وبلاگ

کیفیت را می توان به روش های مختلف تعریف کرد اغلب مردم فقط یک درک مفهومی از کیفیت و یا به عبارت دیگر درکی از یک یا چند ویژگی خاص در یک محصول یا خدمت دارند. درک مفهومی یک نقطه ی شروع مفید است ولی تعریف دقیق و مفیدتری از آن مورد نیاز است.

 

کیفیت به یکی از مهم ترین عوامل تصمیم گیری مشتری در انتخاب بین محصولات و خدمات موجود تبدیل شده است. این نگرش، فارغ از این که مصرف کننده یک شخص، یک سازمان صنعتی، یک خرده فروش، یک بانک، یک موسسه مالی و یا حتی یک برنامه ی نظامی باشد فراتررفته و در جامعه تقریبا فراگیر شده است. بنابراین درک و بهبود کیفیت به عنوان عوامل کلیدی موفقیت و رشد کسب و کار یک مزیت رقابتی محسوب می شود. بازگشت سرمایه ی قابل توجهی را باید در مورد کیفیت بهبود یافته و هم چنین به کارگیری موفقیت آمیز کیفیت به عنوان بخشی از راهبرد کلان کسب و کار انتظار داشت (گاروین،1987).

 

در جهان صنعتی امروز تحت تاثیر رقابت های تنگاتنگ صنعتی، ضرورت موجه کیفیت، توجه به کیفیت و بهبود مستمر در کیفیت برای مدیران هر سازمان تولیدی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. به بیان دیگر مطلوب بودن کیفیت محصول نهایی، دیگر به تنهایی عامل اساسی برای موفقیت در رقابت و حضور برتر و پیوسته در بازار به شمار نمی آید بلکه عوامل متعدد و موثر دیگری هم مطرح شده اندکه در زمره ی مهمترین آنها همانا اطمینان مشتریان از توانایی سازمان ها در استمرار سطح کیفیت برای محصولی است که تولید و عرضه می نمایند. بر این اساس می توان گفت که دیگر توجه اصلی از مطلوب بودن کیفیت محصول بر کیفیت تمامی عملکردها و فرایندهای تاثیرگذار بر کیفیت معطوف شده است (قباچی،1391).

 

امروزه کنترل کیفیت از مهمترین مسائل در واحد های صنعتی می باشد.کنترل کیفیت نماینده ی مشتری در فرایند تولید است و استفاده از آن تولید کننده را از تغییرات ناگهانی و یا جزئی در کیفیت محصول آگاه ساخته و از تولید معیوب و تحمیل هزینه های سنگین جلوگیری می کند.کیفیت به عنوان یک استراتژی تجاری مهم در نظر گرفته می شود و سازمان هایی می توانند بهره وری، سهم بازار، سود و محبوبیت خود را افزایش دهند که از برنامه های بهبود کیفیت موفقیت آمیزی برخوردار باشند از طرف دیگر توسعه ی فن آوری در زمینه های اندازه گیری و محاسبه، این امکان را فراهم ساخته است که بتوان کنترل فرایند آماری را در صنایع مختلف به عنوان یک فعالیت روزمره بکار برد (قباچی،1391).

 

کنترل یعنی اتخاذ تدابیر لازم به منظور ایجاد و نگهداری مشخصات و استاندارد ها با کنترل می توان تغییرات نامطلوب را کشف کرد، علل آنها را شناسایی و جهت حذف این علل اقدامات لازم را بعمل آورد (نقندریان،

 

1372).

 

کنترل و بهبود کیفیت در اغلب ساز مان ها به یک راهبرد اساسی مبدل گشته است و کیفیت در دنیای رقابتی امروز یک مزیت رقابتی محسوب می شود و سازمان هایی که بتوانند کیفیت را بهبود بخشند و مشتریانشان را از طریق بهبود و کنترل کیفیت راضی نگاه دارند بر رقبای خود برتری خواهند داشت (مونتگومری،1383).

