاهش گذاشته است لذا بحث تجارت گاز طبیعی (مایع شده) در آینده به مراتب از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد و تحول در جهت گیری سرمایه گذاری های بیشتر در این صنعت اجتناب ناپذیر خواهد بود. در سال‌های اخیر تجارت LNG بطور برجسته‌ای افزایش یافته است. اهمیت تولید گاز طبیعی مایع به دلیل مشکلات انتقال گاز به فواصل دوردست و عدم پاسخگویی روش انتقال گاز از طریق خطوط لوله به تمام نقاط جهان ، امنیت عرضه گاز، سازگاری بیشتر با محیط زیست و کاهش هزینه‌های تولید در همه بخش‌های زنجیره عرضه LNG ، سبب اقتصادی شدن و در نتیجه افزایش حجم LNG صادراتی شده است. تولید LNG در ایران سبب سرمایه‌گذاری های مولد ( صنعتی ، خدماتی و بازرگانی ) جهت تحقق توسعه اقتصادی و در نتیجه افزایش رفاه اجتماعی کشور خواهد شد. علاوه بر نكات فوق ، توجه به این نكته كه  کشور ما دومین دارنـده ذخایر گاز طبیعی در جهان به شمار می‌رود و به رغم مصرف داخلی بالا ( چه به لحاظ مصرف سوختی و چه به لحاظ ضرورت تزریق به میادین نفتی جهت ازدیاد برداشت نفت خام ) و نیز به دلیل حضور فعالانه رقبای منطقه ای به ویژه قطر (به عنوان شریک ذخایر گازی ایران در پارس جنوبی)، ایجاد این صنعت برای ایران دارای اهمیت استراتژیک می باشد. این پژوهش دو استراتژی عمده را شامل می‌شود؛ استراتژی اول ، برآورد هزینه تولید گاز طبیعی مایع در کشور و استراتژی دوم ، برآورد هزینه انتقال گاز از ایران به اسپانیا و در نهایت بررسی این بازار و امکان سنجی اقتصادی بودن این مدل استراتژیک برای کشور است.

• بیان مسئله

جمهوری اسلامی ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی در دنیا و با برخورداری از موقعیت ویژه جغرافیایی و قرارگرفتن در بین دو قطب عمده مصرف انرژی در دنیا ( آسیای جنوب شرقی و اروپا ) از پتانسیل های بسیاری برای صادرات گاز برخوردار است. ظرفیت های این

 بخش  بخصوص با توجه به برنامه‌های گسترده موجود برای افزایش تولید گاز طبیعی در کشور و توسعه زیرساخت های پالایش و انتقال گاز طبیعی از روند فزاینده ای در سال های آینده برخوردار خواهد بود ، از سوی دیگر دو گزینه عمده برای صادرات گاز طبیعی شامل «خط لوله» و «مایع سازی گاز طبیعی» با بهره گرفتن از سردسازی گاز طبیعی (تولید LNG) وجود دارد . با توجه به این که استفاده از خط لوله برای بازارهای دوردست به دلیل افزایش تصاعدی هزینه های انتقال، احتمال عبور خط لوله از چندین کشور و تبعات مربوط به آن با مشکلات فراوانی همراه است، مایع سازی گاز طبیعی به یکی از مهم ترین گزینه های موجود در تجارت جهانی گاز طبیعی تبدیل شده است که همه ساله شاهد رشد رقم آن در تجارت جهانی این حامل انرژی هستیم. از سوی دیگر در سال های اخیر با افزایش تحریم های بین المللی بر علیه جمهوری اسلامی ایران و مشکلات انتقال گاز از طریق خطوط لوله به بازارهای شرقی و غربی و کارشکنی ایالات متحده آمریکا در قراردادهای انتقال گاز به ویژه صلح و ناواکو، انتقال گاز از طریق LNG می تواند فرصتی برای دسترسی به بازارهای جهانی و مقابله با تحریم ها باشد و حتی با لغو تحریم های بین المللی، در آینده بازارهای گسترده تری پیش روی ایران بوده و این صنعت درآمد ارزی فراوانی برای کشور دارد.

با توجه به تقاضای روزافزون کشورهای اروپایی به گاز طبیعی، این منطقه یکی از مهم ترین بازارهای صادارتی گاز طبیعی در دنیا محسوب می شود. همچنین کشور اسپانیا به عنوان یکی از بزرگترین وارد کنندگان LNG درجهان در شمار مهم ترین بازارهای هدف برای صادرات LNG ایران در منطقه اروپا قرار دارد. موقعیت جغرافیایی کشور اسپانیا در مقایسه با ایران، امکان صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله به این کشور را منتفی می سازد. بر این اساس امکان صادرات LNG از ایران به اسپانیا مهم ترین گزینه موجود برای صادرات گاز طبیعی است و می تواند دروازه ورود ایران به بازارهای جهانی و بخصوص اروپا غربی باشد. هدف از این پژوهش بررسی مزایای حضور ایران در آن بازار از طریق توجیه پذیری اقتصادی صادرات گاز طبیعی مایع شده LNG از ایران به اسپانیا است .

• اهمیت تحقیق

مشکلات انتقال گاز به فواصل دوردست و عدم پاسخگویی روش انتقال گاز از طریق خطوط لوله به تمام نقاط جهان ، زمینه ساز ایجاد تکنولوژی LNG بوده است و LNG توانایی ایفای نقش مهمی در تجارت جهانی انرژی و کسب درآمد برای کشورهای تولید کننده را دارد. دلیل دیگری که باعث گردید گاز طبیعی در میان سوخت های فسیلی دیگر در جهان تقاضاهای بیشتری را به خود اختصاص دهد ، حمل و نقل آسان آن است. پیشرفت‌های اخیر در صنعت LNGجهان، تاثیرات قابل توجهی را در صنعت جهانی گاز، به‌ خصوص امنیت عرضه گاز به دنبال داشته است و در برخی از بخش های زنجیره عرضه LNG ، کاهش قابل توجهی در هزینه ها اتفاق افتاده است. هرچند ایران دومین ذخایر بزرگ گاز جهان را دارد ولی تاکنون سهم بسیار کمی از تجارت جهانی گاز را نصیب خود کرده است . ایران با توجه به ذخایر بالای گازی خود و موقعیت جغرافیایی و نیز محدودیت های اعمال شده بر این کشور برای صادرات از طریق خطوط لوله، صنعت LNG می تواند فرصتی  برای حضور در عرصه صادرات بین المللی و مقابله با تحریم ها باشد و نیز سبب کسب تکنولوژی و درآمد ارزی بالا برای کشور شود. در حالی که همسایه قطری از حوزه مشترک گازی با ایران سالانه 80 میلیون تن LNG صادر می کند در مقایسه با ایران که در خوشبینانه ترین حالت برداشت آن 2 میلیون تن در سال است ورود به این صنعت برای کشور یک ضرورت تلقی می گردد.