 

هم چنین از روش های آماری نیز می توان برای بهبود کیفیت محصولات و خدمات استفاده کرد. کیفیت در دنیای امروز بحث مهمی است و در تمامی زمینه ها مورد بررسی می باشد و یکی از مهم ترین عوامل تصمیم گیری مشتری در انتخاب بین محصولات و خدمات است. برای پیاده سازی و تحقق کیفیت ابزارهای زیادی وجود دارد. در دهه ی اخیر انعقاد پیمان تجارت جهانی باعث شکسته شدن حصارها و مرزهای بازرگانی وگمرکی و ایجاد شریان های بزرگ تبادل کالا و سرازیر شدن سیل محصولات و خدمات به سوی کشورهای مختلف گردید. در چنین اوضاع و احوالی طبعا کشورهای در حال توسعه نیز در تیر رس و مرکز ثقل ورود محصولات و کالاهای تولیدی کشورهای پیشرفته تر قرار می گیرند. چرا که این کشورها نیز برای عدم انزوا و دور نماندن از تجارت بین المللی ناچار به گشودن دروازه های خود بر روی این محصولات و خدمات هستند. وجود این پدیده در کشورهای در حال توسعه می تواند منشا بروز اثر متضاد و متفاوت باشد :

 

– شکوفایی، رشد و پویایی اقتصاد آنها که در نتیجه برخورد و رقابت های میان تولیدات داخلی و محصولات وارداتی است.

 

– رکود اقتصادی، افزایش بیکاری و ورشکستگی صنعتی که ناشی از عدم توان رقابت با سایر کشورهاست.

 

آنچه ملسم است آنکه، ورود کالاهای مختلف کشورهای دیگر و تنوع محصولات و خدمات در بازار تجارت، موجب وسعت دید و نگرش افراد جامعه و نیز افزایش سطح توقعات آنها می گردد. زیرا آنها به راحتی می توانند تفاوت بین یک محصول با کیفیت و یک محصول نا مرغوب را تشخیص دهند و این مسئولیت تولید کننده های داخلی را در تولید با کیفیت بالاتر و قیمت تمام شده ی کمتر سنگین تر می نماید.

 

طبعا در چنین جریان و مسیری سازمان ها و موسسات داخلی ناچارند تا از یکسو با نگرش و اهتمام دقیق تر به خواست و نظر مشتریان اقدام به تولید با حد اکثر کیفیت نموده و سطح کیفی محصولات خود را ارتقا بخشند و از طرف دیگر می بایست در کاهش هزینه های تولیدات و خدمات خود اهتمام ورزند، به گونه ای که ضمن تولید محصولات و خدمات با کیفیت، قیمت تمام شده ی آن نیز کاهش یابد تا این دو امر توام با هم منجر به افزایش میزان فروش و در نهایت رسیدن به یک حد قابل قبول سودآوری گردد. رسیدن به این هدف مستلزم بکارگیری و استفاده از همه ابزارها و هدف های مدیریتی است که در این راه دو مورد از اثربخش ترین حالات به کار بستن و پیاده

 سازی نظام های مدرن و کارای کیفیت و بهره وری می باشد.

 

مدیریت کیفیت و نیز مدیریت بهره وری به عنوان دو رکن اساسی و مهم نقش و تاثیر بسزا و در خور توجهی در توسعه بخشیدن به توان رقابت پذیری و تداوم فعالیت سازمان ها دارند و چه بسا غفلت از آنها می تواند پیامد ها و نتایج نا خوشایندی را برای یک سازمان به همراه داشته باشد. هر سازمان می تواند مطمئن باشد که با تولید محصولات و خدمات با کیفیت و نیز رعایت اصول بهره وری نه تنها قادر است موقعیت خود را در بازار تثبیت نماید بلکه به افق های دورتر نیز، نگاهی داشته باشد (مونتگومری،1383).

 

 

 

1-2- بیان مساله

 

کیفیت در دنیای امروز بحث مهمی است و در همه ی زمینه‌ها مطرح است. برای پیاده ‌سازی و تحقق کیفیت ابزارهای زیادی وجود دارد که معروفترین این ابزارها؛ ابزارهای هفتگانه‌ی کیفیت هستند. امروزه بر لزوم کنترل کیفیت آماری در بیشتر سازمان های تولیدی و خدماتی، تاکید شده است. نمودارهای کنترل یکی از این ابزارهاست که در واقع انحراف فرایند را مشخص می کند. با توجه به اینکه موضوع اصلی این تحقیق، طراحی و پیاده ‌سازی نمودارهای کنترل به منظور بهبود کیفیت محصولات شوینده است، در این پروژه داده ها توسط این نمودارها کنترل، و نوسانات فرایند بررسی می‌شوند و به بررسی نقاط خارج از کنترل، علت بروز مشکلات و شرح اقدام اصلاحی می ‌پردازیم. و هم چنین به بررسی نقاط تغییر پرداخته و تغییر پذیری را بررسی می نماییم. همانگونه که می دانیم در هر فرایند تولید، همیشه علی رغم طراحی خوب یا نگهداری مناسب از آن، مقدار خاصی تغییرپذیری بطور ذاتی وجود دارد. این تغییر پذیری یا اختلال در اثر انباشته شدن مجموعه ی زیادی از انحرافات کوچک و غیر قابل اجتناب بوجود می آید.

 

اگر اختلافات موجود در یک فرایند کوچک باشد، آنگاه عملکرد فرایند از لحاظ تغییر پذیری قابل قبول خواهد بود. در ساختار کنترل کیفیت آماری این تغییر پذیری ذاتی معمولا به عنوان “انحرافات تصادفی” شناخته می شود. فرایندی که فقط در حضور انحرافات تصادفی عمل کند را فرایند تحت کنترل آماری می گویند.گونه های دیگر تغییر پذیری نیز ممکن است گهگاهی در فرایند تولید مشاهده شود. تغییر پذیری در مشخصات کیفی معمولا از سه منبع سرچشمه می گیرد: تنظیم نادرست دستگاه –  خطای اپراتور-  مواد اولیه ی معیوب.

 

 بطور کلی یک چنین تغییر پذیری در مقایسه با اختلالات ذاتی موجود درفرایند، بزرگتر است و معمولا بیانگر سطح غیر قابل قبولی برای عملکرد فرایند می باشد. این منابع ایجاد تغییر پذیری که بخشی از انحرافات تصادفی محسوب نمی گردند را انحرافات با دلیل می گویند. فرایندی که در حضور انحرافات با دلیل عمل کند را فرایند خارج از کنترل می نامند.

 

یکی از اهداف اصلی کنترل فرایند آماری، پی بردن سریع به وجود انحرافات با دلیل یا تغییرات در فرایند، قبل از اینکه تعداد زیادی محصول معیوب تولید شود می باشد و علل ایجاد چنین انحرافاتی را بررسی و اقدامات اصلاحی انجام می دهد. نمودار کنترل یکی از روش های کنترل فرایند در حین تولید است که برای این منظور مناسب می باشد (میرخواهان،1390).

 

اخیرا تحقیقات زیادی راجع به نمودارهای کنترل و استفاده از آنها برای بهبود و کنترل کیفیت، در زمینه های مختلف و برای صنایع و خدمات گوناگون در زمینه های پزشکی و بهداشتی، عمرانی، بانکداری و مالی، صنایع تولیدی و غیره، مورد استفاده قرار گرفته شده است. از آنجایی که تا به امروز هیچ نوع تحقیقی در زمینه ی طراحی نمودار کنترل برای مواد شوینده صورت نگرفته است، لازم و ضروری می دانیم که این موضوع را مطرح نموده و با کنترل کیفیت مواد شوینده، سطح سلامت استفاده کنندگان را بهبود بخشیم.

 

1-3- چارچوب نظری تحقیق

 

برای انجام تحقیق ابتدا طرح پیشنهادی را ارائه می دهیم، سپس به گردآوری اطلاعات می پردازیم که شامل اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و منابع اینترنتی و سایر منابع می باشد. پس از این مرحله به جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه با مسئولین ذیربط وکارشناسان مربوطه می پردازیم و سپس به طراحی و پیاده سازی نمودارهای کنترل توسط داده های در دسترس، پرداخته و نتیجه گیری نهایی را انجام می دهیم. در ادامه متودولوژی تحقیق در در قالب یک نمودار ارائه شده است.

 

شکل 1-1: متودولوژی تحقیق

 

1-4- اهمیت پژوهش و ضرورت انجام تحقیق

 

امروزه محصولات شوینده تنوع زیادی پیدا کرده اند و روز بروز محصولات بیشتر با برندهای مختلف وارد بازار می شود. اما اینکه محصولات با چه کیفیتی تولید می شوند و مواد سازنده ی این محصولات دارای چه ویژگی هایی می باشد، اهمیت زیادی دارد. زیرا در صورت مطلوب نبودن کیفیت مواد سازنده ی محصول و بدنبال آن نا مرغوب بودن آن، صدمات و خطراتی متوجه استفاده کنندگان خواهد بود که این صدمات می تواند عارضه های پوستی و حساسیتی، سرطان پوست، نابینایی، مشکلات تنفسی و ریوی و غیره باشند. به همین دلیل و برای جلوگیری از بروز احتمالی چنین عارضه هایی، بررسی کیفیت محصولات شوینده و کنترل کیفی این محصولات امری لازم و ضروری می باشد.

 

تحقیق پیش رو در شرکت پدیده شیمی پایدار که یک شرکت بهداشتی است و در زمینه ی تولید مواد شوینده فعالیت می‌كند، انجام شده است. از آنجا که مواد شوینده حساسیت بالایی دارند و عدم دقت کافی در مراحل ساخت و عدم بررسی صحیح مواد از لحاظ کیفیت می‌تواند منجر به مشکلات پوستی و بیماری هایی شود، بهبود کیفیت و بررسی و کنترل مواد شوینده می‌تواند منجر به رضایتمندی اقشار مختلف جامعه و سلامت آنان شود.

 

در زمینه‌ی کنترل کیفیت تحقیقات مختلف و متنوعی صورت گرفته است كه می‌توان از نتایج آنها برای انجام بهتر و موثرتر تحقیق حاضر بهره جست.

 

1-5- اهداف تحقیق

 

1-5-1- اهداف اصلی

 

هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، طراحی و پیاده سازی یک نمودار کنترل مناسب برای محصولات شوینده بر اساس مشخصه های کیفی و داده های در دسترس می باشد. و ارزیابی و تاثیر و کارکرد این نمودار برای محصول مورد نظر، به منظور بهبود کیفیت محصولات بررسی خواهد شد.

 

1-5-2- اهداف فرعی

 

از آن جا که استفاده از کنترل کیفیت آماری ما را از تغییرات ناگهانی و یا جزئی در کیفیت محصول آگاه ساخته و اجرای اقدامات چاره جویانه را امکان پذیر می سازد و از تولید محصولات معیوب و تحمیل هزینه های سنگین جلوگیری می کند، و هم چنین به دلیل اهمیت و قدرت نمودارهای کنترل در کشف این تغییرات، محقق بر این شد تا با بکارگیری این ابزار در کارخانه ی مورد نظر، منجر به بهبود کیفیت محصولات و بتبع آن حفظ سلامت مصرف کنندگان شود.

 

1-6- شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق

 

1-6-1- نمودار کنترل EWMA

 

در این نمودار با وزنی که به داده های گذشته داده می‌شود از اطلاعات داده های گذشته برای پیش‌بینی میانگین فرایند استفاده می‌شود. به این صورت که:

 

که در آن  ثابت وزنی،   مشاهده در لحظه ی  ،  مقدار میانگین پیش‌بینی شده در لحظه ی  و مقدار  میانگین پیش‌بینی شده در لحظه ی  و نقطه‌ی   رسم شده در نمودار است.

 

هر چه مقدار  λ بیشتر باشد، وزنی که به داده‌های گذشته می‌دهیم کمتر است.

 

1-6-2- نمودار کنترل I-MR

 

در این نمودار یک نمودار برای مقادیر انفرادی و یک نمودار دامنه‌ی متحرک هم زمان با هم نشان داده می‌شود.

 

1-6-3- کیفیت

 

کیفیت‌ مفهوم وسیعی است که تمام بخش‌های مختلف سازمان به آن متعهد هستند و هدف آن افزایش کارایی کل مجموعه می باشد، به طوری که مانع پدید آمدن‌ عوامل مخل کیفیت شود و هدف نهایی آن مطابقت کامل با مشخصات مورد نیاز مشتری با حداقل هزینه برای سازمان است که منجر به افزایش رقابت می‌ شود. كیفیت از جمله واژه هایی است كه علیرغم قدمت آن از تعریف مشخص و یكسانی نزد همگان برخوردار نیست. در واقع کیفیت یک مقوله ی چند بعدی است. تعریف سنتی کیفیت بر این اساس که محصولات یا خدمات باید نیازهای مصرف کننده ی آن ها را تامین کند ارائه می شود.